Każdemu przysługuje prawo do rzetelnego procesu, co oznacza, że możemy oczekiwać sprawiedliwego i jawnego rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki. Uprawnienie takie gwarantuje nam zarówno Konstytucja, jak i Europejska Konwencja Praw Człowieka. W praktyce najczęściej jest ono naruszane przez przewlekłość postępowania mającą miejsce, gdy postępowanie w danej sprawie trwa dłużej niż to konieczne dla wyjaśnienia okoliczności, które są istotne dla jej rozstrzygnięcia, a w przypadku postępowania egzekucyjnego, kiedy postępowanie trwa dłużej niż to konieczne dla załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego.
Narzędzie do walki z takimi praktykami daje nam ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki. Skarga taka może zostać złożona jedynie w trakcie trwającego postępowania – sądowego lub egzekucyjnego prowadzonego przez komornika sądowego.
Katalog podmiotów, które mogą złożyć skargę na przewlekłość postępowania, jest zależny od jego rodzaju. W przypadku postępowania cywilnego uprawnienie do złożenia skargi posiadają strony, interwenient uboczny (osoba trzecia mająca interes prawny w tym, aby sprawa została rozstrzygnięta na korzyść jednej ze stron) oraz uczestnik postępowania. W postępowaniu sądowoadministracyjnym mogą to zrobić skarżący oraz uczestnik postępowania na prawach strony, a w postępowaniu egzekucyjnym – strona lub inna osoba realizująca swoje uprawnienia w tym postępowaniu.
Sądem właściwym do rozpoznania skargi jest sąd przełożony nad sądem, przed którym toczy się postępowanie. Jeżeli skarga dotyczy przewlekłości postępowania przed sądem apelacyjnym lub Sądem Najwyższym, właściwy do jej rozpoznania jest Sąd Najwyższy.
Gdy skarga dotyczy przewlekłości postępowania przed wojewódzkim sądem administracyjnym lub Naczelnym Sądem Administracyjnym, to właściwy do jej rozpoznania jest Naczelny Sąd Administracyjny. Natomiast sądem właściwym do rozpoznania skargi na przewlekłość postępowania egzekucyjnego lub innego postępowania dotyczącego wykonania orzeczenia sądowego jest Sąd Okręgowy, w którego okręgu prowadzona jest egzekucja lub wykonywane są inne czynności. Jeżeli egzekucja lub inne postępowanie dotyczące wykonania orzeczenia sądowego prowadzone jest w dwóch lub więcej okręgach, właściwy jest sąd, w okręgu którego dokonano pierwszej czynności.
Skargę na przewlekłość należy złożyć do sądu, przed którym toczy się postępowanie. Przekazuje on skargę sądowi właściwemu do jej rozpoznania. Natomiast w postępowaniu egzekucyjnym skargę składa się do sądu właściwego do jej rozpoznania.
Do złożenia skargi rozpoznawanej przez sąd okręgowy lub sąd apelacyjny nie jest wymagany adwokat ani radca prawny. Jednak do skargi na przewlekłość rozpoznawanej przez Sąd Najwyższy w sprawie cywilnej, stosuje się przymus adwokacko-radcowski. Wymóg taki nie istnieje natomiast w przypadku skargi rozpatrywanej przez Naczelny Sąd Administracyjny.
W skardze takiej należy zawrzeć żądanie stwierdzenia przewlekłości postępowania w sprawie oraz przytoczyć okoliczności, które uzasadniają powyższe żądanie. Można także żądać wydania sądowi rozpoznającemu sprawę zalecenia podjęcia w wyznaczonym terminie odpowiednich czynności oraz zasądzenia na swoją rzecz właściwej kwoty, której wysokość może wynosić od 2 000 do 20 000 zł.
Skarga powinna spełniać wymagania pisma procesowego, a więc zawierać oznaczenie sądu, do któregojest kierowana, oznaczenie sprawy, której zarzucana jest przewlekłość, skarżącego oraz rodzaju pisma, a także datę i podpis. W przypadku, w którym skarga nie spełnia tych wymagań, sąd, który jest właściwy do jej rozpoznania odrzuca ją bez wzywania do uzupełnienia braków.
Skarga podlega opłacie w wysokości 100 zł. Jeżeli sąd uwzględni skargę i uzna, że w postępowaniu miała miejsce przewlekłość lub ją odrzuci bez jej merytorycznego rozpatrzenia, zwraca uiszczoną od niej opłatę.
Należy jeszcze zwrócić uwagę pewną ważną konsekwencję złożenia skargi na przewlekłość postępowania. Jeżeli skarga zostanie przez sąd uwzględniona, skarżący może również dochodzić w odrębnym postępowaniu od Skarbu Państwa naprawienia szkody, która wynikła ze stwierdzonej przewlekłości.
Autor:
Aleksandra Woźniak, ekspert w serwisie http://www.szybkieumowy.pl/ Tysiące wzorów umów do pobrania w jednym miejscu.
