EKSPERCI Lexagit – Zmiany w opodatkowaniu dywidend od 1 stycznia 2016 r.

Zmiany w podatkach dochodowych, które nastąpiły począwszy od dnia 1 stycznia 2016 r. dotknęły także opodatkowania dywidend, a zasadniczo możliwości skorzystania ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób prawnych przy wypłacie dywidend przez spółki zależne na rzecz spółek dominujących.

Opodatkowanie dywidend – zwolnienie podatkowe – jak było do tej pory

W przypadku spółek powiązanych kapitałowo, tj. takich gdzie jedna ze spółek posiada określoną ilość akcji lub udziałów w kapitale zakładowym drugiej spółki -) możliwe było dotychczas skorzystanie ze zwolnienia dywidend od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych w oparciu o art. 22 ust. 4 u.p.d.p.

Przepis ten przewiduje zwolnienie przy wpłacie dywidend dokonywanych w uproszczeniu przez spółkę – córkę na rzecz spółki matki po warunkiem jednakże, że spółka matka-dysponuje co najmniej 10% kapitału zakładowego spółki – córki nieprzerwanie przez okres co najmniej 2 lat.

Zaznaczyć też trzeba, że zwolnienie to ma zastosowanie nie tylko do dywidend ale także innych przychodów kwalifikowanych do przychodów (dochodów) z udziału z zyskach osób prawnych, w tym z umorzenia przymusowego czy automatycznego czy też wypłaty kwoty likwidacyjnej w przypadku likwidacji takiej spółki. Co warunek dwuletniego dysponowania udziałami/akcjami może zostać zrealizowany także po wypłacie dywidendy.

Opodatkowanie dywidend – zwolnienie podatkowe – jak będzie

Od 1 stycznia 2016 r. w ww. zakresie nastąpiła zmiana związana z wprowadzeniem do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych art. 22c.

„Art. 22c. 1. Przepisów art. 20 ust. 3 oraz art. 22 ust. 4 nie stosuje się, jeżeli:

osiągnięcie dochodów (przychodów) z dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych następuje w związku z zawarciem umowy lub dokonaniem innej czynności prawnej, lub wielu powiązanych czynności prawnych, których głównym lub jednym z głównych celów było uzyskanie zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 20 ust. 3 lub art. 22 ust. 4, a uzyskanie tego zwolnienia nie skutkuje wyłącznie wyeliminowaniem podwójnego opodatkowania tych dochodów (przychodów), oraz

czynności, o których mowa w pkt 1, nie mają rzeczywistego charakteru.

Dalej jednak ustawodawca wskazał co w jego przekonaniu oznacza brak „rzeczywistego charakteru”.

„Dla celów ust. 1 uznaje się, że umowa lub inna czynność prawna nie ma rzeczywistego charakteru w zakresie, w jakim nie jest dokonywana z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych. W szczególności dotyczy to sytuacji, gdy w drodze czynności, o których mowa w ust. 1, przenoszona jest własność udziałów (akcji) spółki wypłacającej dywidendę lub spółka osiąga przychód (dochód), wypłacany następnie w formie dywidendy lub innego przychodu z tytułu udziału w zyskach osób prawnych.” (art. 22c u.p.d.p.).

Organy podatkowe będą zatem miały prawo do samodzielnej oceny sposobu i zasad funkcjonowania podmiotów powiązanych, dla ustalenia czy uzasadnione jest zwolnienie dywidend od podatku.

Opodatkowanie dywidend – jakie uzasadnienie zmiany przepisów

Jak wynika z uzasadnienia do ww. ustawy przepisy te stanowią transpozycję do krajowego porządku prawnego przepisów art. 4 i art. 5 dyrektywy 2011/96/UE i mają na celu zapobieganie podwójnemu nieopodatkowaniu zysków z dywidend w sensie ekonomicznym i w sensie prawnym.

Jako przykład braku rzeczywistego charakteru umowy lub czynności prawnej – co uzasadniałoby obowiązek opodatkowania wypłaty dywidendy – uzasadnienie do ustawy wskazuje:

„Przykładem może być sytuacja, w której spółka dominująca przenosi na spółkę zależną określoną wartość niematerialną i prawną, a następnie korzysta z niej w zamian za uiszczanie opłaty licencyjnej. Dochód z otrzymywanych wartości, wygenerowany na poziomie spółki zależnej, podlega natomiast wypłacie w formie dywidendy na rzecz spółki dominującej. Projektowana klauzula nie wkracza zatem w sferę ogólnie pojmowanej racjonalności ekonomicznej działania spółki dominującej, ale koncentruje się na elemencie zasadności przyznawania przywileju wynikającego z dyrektywy, który dotyczy jedynie fragmentu całości uzgodnień poczynionych między spółkami. W takiej sytuacji można bowiem uznać, iż jednym z głównych celów tych uzgodnień było osiągnięcie korzyści podatkowej polegającej na zwolnieniu dywidendy z opodatkowania u jej odbiorcy, a zatem należy odmówić im przymiotu uzgodnień rzeczywistych, które bazują na przyczynach ekonomicznych”.

Opodatkowanie dywidend – kiedy nowe przepisy wchodzą w życie

Na szczęście nowe regulacje nie będą brane pod uwagę przy okazji najbliższych Zwyczajnych Zgromadzeń. Na mocy art. 9 Ustawy z dnia 9 października 2015 r. ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015, poz, 1932) – przepis art. 22 c u.p.d.p. będzie miał zastosowanie do dochodów osiągniętych od dnia 1 stycznia 2016 r. Natomiast do dochodów osiągniętych przed dniem 1 stycznia 2016 r. mają zastosowanie przepisy ustaw zmienianych w brzmieniu obowiązującym przed dniem 31 grudnia 2015 r.

Małgorzata Gach, kancelaria GHMW, Kraków