Traktat z Maastricht w art. K 1 wymienia polityki będące przedmiotem „wspólnego zainteresowania” m.in. politykę azylową, politykę imigracyjną czy wreszcie kwestia obywateli państw trzecich i zasady regulujące przepływ osób i kontrolę tego przepływu1. Unijna polityka integracyjna zawsze ujmowała politykę imigracyjną wyraźnie, jednakże dopiero najnowsze dokumenty unijne szeroko ujęły ten problem. Należy jednak mieć na względzie także szereg zmian, które nastąpiły od czasu wejścia w życie Traktatu z Amsterdamu (1 maja 1999 r.) wymieniona polityka azylowa, imigracyjna, wizowa i inne polityki związane ze swobodnym przepływem osób zostały przyłączone do TWE jako Tytuł IV i podporządkowane są reżimowi wspólnotowemu2.
W kwietniu 2004 r. przyjęta została dyrektywa w sprawie prawa obywateli Unii Europejskiej i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania i pobytu na terytorium państw członkowskich3. Dyrektywa 2004/38/WE ta zawiera warunki korzystania swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich członków rodziny4, którzy nie są obywatelami żadnego z państw Unii Europejskiej jednakże towarzyszą oni obywatelowi Unii lub dołączają do niego oraz różnego rodzaju ograniczania, które mogą wyniknąć z powodu bezpieczeństwa publicznego, porządku publicznego lub zdrowia publicznego. Prawo to przysługuje członkom rodziny bez względu na przynależność państwową5 i musi opierać się na obiektywnych warunkach godności i wolności. Definicja członka rodziny powinna również obejmować zarejestrowanego partnera6 jeżeli ustawodawstwo przyjmującego państwa traktuje na równi zarejestrowany związek partnerski z małżeństwem. Należy teraz przeanalizować ogólne warunki prawa do swobodnego opuszczenia kraju „rodzimego”, wjazdu do wybranego państwa członkowskiego a co najważniejsze prawo pozostania w tym kraju. Zgodnie z dyrektywą 2004/38/WE członkowie rodziny obywatela Unii, którzy nie są obywatelami żadnego z państw członkowskich a posiadają ważny paszport, mają prawo do opuszczenia jednego państwa członkowskiego i udania się do innego państwa Wspólnoty (art. 4 ust.1). Państwa członkowskie przyznają prawo wjazdu na ich terytorium członkom rodziny, którzy nie są obywatelami żadnego z państw członkowskich na podstawie ważnego paszportu. Członkowie rodziny obywatela Unii są jedynie zobowiązani do posiadania wizy wjazdowej, która powinna być wydawana w trybie przyspieszonym bez dodatkowych utrudnień (art. 5 ust. 1 i 2). Ponadto obywatele Unii jak i członkowie ich rodzin towarzyszący lub dołączający mają prawo przez okres nie przekraczający trzech miesięcy do pobytu na terytorium innego państwa członkowskiego bez spełniania jakichkolwiek dodatkowych formalności za wyjątkiem ważnego paszportu (art. 6 ust. 1 i 2). Jeżeli planowany okres pobytu członka rodziny niebędącego obywatelem żadnego z państwa członkowskich przekroczy trzy miesiące można ubiegać się o wydanie karty pobytowej, przy czym należy mieć na uwadze to, że przez pojęcie członek rodziny należy traktować także zarejestrowanego partnera, jeżeli państwo przyjmujące uznaje tego typu związki jako równe małżeństwu oraz stosuje się to zarówno do bezpośrednich wstępnych obywatela Unii i jego współmałżonka jak i wstępnych zarejestrowanego partnera7. Zarówno obywatele Unii jak i członkowie rodziny posiadają prawo do legalnego pobytu na terytorium jednego z państw członkowskich przez okres nieprzekraczający okres trzech miesięcy na warunkach określonych w dyrektywie 2004/38/WE. Prawo stałego pobytu można jedynie utracić podczas nieobecności w państwie członkowskim przez okres przekraczający dwa kolejne lata (art. 16 ). Prawo pobytu i prawo stałego pobytu obejmuje całe terytorium przyjmującego państwa członkowskiego. Mogą zostać narzucone pewne ograniczenia terytorialne w prawie pobytu i i prawie stałego pobytu tylko wtedy kiedy takie ograniczenia są stosowane w stosunku do własnych obywateli w danym państwie przyjmującym (art. 22).
W państwach członkowskich dość dobrze ugruntowała się zasada, że długość pobytu obywatela państwa trzeciego wpływa na zakres jego praw8. Należy zauważyć, że w porównaniu z wcześniejszym stanem prawnym, mianowicie z wcześniej wydanymi dyrektywami, które w niezwykle różnicujący sposób traktowały obywateli Unii a obywatela państwa trzeciego będącego członkiem rodziny tegoż obywatela, dyrektywa 2004/38/WE zapewnia znacznie lepszą ochronę członków rodziny obywatela Unii przed wydaleniem, zapewnia ochronę praw obywatelskich na forum europejskim. Krytycznie należałoby się odnieść do kwestii wydalenia członka rodziny z terytorium państwa członkowskiego, ponieważ powinny być jasno określone zasady wydalenia oraz zapewniona niewątpliwie silniejsza ochrona prawna. Podsumowując należy pozytywnie ocenić zmiany jakie dokonały się na przestrzeni kilkunastu lat dotyczące swobody pobytu i przemieszczania się członków rodzin obywateli Unii Europejskiej na terytorium państw członkowskich. Nie należy jednak poprzestać tylko na tym, ponieważ dla pełnego oddania zapisu Preambuły9 z Traktatu Lisbońskiego stanowiącego o niezbywalnym i niewzruszalnym prawie każdego człowieka jakim jest wolność i równość, potrzeba jeszcze wielu zmian.
Autor: Łucja Kobroń; studentka V roku prawa; Uniwersytet Jagielloński
https://digiartia.com/product/legal-power-law-firm-html-template/
https://digiartia.com/product/justitia-multiskin-lawyer-legal-wordpress-theme/
