Polscy przedsiębiorcy mają problemy z terminowym odzyskaniem zapłaty od swoich kontrahentów.
Z najnowszej edycji badania prowadzonego w ramach projektu badawczego „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” wynika, że nie ma ich tylko „(…) co piąta firma (…)”. Na kłopoty z regulowaniem zobowiązań przez partnerów biznesowych wskazuje dokładnie 81 proc. firm. „[1] „Nierzetelność kontrahentów często skutkuje popadaniem przez przedsiębiorców w „spiralę długów” wobec swoich partnerów biznesowych, pracowników, czy Skarbu Państwa. Nieterminowe płatności powodują także konieczność ograniczenia inwestycji, co przekłada się na stan całej gospodarki, np. z uwagi na niemożność realizacji wcześniej przyjętej strategii rozwoju bądź wprowadzenia na rynek nowych produktów lub usług, redukcję zatrudnienia, czy podnoszenie cen. [2]
Ustawa nowelizująca
W dniu 1 czerwca 2017 r. weszła w życie Ustawa z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności (Dz.U. z 2017 r., poz. 933). Wprowadza ona m.in. zmiany, które ułatwią małym i średnim przedsiębiorcom skuteczne dochodzenie zaległych należności od dłużników.
Najważniejsze zmiany dotyczą:
- Umowy o roboty budowlane – art. 647[1] K.c.
W artykule tym ustawodawca zmienia zasady solidarnej odpowiedzialności inwestora i generalnego wykonawcy. Inwestor odpowiada solidarnie z wykonawcą (generalnym wykonawcą) za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcy z tytułu wykonanych przez niego robót budowlanych, których szczegółowy przedmiot został zgłoszony inwestorowi przez wykonawcę lub podwykonawcę przed przystąpieniem do ich wykonywania.
Wyjątek stanowi sprzeciw wobec wykonywania tych robót przez podwykonawcę złożony przez inwestora w ciągu trzydziestu dni od dnia doręczenia zgłoszenia zakresu robót. Zgłoszenie oraz sprzeciw wymagają zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności.
Co istotne, zgłoszenie takie nie jest wymagane, jeżeli inwestor i wykonawca określili w pisemnej umowie, szczegółowy przedmiot robót budowlanych wykonywanych przez oznaczonego podwykonawcę.
2. Usprawnienia w funkcjonowania Biur Informacji Gospodarczej (BIG) poprzez zmiany w ustawie z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (tekst jedn. Dz. U. z 2014 r., poz. 1015).
Dotyczą one głównie szerszej możliwości uzyskiwania informacji o zobowiązaniach partnera biznesowego z rejestrów, KRS, CEIDG, REGON, PESEL i nowych tj. Rejestru Należności Publicznoprawnych oraz Centralnego Rejestru Restrukturyzacji i Upadłości. Na jeden wniosek złożony przez klienta BIG zostanie udzielona informacja o zobowiązaniach dłużnika wobec wierzyciela. Co ważne obejmować to będzie sytuacje, gdzie łączna kwota wymagalnych zobowiązań dłużnika będącego konsumentem wobec wierzyciela wynosi co najmniej 200 złotych, które są wymagalne od co najmniej 30 dni.
3. Wyższej wartości przedmiotu sporu dla spraw, które sąd rozpoznaje w postępowaniu uproszczonym – art. 505[1] par. 1 K.p.c.
Ustawodawca podwyższył w nim do dwudziestu tysięcy złotych wartość przedmiotu sporu o roszczenia wynikające z umów, a w sprawach o roszczenia wynikające z rękojmi, gwarancji jakości lub z niezgodności rzeczy sprzedanej konsumentowi z umową, jeżeli wartość przedmiotu umowy nie przekracza tej kwoty.
4. Rozszerzenia zakresu informacji, które dłużnik podaje w ramach wyjawienia majątku – art. 913 § 1 K.p.c.
Na podstawie znowelizowanego art. 913 par. 1 K.p.c. w postępowaniu egzekucyjnym wierzyciel uzyskuje w ramach wyjawienia majątku dłużnika informację o odpłatnych i nieodpłatnych czynnościach prawnych, których przedmiotem jest rzecz lub prawo o wartości przekraczającej w dniu dokonania tych czynności wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę na rzecz osób trzecich dokonanych z pokrzywdzeniem wierzyciela w pięcioletnim okresie poprzedzającym wszczęcie wobec niego egzekucji.
