Spółka jawna może prowadzić działalność tylko przez pewien, oznaczony w umowie spółki, czas lub na czas nieoznaczony. W pierwszym przypadku, umowa spółki może przewidywać zakończenie jej funkcjonowania po zrealizowaniu wyznaczonego zadania lub po upływie określonego okresu, na przykład, gdy upłynie pięć lat. Wystąpienie przesłanek do rozwiązania spółki jawnej nie wymusza bezwarunkowej konieczności zaprzestania działalności. Zgodnie z art. 59 K.s.h., w takiej sytuacji spółka może zostać przedłużona na czas nieoznaczony, jeśli tylko wszyscy wspólnicy wyrażą na to zgodę.
W K.s.h. znajduje się zamknięty katalog, który określa jeszcze pięć innych – poza regulacjami zawartymi w umowie spółki, powodów do rozwiązania spółki jawnej (art. 58 K.s.h.).
Rozwiązanie spółki może nastąpić na skutej jednomyślnej uchwały wszystkich jej wspólników lub z powodu ogłoszenia przez spółkę upadłości.
Kolejną przesłanką do rozwiązania spółki może być śmierć lub upadłość nawet jednego ze wspólników. Oczywiście umowa spółki (lub decyzja pozostałych wspólników), może stanowić, że spółka będzie trwać nadal pomiędzy pozostałymi wspólnikami (K.s.h. 64 §1).
W przypadku, gdy spółkę zawarto na czas nieoznaczony (bądź też na czas życia jednego ze wspólników), wspólnik może wypowiedzieć umowę spółki na sześć miesięcy przed końcem roku obrotowego. Wypowiedzenie powinno nastąpić w formie pisemnego zawiadomienia pozostałych wspólników lub wspólnika uprawnionego do reprezentowania spółki (K.s.h. art. 61). Wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika nie powoduje rozwiązania spółki, jeśli w umowie przewidziano trwanie spółki między pozostałymi wspólnikami albo pozostali wspólnicy podejmą uchwałę o trwaniu spółki. Do wypowiedzenia umowy spółki ma również prawo wierzyciel wspólnika, jeżeli w ciągu sześciu miesięcy przed wypowiedzeniem prowadzona była bezskuteczna egzekucja z ruchomości danego wspólnika, a wierzyciel uzyskał tytułu wykonawczy oraz zajęcie roszczeń na wypadek rozwiązania umowy spółki (K.s.h. art. 62).
O rozwiązaniu spółki może także zadecydować sąd. Zgodnie bowiem z art. 63 K.s.h. każdy wspólnik może z ważnych powodów (takim powodem może być chociażby ciężkie naruszenie obowiązku przez innego wspólnika, lub nielojalne prowadzenie przedsiębiorstwa) żądać rozwiązania spółki przez sąd. Jeżeli jednak ważny powód zachodzi po stronie jednego ze wspólników, sąd może na wniosek pozostałych wspólników orzec o wyłączeniu tego wspólnika.
Rozwiązanie spółki jawnej nie powoduje natychmiastowego zaprzestania jej funkcjonowania. Aby spółka przestała istnieć, konieczne jest przeprowadzenie jej likwidacji lub uzgodnienie innego sposobu zakończenia działalności spółki (67 § 1).
Autor: Stanisław Rachelski, radca prawny w Kancelarii Rachelski i Wspólnicy
