Niewiele jest krajów, gdzie mieszkańcy nie muszą płacić podatków i generalnie są to kraje określane mianem „rajów podatkowych”. Jednakże każdy typowy kraj pobierający podatki ma swój własny system podatkowy i rządzące nimi zasady.
Podatki w Polsce obejmują takie zagadnienia jak uprawnienia i obowiązki podatnika, rejestracja podatników, tabela stawek odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, wykazy umów podatkowych, preferencje podatkowe w Polsce czy Krajowa Informacja Podatkowa.
Podatki w Polsce zostały podzielone na takie grupy jak:
– PIT, czyli podatek dochodowy od osób fizycznych (w tym ulgi, limity, stawki podatkowe);
– CIT, czyli podatek dochodowy od osób prawnych;
– VAT, czyli podatek od towarów i usług (w tym stawki podatkowe, zwrot VAT, międzynarodowy okazjonalny przewóz drogowy osób (VAP) czy kaucja gwarancyjna);
– akcyza obejmująca stawki i znaki akcyzy, listy pośredniczących podmiotów węglowych i tytoniowych, a nawet możliwość sprawdzenia banderoli i kontrahenta w SEED;
– podatki i opłaty lokalne obejmujące takie podatki jak rolny, leśny, od środków transportowych czy od nieruchomości oraz opłaty uzdrowiskową, miejscową, targową, od posiadania psów;
– inne podatki takie jak od spadków i darowizn, podatek od czynności cywilnoprawnych, tonażowy, od wydobycia niektórych kopalin czy opłata skarbowa.
Współcześnie podatki w Polsce to aż 13 rodzajów podatków, które dzielą się na podatki bezpośrednie (PIT, CIT, podatek od spadków i darowizn, podatek od czynności cywilnoprawnych, podatki rolny i leśny, podatek od nieruchomości, od środków transportowych, podatek tonażowy i od wydobycia niektórych kopalin) oraz pośrednie (VAT- od towarów i usług, podatek akcyzowy czy podatek od gier).
Podatki w Polsce oparte są na ustawodawstwie, którego podstawą są przepisy obowiązującej od dnia 17 października 1997 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku(Dz.U. 1997, NR 78 poz. 483).
Jedną z podstawowych konstytucyjnych zasad podatkowych w RP jest zasada zgodnie z którą:
„Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustaw”. (art. 217 Konstytucji).
Nie jest zatem możliwe nałożenie na obywateli nowego podatku czy określenie podstawowych elementów konstrukcyjnych podatku w akcie normatywnym niższego rzędu niż ustawa.
Podstawowe zasady systemu podatkowego w Polsce wynikają z Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jednol. Dz. U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.).
Zgodnie z tą ustawą podatek w Polsce to „publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe i bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej”.
Badania Ministerstwa Finansów wykazały, że podatki w Polsce obciążone są kilkoma problemami takimi jak niska ściągalność należnych podatków, niska wykrywalność oszustw podatkowych, duże obciążenia po stronie podatników związane z rozliczaniem należności oraz zbyt wysokie koszty pobierania podatków.
Według ekspertów podatki w Polsce posiadają przede wszystkim dwie wady: niska progresywność (relatywnie wysokie obciążenia podatkowe osób mało zarabiających i jednocześnie relatywnie niskie dla osób dużo zarabiających) oraz duże zróżnicowanie efektywnych stawek podatkowych między „różnymi rodzajami świadczonej pracy”.
WW.