Większość podatników jest świadoma, że darowizny dokonywane w ramach najbliższej rodziny już od jakiegoś czasu są zwolnione od podatku od spadków i darowizn.
Podatek od darowizny – zwolnienie z art. 4a Ustawy o podatku do spadków i darowizn
Pamiętać należy, że zgodnie z art. 4a Ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jednol. Dz. U z 2016 r. poz. 205 – zwanej dalej u.p.s.d.) wolne od podatku od spadków i darowizn są darowizny na rzecz osób najbliższych, a dokładniej na rzecz małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwa, ojczyma czy macochy. Oczywiście Ustawa przewiduje tutaj dodatkowe warunki, a zatem w szczególności:
- obowiązek dokonania zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego (formularz SD-Z2). Zaznaczyć przy tym trzeba, że obowiązek ten odpada wówczas gdy: a) umowa została zawarta w formie notarialnej, b) wartość darowizn od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekroczy kwoty 9.637 zł.
- Dodatkowym warunkiem tylko dla darowizn pieniężnych jest generalnie udokumentowanie uzyskania darowizny przelewem na rachunek bankowy obdarowanego w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym. Wymóg ten obowiązuje w tych przypadkach kiedy wartość łączna darowizn dokonanych przez tę samą osobę na rzecz tego samego obdarowanego w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, przekracza kwotę 9.637 zł.
Jaki podatek od darowizny w przypadku darowizny z majątku wspólnego małżonków
Powstaje jednak pytanie czy opisane powyżej zwolnienie podatkowe obejmuje także i te sytuacje, gdzie darczyńcą (dokonującym darowizny) np. na rzecz ojca pozostaje syn, natomiast przedmiot darowizny pochodzi z majątku objętego wspólnością majątkową małżeńską. Innymi słowy syn daruje na rzecz swojego ojca np. środki pieniężne zarobione przez niego oraz jego małżonkę, za formalną zgodą swojej małżonki. Czy wówczas w części jest to darowizna dokonywana przez synową na rzecz teścia, co literalnie rzecz ujmując byłoby wyłączone spod zwolnienia od podatku od spadków i darowizn.
Podatek od darowizny od syna – tezy organów podatkowych
Na ten temat wypowiadał się m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 31.12.2014 r. sygn. IBPBII/1/436-313/14/BD oraz w interpretacji z dnia 7 października 2016 r., nr 2461-IBPB-2-1.4515.237.2016.2.JWe.
W obu tych interpretacjach organ uznał, że planowana darowizna w warunkach w których umowa darowizny zostanie spisana wyłącznie pomiędzy najbliższymi członkami rodziny a dotyczyć będzie środków wchodzących w skład wspólności majątkowej małżeńskiej – podlegać będzie zwolnieniu z art. 4a Ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Organ podatkowy uznał w szczególności, że:
- Ważne jest, że umowa jest zawierana pomiędzy synem a ojcem, a zatem pomiędzy osobami, które obejmuje zwolnienie z art. 4a Ustawy o podatku od spadków i darowizn,
- Bez znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy pozostaje okoliczność, że darowane środki finansowe pochodziły z majątku wspólnego małżonków. To akurat może mieć znaczenie z punktu widzenia przepisów prawa rodzinnego, a w szczególności w związku z konieczności uzyskania zgody drugiego małżonka na darowiznę z majątku wspólnego (z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych),
- „Z (…) przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika, że zgoda małżonka niezbędna jest dla stwierdzenia ważności jednostronnej czynności drugiego małżonka, w przypadku gdy jej przedmiotem są środki objęte wspólnością majątkową. Z faktu tego nie można jednak wywodzić, że wyrażając taką zgodę drugi z małżonków również staje się stroną umową darowizny”.
Tym samym organ uznał, że małżonka darczyńcy wyrażająca jedynie zgodę na darowiznę środków z majątku wspólnego nie staje się stroną umowy darowizny. Co za tym idzie tak przeprowadzana darowizna objęta jest zwolnieniem od podatku od spadków i darowizn.
Małgorzata Gach – Kancelaria GHMW – Kraków
