Niejednokrotnie zdarzają się sytuacje w których osoby fizyczne uzyskują przychody z tytułu korzystania na zasadzie dzierżawy przez podmioty trzecie z praw do np. znaków towarowych. Pojawić się zaraz zatem musi pytanie do jakiego źródła przychodów przychód ów powinien być zaliczony, co decyduje także automatycznie o sposobie jego opodatkowania.
Jakie źródło przychodów
Oczywista przychód taki może być uzyskiwany przez osobę fizyczną w ramach prowadzonej przez nią pozarolniczej działalności gospodarczej. Wówczas możliwe jest opodatkowanie wg skali podatkowej (stawki 18%, 32%), lub też w przypadku dopełnienia warunków zawiadomienia oraz innych opisanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych – opodatkowanie podatkiem liniowym wg stawki 19%.
Jeśli natomiast przychody te uzyskiwane są poza działalnością – wówczas zgodnie z poglądami organów podatkowych powinny być one co do zasady zaliczane do przychodów z tzw. praw majątkowych (art. 10 ust. 1 pkt. 7) u.p.d.f. w zw. z art. 18 u.p.d.f. tj. wg skali podatkowej). Konsekwencją takiego podejścia do tematu jest obowiązek opodatkowania tych środków wg skali podatkowej (18%, 32%) bez faktycznych kosztów uzyskania przychodów.
Każdy przypadek zastosowania skali podatkowej jest dla podatnika oczywiście niekorzystny, ponieważ tym samym do budżetu Państwa może w skrajnym przypadku trafić ponad 30% uzyskanych środków
Pytanie czy nie można zastosować opodatkowania zryczałtowanym podatkiem od przychodów ewidencjonowanych.
W przypadku odpowiedzi twierdzącej do budżetu Państwa musiałoby trafić jedynie 8,5% przychodu z dzierżawy znaku towarowego. Organy podatkowe wypowiadają się w tym temacie negatywnie wiążąc skutki podatkowe nie z formułą umowy na korzystanie (dzierżawą) a tylko z przedmiotem tj. prawem majątkowym, uznając w ten sposób wyższość zasad opodatkowania w zakresie praw majątkowych nad opodatkowaniem umowy najmu, dzierżawy lub innej podobnej umowy – do których to właśnie umów mogą znajdować zastosowanie zapisy ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. Nr 144, poz. 930 ze zm.).
W ostatnim jednak okresie czasu pojawiły się orzeczenia sądów administracyjnych korzystne dla podatników, dające możliwość przyjęcia korzystniejszego opodatkowania zryczałtowanym podatkiem wg stawki 8,5%. Trzeba w tym względzie zwrócić uwagę np. na wyrok WSA w Lublinie z dnia 4 grudnia 2013 r., sygn. akt I SA/Lu 711/13, oraz wyrok WSA w Poznaniu z dnia 5 marca 2014 r. sygn. akt I SA/Po 819/13.
Jakie jest stanowisko sądów administracyjnych
W obu tożsamych praktycznie wyrokach ww. sądy administracyjne wskazały w szczególności, że:
- „Organ błędnie przyjmuje, że w takiej sytuacji mamy do czynienia ze źródłem przychodu z prawa majątkowego w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 7 u.p.d.o.f. Otóż zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 6 u.p.d.o.f. źródłem przychodu jest m.in. umowa dzierżawy oraz inne umowy o podobnym charakterze. W tym unormowaniu ustawodawca nie wspomina czy ma na uwadze dzierżawę (umowę o podobnym charakterze) mającą za przedmiot tylko rzeczy, czy też również prawa. Nie pozostawia jednak tego zagadnienia bez odpowiedzi, bowiem w art 16a u.p.d.o.f. mówi wyraźnie, że przy określaniu przychodów z tytułu umowy najmu lub dzierżawy rzeczy albo praw majątkowych oraz umów o podobnym charakterze, których przedmiotem nie są składniki majątku związane z działalnością gospodarczą, przepis art. 14 ust. 2 b stosuje się odpowiednio, z tym że opłaty ponoszone przez najemcę lub dzierżawcę na rzecz osoby trzeciej stanowią przychód wynajmującego lub wydzierżawiającego w dniu zapłaty. W ocenie sądu, nie może budzić uzasadnionych wątpliwości, że art. 10 ust. 1 pkt 6 i art. 16a u.p.d.o.f. nie powinny być odczytywane w oderwaniu od siebie”.
- „(…) przepisy te należy wykładać we wzajemnym powiązaniu, co oznacza, że art. 16a stanowi dopełnienie art. 10 ust. 1 pkt 6 u.p.d.o.f., przy poszukiwaniu prawidłowej odpowiedzi na pytanie czy umowa dzierżawy albo umowa o podobnym charakterze, jako źródło przychodu, dotyczy tylko rzeczy czy też także praw majątkowych. Z zestawienia tych dwóch przepisów, w ocenie sądu wynika niewątpliwie, że ustawodawca przyjmuje, jako źródło przychodu, zarówno dzierżawę (czy umowę o podobnym charakterze), która ma za przedmiot rzeczy, jak też prawa majątkowe”.
- „Także w piśmiennictwie zwraca się uwagę na okoliczność, że przychodem z praw majątkowych w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 7 i art. 18 u.p.d.o.f. jest każdy przychód, którego bezpośrednim źródłem jest prawo majątkowe. W konsekwencji, kiedy prawo majątkowe jest przedmiotem dzierżawy, jak to opisuje podatnik, to przychód jest uzyskiwany bezpośrednio na podstawie umowy dzierżawy i nie ma bezpośredniego znaczenia co jest przedmiotem dzierżawy, rzecz czy prawo. Wówczas prawo majątkowe tylko pośrednio generuje przychód, bowiem wyłącznie jako przedmiot tej dzierżawy. W przypadku dzierżawy prawa majątkowego przychód, jego warunki, określa treść umowy dzierżawy, nie zaś treść prawa majątkowego”.
Pozostaje mieć nadzieje na kolejne orzeczenia sądowe, które będą korzystne dla podatników i umożliwią w takich przypadkach zastosowanie korzystnego opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
GM.
