Alimenty to szczególny rodzaj świadczenia na rzecz osób fizycznych, któremu to przypisuje się wiele istotnych funkcji. Nie zawsze jednak udaje się skutecznie wyegzekwować alimenty od rodzica, czy innego podmiotu, który był zobowiązany do ich płacenia. Alternatywnym rozwiązaniem na wypadek takiej sytuacji jest uzyskanie świadczenia alimentacyjnego z Funduszu Alimentacyjnego – kiedy to i na jakich warunkach jest możliwe?
Zacznijmy jednak od tego, czym są alimenty….
Alimenty są specjalnym świadczeniem, płacone są na rzecz danej osoby uprawnionej, celem zabezpieczenia materialnego jej bieżącej egzystencji, jak i jej dalszego wychowania, w przypadku alimentów płaconych uczącej się młodzieży oraz dzieciom.
Alimenty spełniają też pośrednio i funkcję represyjną, motywacyjną, są nakładane na osoby, które winny czuć się odpowiedzialne za inne, łożąc właśnie na ich utrzymanie. Dzięki ich reżimowi, szczególnie jest zabezpieczony los nieletnich dzieci na wypadek, gdyby jeden z rodziców całkiem przestał się interesować ich losem, wychowaniem, utrzymaniem. Świadczenie alimentacyjne egzekwuje więc swoistą odpowiedzialność rodziców za dzieci, którym dali życie.
Alimenty jako świadczenie na gruncie prawa cywilnego są o tyle specyficzne, że:
- są ewidentnie związane tylko z dwoma osobami – osobą na rzecz której są płacone i osobą, która jest obarczona obowiązkiem ich uiszczania;
- roszczenie o ewentualną wypłatę zaległych alimentów ulega przedawnieniu co do zasady w ciągu trzech lat, albo w ciągu trzech lat od dnia, w którym dziecko, na które miały być płacone, uzyskało pełnoletność;
- nie podlegają dziedziczeniu;
- w sytuacji, gdy któraś ze stron umiera, obowiązek alimentacyjny wygasa, czyli gdy umiera płacący alimenty czy też ten, któremu alimenty są płacone.
Kiedy egzekwowanie alimentów od zobowiązanego do ich zapłaty jest nieskuteczne, można wystąpić do Funduszu Alimentacyjnego – na jakich zasadach można dostać alimenty na dziecko z Funduszu Alimentacyjnego?
Na wstępie warto ogólnie wskazać, że wypłata ewentualnego alimentów na dziecko z Funduszu Alimentacyjnego jest dopuszczalna w przypadku obywatelki polskich, ale i cudzoziemców na pewnych warunkach.
O ile strony mogą ustalić obowiązek alimentacyjny bez ograniczenia maksymalnego, np. w trakcie sprawy rozwodowej małżonek deklaruje, że będzie łożyć alimenty na swoje nieletnie dziecko w wysokości kilku tysięcy złotych miesięcznie, to w przypadku alimentów z Funduszu Alimentacyjnego jest zdecydowanie inaczej. Tutaj są one wypłacane w kwocie nie wyższej jak 500 zł miesięcznie.
Ponadto do Funduszu Alimentacyjnego mogą być składane wnioski jedynie wtedy, gdy dochód w rodzinie jest nie wyższy miesięcznie na jedną osobę jak 725 zł.
Do Funduszu Alimentacyjnego można wreszcie wnioskować w przypadku jedynie alimentów dla dzieci, młodzieży, gdy rodzic, na którego był nałożony obowiązek ich płacenia, tego nie czyni. Innymi słowy, przykładowo nie jest możliwe, aby do Funduszu Alimentacyjnego zwróciła się o wypłatę alimentów kobieta w wieku średnim, której były mąż po rozwodzie z podziałem majątku był zobowiązany płacić świadczenie alimentacyjne, a z uwagi na zadłużenie tego nie realizuje.
Kiedy można rzeczywiście wnioskować o alimenty na dziecko z Funduszu Alimentacyjnego?
