Obraz Gerd Altmann z Pixabay
Podwójne opodatkowanie ma miejsce wówczas, kiedy dwa lub więcej państw ma prawo do opodatkowania dochodu uzyskanego przez podatnika. Dowiedzmy się więcej na ten temat.
Podwójne opodatkowanie – co to takiego?
Ryzyko podwójnego opodatkowania, co do zasady dotyczy wszystkich osób, które mają rezydencję podatkową w Polsce oraz osiągają jednocześnie dochody zarówno w Rzeczypospolitej Polskiej jak i poza jej granicami.
Sytuacja taka może mieć miejsce chociażby w przypadku, kiedy osoba będąca rezydentem Rzeczypospolitej Polskiej postanawia wyjechać na jakiś czas do pracy zagranicę w celu podreperowania domowego budżetu.
Przed podjęciem takiej decyzji należy więc przemyśleć zobowiązania podatkowe, które z niej wynikają, a w zeznaniu rocznym pamiętać o ujęciu dochodów z zagranicy.
Zakres obowiązku podatkowego w Polsce – podatek dochodowy od osób fizycznych
Zakres obowiązku podatkowego w Polsce został uregulowany w ustawie z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zgodnie z art. 3 ustawy o PIT obowiązek podatkowy dzielimy na nieograniczony obowiązek podatkowy oraz ograniczony obowiązek podatkowy.
Zgodnie z § 1 tego przepisu, osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, natomiast osoby, które posiadają miejsce zamieszkania poza granicami RP, podlegają ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.
Należy jednocześnie zauważyć, że zgodnie z ustawą o podatku dochodowym, za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:
„Art. 3 ust. 1a:
1) posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
2) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.”
Ograniczony obowiązek podatkowy
Zgodnie z art. 3 ust. 2a Ustawy o PIT osoby, które nie mają miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Niezwykle istotne jest w tym względzie, że w przypadku dochodów osiąganych z tytułu stosunku pracy wykonywanej na terytorium RP jak i również z działalności wykonywanej osobiście na terytorium RP, bez znaczenia pozostaje miejsce wypłaty wynagrodzenia.
Podwójne opodatkowanie a dochód z zagranicy
Wracając jednak do kwestii podwójnego opodatkowania, zasady te zostały wprowadzone właśnie po to, ażeby uniknąć sytuacji, w której osoba uzyskująca dochody zarówno w kraju jak i za granicą byłaby zmuszona do zapłaty dwóch lub więcej podatków dochodowych od całości uzyskanego dochodu.
W przypadku uznania, że dany podatnik jest rezydentem podatkowym danego kraju, mogłoby dojść do sytuacji, w której osoba ta miałaby nieograniczony obowiązek podatkowy przykładowo w dwóch państwach.
Prowadziłoby to do bardzo niekorzystnej sytuacji finansowej takiego podatnika, który od całości zarobionych zagranicą pieniędzy, zmuszony byłby do zapłaty podatku zarówno w Polsce jak i w kraju, w którym ten dochód uzyskał.
Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania mają takim sytuacjom przeciwdziałać i zoptymalizować sytuację podatnika. Na dzień dzisiejszy Polska podpisała 91 takich umów, których wykaz wraz z treścią w języku polskim jest dostępny na stronie internetowej: podatki.gov.pl w zakładce o podatkowej współpracy międzynarodowej.
Metody unikania podwójnego opodatkowania
W celu uniknięcia podwójnego opodatkowania, stosowane są dwie metody – metoda wyłączenia progresją albo metoda proporcjonalnego odliczenia.
Wybór metody jest zależny od treści umowy, jaka została zawarta pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a krajem, w którym podatnik uzyskał dochód. Przykładowo, metodę wyłączenia z progresją stosuje się między innymi do dochodów osiągniętych w Niemczech, Francji czy też w Hiszpanii. Metodę proporcjonalnego odliczenia natomiast będziemy stosować w przypadku dochodów uzyskanych przykładowo w Austrii, Holandii czy też w Portugalii.
Pierwsza z metod, czyli metoda wyłączenia z progresją, oznacza, że:
„dochód osiągnięty za granicą jest wyłączony z podstawy opodatkowania w Polsce. Jego wysokość ma jednak wpływ na ustalenie stawki podatku od pozostałych dochodów, które podlegają opodatkowaniu w Polsce według skali podatkowej”[1].
Metoda proporcjonalnego odliczenia natomiast, oznacza, że:
„dochód osiągany za granicą jest opodatkowany w Polsce, ale od należnego w Polsce podatku odliczasz podatek zapłacony za granicą. Odliczenie to jest możliwe tylko do wysokości podatku przypadającego proporcjonalnie na dochód uzyskany w obcym państwie”[2].
Podsumowanie
Uzyskując dochody z zagranicy zawsze należy pamiętać o tym, że istnieje ryzyko podwójnego opodatkowania. Wobec wielu zawiłości prawnych, w sytuacji uzyskiwania dochodu zarówno w Polsce jak i poza granicami naszego kraju, warto rozważyć skorzystanie z profesjonalnej pomocy w celu uniknięcia potencjalnych problemów, a co równie ważne, zoptymalizowania swojej sytuacji finansowej.
Bibliografia:
- Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. 1991 Nr 80 poz. 350)
- https://www.podatki.gov.pl/pit/osoba-nieprowadzaca-dzialalnosci-gospodarczej/rozliczenie-osob-26-60/rozliczenie-dochodow-zagranicznych/
Stan prawny na dzień 08.05.2024 r.
Katarzyna Surma-Winiarska, aplikantka radcowska w Kancelarii Radcy Prawnego Małgorzaty Gach
