Aporty do spółek kapitałowych w wartości brutto czy w wartości netto?

Niejednokrotnie już poruszaliśmy temat związany z wnoszeniem do spółek kapitałowych wkładów niepieniężnych (aportów) w zamian za udziały lub akcje wydawane wspólnikom/akcjonariuszom spółek z ograniczoną odpowiedzialnością czy spółek akcyjnych.

W przypadku wkładów w innej postaci aniżeli przedsiębiorstwo lub zorganizowana część przedsiębiorstwa niewątpliwie pojawić się może w takiej sytuacji problem z podatkiem VAT, w szczególności w tym kontekście czy wartość wydawanych wspólnikowi akcji/udziałów powinna odpowiadać wartości netto (bez podatku VAT) czy też wartości brutto (z uwzględnieniem podatku VAT) przedmiotu wkładu. Innymi słowy, czy w przypadku wniesienia przez wspólnika/akcjonariusza wkładu o wartości netto 100 jednostek – powinien on otrzymać udziały/akcje na wartość 100 czy też na wartość 123 (przy założeniu, że dostawa przedmiotu aportu podlegałaby opodatkowaniu wg stawki podstawowej tj. 23%).

Ze względu na brak konkretnego przepisu oraz jednolitej linii orzeczniczej – podmioty albo występowały o indywidualne interpretacje podatkowe, albo też kierując się wskazaniami z interpretacji podatkowych dokonywały wyboru jednej z tych opcji.

Pewną próbę ujednolicenia interpretacji przepisów w tym zakresie podjęła rzecznik Praw Obywatelskich, która wystąpiła do Naczelnego Sadu Administracyjnego z wnioskiem o podjęcie przez ten Sąd uchwały w składzie siedmiu sędziów. NSA w postanowieniu z dnia z 31 marca 2014 r. (sygn. akt I FPS 6/13) uznał jednak w skrócie, że przedstawiony powyżej problem w istocie nie jest problemem i odmówił podjęcia przedmiotowej uchwały.

Jednocześnie jednak wskazał, że na gruncie obecnych przepisów ustawy właściwa pozostaje wykładnia zaprezentowana w wyroku NSA z 14 sierpnia 2012 r. (sygn. I FSK 1405/11). Z uzasadnienia tego orzeczenia wynika, że „W podatku od towarów i usług wspólnik będzie dostawcą towaru (usługodawcą usługi), a spółka nabywcą, „wynagradzającą” go za aport udziałami o określonej wartości. Do określenia zatem podstawy opodatkowania z tytułu wniesienia do spółki wkładu niepieniężnego (aportu) zastosowanie znajdzie art. 29 ust. 1 ustawy, stanowiący, że obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku, przy czym kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Oznacza to, że suma wartości nominalnej udziałów jako całkowite odzwierciedlenie wartości wkładu wnoszonego do spółki stanowi „kwotę należną” z tytułu wniesienia tegoż aportu, obejmującą całość świadczenia należnego sprzedawcy (wspólnikowi) od nabywcy (spółki), którą – w celu określenia podstawy opodatkowania (obrotu) – należy pomniejszyć o kwotę należnego podatku. Wskazuje to, że suma wartości nominalnej udziałów stanowi kwotę brutto z tytułu wniesienia aportu, to znaczy kwotę zawierającą w sobie podatek. Podatek z tytułu tej czynności należy więc liczyć od sumy wartości udziałów („w stu”) (zob. Janusz Zubrzycki, Leksykon VAT 2011, wyd. Unimex, s. 72). (…)”.

W ww. orzeczeniu NSA uznał zatem, że suma wartości nominalnej udziałów wydawanych za wkład niepieniężny stanowi kwotę brutto, zaś podatek do zapłaty powinien być w takiej sytuacji liczony wg zasady „w stu”.

Skutkiem takiego stanowiska podmiot wnoszący wkład o wartości 123 brutto, uzyska udziały/akcje o wartości 123 jednostek ale jednocześnie zobligowany będzie zadeklarować do zapłaty do Urzędu Skarbowego podatek należny w wysokości 23 jednostek i podatek ten będzie musiał opłacić z własnych środków.  Z kolei spółka do której wkład taki zostanie wniesiony – uzyska z jednej strony przedmiot wkładu (np. nieruchomości czy inne środki trwałe), a z drugiej będzie mogła wystąpić do organu podatkowego o zwrot podatku naliczonego.

Stanowisko NSA nie jest generalnie wiążące dla podatników oraz organów podatkowych, przyszłość pokaże czy taka interpretacja przepisów pozostawać będzie dominująca.

GM.