Od strony praktycznej zielonym światłem do wnioskowania o alimenty na dziecko, czy uczącą się młodzież z Funduszu Alimentacyjnego, jest czas, kiedy zostanie stwierdzona tzw. bezskuteczność egzekucji alimentów od osoby, która była zobowiązana do ich płacenia.
Uznaje się, iż nastąpi to wtedy, gdy w czasie dwóch ostatnich miesięcy (przed momentem wnioskowania) nie udało się w całości albo części wyegzekwować zaległych i na bieżąco wymaganych alimentów.
Podobnie uznaje się, że egzekucja alimentów jest bezskuteczna, gdy zobowiązany do ich łożenia zaginął, czy w szczególności wyjechał za granicę, a nie jest możliwe określenie jego faktycznego miejsca zamieszkania, celem prowadzenia dalszych czynności windykacyjnych wobec niego.
Prawo do jednak otrzymywania alimentów z Funduszu Alimentacyjnego naturalnie wygasa, gdy:
- pobierający alimenty uzyskał pełnoletność, a nie kontynuuje edukacji;
- pobierający alimenty kontynuuje edukację po uzyskaniu pełnoletności, ukończył jednak 25 rok życia;
- pobierający alimenty zdecydował się na zawarcie związku małżeńskiego, traci prawo do alimentów także wtedy, gdy jako osoba zamężna przed 25 rokiem życia kontynuuje naukę;
- pobierający alimenty uzyskał w sposób rzeczywisty całodobowe utrzymanie w dowolnej postaci, np. trafił do rodziny adopcyjnej, do pieczy zastępczej, czy ośrodka zamkniętego.
Kluczowe jest uzupełnienie wniosku o ustalenie prawa do alimentów z Funduszu Alimentacyjnego – jak to wygląda w praktyce?
By faktycznie zawnioskować o alimenty z Funduszu Alimentacyjnego, a są ku temu spełnione podstawowe warunki, należy złożyć specjalny wniosek „O ustalenie prawa do świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego”. Wniosek taki składa się z kilku części, a więc należy wprowadzić m.in. następujące dane:
- Dane osoby, która występuje o przyznanie jej alimentów, gdy jest to osoba niepełnoletnia, to wprowadza swoje dane jej przedstawiciel ustawowy;
- Dane osoby, dla której alimenty mają być wypłacane;
- Dane osób, które pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z wnioskującym o alimenty;
- Organ, do którego są płacone składki na ubezpieczenie zdrowotne w przypadku osoby, dla osoby, na rzecz której wnioskuje się o alimenty;
- Dane o alimentach, które zostały już w poprzednim okresie wypłacone osobie, dla której o nie wnioskuje się do Funduszu Alimentacyjnego;
- Oświadczenia o prawdziwości danych przedstawionych w przedmiotowym wniosku;
- Oświadczenia o zobowiązaniu do informowania Funduszu Alimentacyjnego, gdy przedstawione we wniosku dane ulegną zmianie, a w szczególności gdy uzyskujący już alimenty utraci do tego podstawy;
- Dodatkowe oświadczenia dla osób pełnoletnich, a kontynuujących naukę, które to występują o alimenty, z zadeklarowaniem, że nadal będą kontynuować edukację.
Patrząc na powyższe rozważania, należy stwierdzić, że prawo do występowania o alimenty na dziecko z Funduszu Alimentacyjnego przede wszystkim ma chronić dzieci i uczącą się młodzież na wypadek sytuacji, gdy obarczony obowiązkiem alimentacyjnym rodzic będzie się od tego uchylał.
Rozwiązanie to jest zdecydowanie bardzo dobre, bowiem już po dwóch miesiącach nieskutecznej egzekucji alimentów bieżących i zaległych, możliwe jest wystąpienie do Funduszu Alimentacyjnego o ich przyznanie.
Świadczenie z tego funduszu jest wypłacane w wysokości jednak nie wyższej jak 500 zł.
Joanna Jaskiernia – współpracownik Portalu
