W dniu 16 grudnia 2014 r. ZUS Oddział w Lublinie – odpowiadając na zapytanie spółki – wydał decyzję (sygn. WPI/2000000/43/1465/2014), w której wskazał na zasady oskładkowania kontraktów menedżerskich a zatem kontraktów na zarządzanie przedsiębiorstwem zawartych przez spółkę z jej zarządcą prowadzącym jednocześnie pozarolniczą działalność gospodarczą.
Podstawowy problem Spółki, która wystąpiła z zapytaniem sprowadzał się do tego czy w sytuacji, w której zarządca rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej także w zakresie zarządzania – jeszcze przed wejściem w życie kontraktu menedżerskiego – kontrakt ten stanowił będzie samodzielną podstawę podlegania ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt. 4) Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a zatem czy na spółce jako w istocie zleceniobiorcy ciążyć będzie obowiązek pełnienia funkcji płatnika składek na ubezpieczenie. Innymi słowy wyjaśnienia wymagało, czy w takim stanie faktycznym menedżer będzie oskładowany z tytułu prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, czy też z tytułu kontraktu menedżerskiego do którego stosuje się przepisy umowy zlecenia. Przy przyjęciu pierwszej z tych opcji – menedżer byłby zobowiązany do samodzielnego opłacania składek od działalności gospodarczej, natomiast w tym drugim przypadku obowiązek obliczania i potrącania składek musiałby ciążyć na spółce wypłacającej wynagrodzenie menedżera jako zleceniobiorcy.
Organ rozstrzygnął sprawę w ten sposób, że:
1) jeśli zarządca w ramach prowadzonej przez siebie pozarolniczej działalności gospodarczej będzie uzyskiwał wyłącznie przychody z kontraktu menedżerskiego (podatkowo: przychody z działalności wykonywanej osobiście) – wówczas to podlegać będzie oskładkowaniu na podstawie art. 6 ust. 1 pkt. 4) Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – tj. z tytułu umów o dzieło, umów zlecenia lub innych umów o świadczenie usług. W tych zatem przypadkach Spółka winna pełnić funkcję płatnika składek,
2) jeśli natomiast obok przychodów z kontraktu menedżerskiego menedżer będzie uzyskiwał z działalności gospodarczej inne jeszcze przychody (będzie świadczył inne usługi), wówczas z jednej strony będzie osiągał przychody z działalności wykonywanej osobiście, a z drugiej przychody z działalności gospodarczej. Prowadzić to będzie do zbiegu tytułów do ubezpieczenia społecznego, co rozstrzyga normatywnie art. 9 ust. 2 i 2a Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W tym zakresie w pierwszej kolejności należy zbadać jaka jest podstawa wymiaru składek z kontraktu menedżerskiego. Jeśli jest ona niższa niż minimalna podstawa wymiaru obowiązująca menedżera z działalności gospodarczej, to obowiązkowym tytułem ubezpieczeń jest działalność gospodarcza. Jeśli jest ona wyższa od podstawy lub jej równa, to obowiązkowy jest ten tytuł, który powstał jako pierwszy, z tym że menedżer może wówczas dokonać zmiany tytułu do ubezpieczenia.
W wydanej decyzji organ odniósł się także do jednego z ostatnich orzeczeń Sądu Najwyższego tj, wyroku z dnia 12 listopada 2014 r. sygn. akt I UK 126/14, w którym SN stwierdził, że: „Każda czynność zarządu jest wykonywana w imieniu zarządzanej spółki, więc występujący w roli przedsiębiorcy- menedżera członek zarządu jako piastun osoby prawnej może działać tylko jako jej organ (spółka sama), w więc w jej imieniu i na jej rachunek. Wynika z tego wniosek, że członek zarządu spółki kapitałowej związany z nią kontraktem menedżerskim nie jest samodzielnym przedsiębiorcą bezpośrednio uprawnionym lub zobowiązanym działaniami we własnym imieniu. (…) W rezultacie, choćby kontrakt menedżerski został zawarty w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez członka zarządu spółki kapitałowej, zarządzanie spółką na podstawie takiego kontraktu nie jest prowadzeniem działalności gospodarczej, stanowiącym tytuł podlegania ubezpieczeniu społecznemu przewidziany w art. 6 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a zarejestrowanie działalności gospodarczej przez członka zarządu powiązanego ze spółką prawa handlowego kontraktem menedżerskim nie ma wpływu na istniejący obowiązek spółki, jako płatnika, w zakresie zgłoszenia menedżera do ubezpieczenia na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz obliczania, rozliczania i przekazywania co miesiąc do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe za tych ubezpieczonych (art. 17 ust. 1 ustawy)”. Dla wyjaśnienia dodać należy, że przedmiotowe orzeczenie zapadło w zakresie stanu faktycznego, w którym działalności gospodarcza zarządców ograniczała się li tylko do realizacji przedmiotowych kontraktów menedżerskich i nie obejmowała świadczenia innych usług.
Wyrok ten stał się podstawą wydania decyzji przez ZUS i liczyć się należy z dalszym kształtowaniem niekorzystnej linii orzeczniczej w tych zakresach.
GM.