Powyższe uprawnienie pozwoli wierzycielowi zastosowanie wobec dłużnika tzw. skargi pauliańskiej. Umożliwi ona wtedy uznanie czynności dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzyciela za bezskuteczną.
- Zmian w grupowym dochodzeniu roszczeń
Chodzi tu o zmiany do ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz. U. z 2010 r., poz. 44)
Ustawodawca zwiększył zakres roszczeń dochodzonych w postępowaniu grupowym.: Ustawa ma zastosowanie w sprawach o roszczenia z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, z tytułu czynów niedozwolonych, z tytułu odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania umownego lub z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia, a w odniesieniu do roszczeń o ochronę konsumentów także w innych sprawach.
W postępowaniu grupowym zostało wyłączone dochodzenie roszczeń o ochronę dóbr osobistych, z wyjątkiem roszczeń wynikających z uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, w tym roszczeń przysługujących najbliższym członkom rodziny poszkodowanego, zmarłego wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia.
Postępowanie grupowe w sprawach o roszczenia pieniężne jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy wysokość roszczenia każdego członka grupy została ujednolicona poprzez zrównanie wysokości roszczenia dochodzonego przez członków grupy lub podgrupy.
- Utworzenia Rejestru Należności Publicznoprawnych
Chodzi w tym względzie o rozdział 1a ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2016 r. poz. 599 (przepisy wejdą z dniem 1 stycznia 2018 r.)
Ustawa zmieniająca wprowadza utworzenie Rejestru Należności Publicznoprawnych. Rejestr będzie prowadzić w systemie teleinformatycznym Krajowa Administracja Skarbowa. Znajdować się w nim będą informacje o należnościach pieniężnych, podlegających egzekucji administracyjnej, dla których wierzycielem jest naczelnik urzędu skarbowego albo jednostka samorządu terytorialnego.
Należności te wynikać będą z dokumentu, z decyzji administracyjnej, z prawomocnego wyroku, postanowienia lub mandatu karnego wydanego na podstawie przepisów Kodeksu karnego skarbowego lub Kodeksu karnego, z mandatu karnego.
Informacje o stanie zadłużenia będą wprowadzone do rejestru nie wcześniej niż po upływie 30 dni od dnia doręczenia zobowiązanemu zawiadomienia o zagrożeniu ujawnieniem w rejestrze. Dane osoby lub firmy zostaną ujawnione w Rejestrze wtedy, gdy łączna kwota należności pieniężnych wraz odsetkami z tytułu niezapłacenia ich w terminie wynosi nie mniej niż 5.000 zł. Będą one udostępniane bezpłatnie za pośrednictwem portalu podatkowego, osobom zainteresowanym oraz firmom po uwierzytelnieniu.
Ważne!
Przepisy o utworzeniu Rejestru Należności wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2018 r. Więcej informacji znajduje się pod linkiem: https://lexagit.pl/rejestr-naleznosci-publicznoprawnych-czym-bedzie-polegal/
Zobaczymy jak wskazane wyżej ułatwienia w dochodzeniu wierzytelności sprawdzą się w praktyce.
Objaśnienie
[1] „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” jest to projekt badawczy Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce i Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej SA. Jego celem jest bieżące monitorowanie zadłużenia polskich przedsiębiorstw oraz wypłacalności powstałych zobowiązań finansowych – https://krd.pl/Centrum-prasowe/Raporty/2017/Portfel-Naleznosci-Polskich-Przedsiebiorstw—kwiecien-2017 (dostęp w dniu 10 czerwca 2017 r.)
[2] http://www.konsultacje.gov.pl/node/4242 (dostęp w dniu 10 czerwca 2017 r.)
Źródło: Ustawa z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności (Dz.U. z 2017 r., poz. 933) – http://dziennikustaw.gov.pl/du/2017/933/1
Stan prawny na 27 czerwca 2017 roku
W.K.
