Odpowiedzialność za zobowiązania spółki jawnej

Odpowiedzialność za zobowiązania spółki, chodzi tu o odpowiedzialność wobec osób trzecich, a dokładnie o odpowiedzialność za wykonanie tych zobowiązań, ponosi zarówno sama spółka jawna jak i wspólnicy spółki.

Jest to odpowiedzialność solidarna, przy czym odpowiedzialność wspólników ma charakter subsydiarny. Wspólnicy spółki (każdy wspólnik) odpowiadają bez ograniczenia całym swoim majątkiem łącznie z innymi wspólnikami oraz ze spółką (art. 22 § 2 k.s.h.).

Jednakże prowadzenie egzekucji z majątku wspólnika jest możliwe dopiero, wtedy kiedy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (art. 31 § 1 k.s.h.). Ponadto osoba przystępująca do spółki w trakcie jej trwania – nowy wspólnik – odpowiada za zobowiązania spółki powstałe przed dniem jej przystąpienia (art. 32 k.s.h.).

Natomiast w przypadku przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki na inną osobę, za zobowiązania występującego wspólnika i zobowiązania spółki odpowiadają solidarnie występujący wspólnik oraz wspólnik przystępujący do spółki (art. 10 § 3 k.s.h.).

Subsydiarna odpowiedzialność wspólnika nie dotyczy zobowiązań powstałych przed wpisem spółki do rejestru (art. 31 § 3 k.s.h.) – za zobowiązania spółki powstałe po jej zawiązaniu a przed wpisaniem do rejestru odpowiadają solidarnie osoby, które działały w tym czasie w imieniu spółki (art. 25¹ k.s.h.), mogą to być również wspólnicy.

Odpowiedzialność za zobowiązania spółki jawnej –  odpowiedzialność spółki

W pierwszej kolejności za zobowiązania spółki jawnej odpowiada sama spółki, chyba że zobowiązanie, którego dochodzi wierzyciel spółki powstało przed wpisem spółki do rejestru (art. 31 § 3 k.s.h.).

Pomijając wspomniany wyjątek, wierzyciel spółki w pierwszej kolejności musi skierować egzekucję do majątku spółki. Majątek spółki stanowi wszelkie mienie wniesione jako wkład lub nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia (art. 28 k.s.h.).

Majątek spółki mogą tworzyć np. własność nieruchomości, własność ruchomości, środki pieniężne, wierzytelności przysługujące spółce, prawo do przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym (art. 55¹ k.c.), prawa zastawnicza takiej jak np. hipoteka.

Egzekucja z majątku spółki dotyczy całego majątku spółki a nie tylko jej wybranych składników majątkowych. Bezskuteczność egzekucji oznacza, że wierzyciel nie ma możliwości uzyskania zaspokojenia z majątku spółki. Dopiero, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna, wierzyciel może prowadzić egzekucję z majątku osobistego wspólników spółki.

Odpowiedzialność za zobowiązania spółki jawnej – odpowiedzialność wspólników

Odpowiedzialność wspólników ma zasadniczo charakter subsydiarny, czyli pomocniczy.

Jak już o tym była mowa subsydiarna odpowiedzialność wspólnika nie dotyczy zobowiązań powstałych przed wpisem spółki do rejestru (art. 31 § 3 k.s.h.).

Wspólnik spółki jawnej odpowiada do pełnej wysokości długu (odpowiedzialność nieograniczona), całym swoim majątkiem (odpowiedzialność osobista) łącznie z pozostałymi wspólnikami (odpowiedzialność solidarna). Solidarna odpowiedzialność wspólników jako dłużników polega na tym, że wierzyciel spółki może domagać się spełnienia całego świadczenia lub jego części zarówno od każdego ze wspólników z osobna, od niektórych z nich jak i od wszystkich wspólników łącznie.

Wspólnik w spółce jawnej nie ma jakiejkolwiek możliwości uniknięcia odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Wspólnik odpowiada całym majątkiem teraźniejszym i przyszłym.

Odpowiedzialność wspólnika za zobowiązania spółki istnieje od chwili powstania tych zobowiązań, ale dopiero bezskuteczna egzekucja roszczeń przeciwko spółce stanowi przesłankę realizacji odpowiedzialności wspólnika.

Jednakże wierzyciel może, w dowolnym czasie, wytoczyć powództwo przeciwko wspólnikowi spółki w celu uzyskania tytułu egzekucyjnego, zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna, aby następnie móc na tej podstawie wnioskować o nadanie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności w trybie art. 786 § 1 k.p.c.

W literaturze przedmiotu wskazuje się, że wierzyciel spółki nie ma obowiązku wytoczenie powództwa przeciwko wspólnikowi, jednakże powództwo przeciwko spółce oraz wspólnikowi wzmacnia ochronę jego interesu.

W celu skutecznego wyegzekwowania należności spółki wierzyciel powinien pozwać zarówno spółkę, jak i wspólnika oraz zgłosić wnioski o zabezpieczenie roszczenia na ich majątku, tym samym zabezpieczając się przed ewentualnymi nieuczciwymi działaniami wspólników spółki polegającymi na pozbywaniu się ich majątku.

Zaznaczyć należy, że wystąpienie wspólnika ze spółki nie zwalnia go od odpowiedzialności za zobowiązania powstałe w czasie jego uczestnictwa w spółce (Wyrok SN 18.12.2008 III CZP 126/08).

Joanna Mucha – współpracownik Portalu