Skarga kasacyjna w postępowaniu cywilnym – opłata sądowa od wniesienia skargi (4)

Wnoszona do Sądu Najwyższego skarga kasacyjna ma na celu kontrolę „(…) zgodności z prawem prawomocnego orzeczenia sądu drugiej instancji. Sąd Najwyższy nie rozstrzyga sprawy poddanej pod osąd sądów pierwszej i drugiej instancji, nie osądza dochodzonych w jej ramach roszczeń, lecz kontroluje legalność zaskarżonego skargą kasacyjną orzeczenia.(…)” – wyrok SN z dnia 27 kwietnia 2012 r. (sygn. akt  V CSK 205/11).         

Na temat skargi kasacyjnej pisaliśmy w artykule:

Skarga kasacyjna w postępowaniu cywilnym – wybrane zagadnienia (1) 

Skarga kasacyjna w postępowaniu  cywilnym  –  pomoc prawna z urzędu (2)

Skarga kasacyjna w postępowaniu  cywilnym –  zakres obowiązków  pełnomocnika strony (3)

Skarga kasacyjna w postępowaniu  cywilnym podlega opłacie sądowej

W świetle  art. 3 ust. 2 pkt 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (u.k.s.c.) [1] wniesienie skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego podlega opłacie sądowej.

Skarga kasacyjna powinna zostać opłacona przez stronę, która ją wnosi. Wysokość opłaty od  skargi kasacyjnej  zależy od podania  wartości przedmiotu zaskarżenia lub od rodzaju sprawy.

Co istotne, „(…) wskazanie wartości przedmiotu zaskarżenia jest obowiązkiem strony i w tym zakresie sąd nie może decydować za stronę.” [2]. Opłata od skargi kasacyjnej może być stała, stosunkowa lub podstawowa [3].

Opłata stała od skargi kasacyjnej  – ile wynosi

Na podstawie art. 23 pkt 2  u.k.s.c. opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od skargi kasacyjnej, w sprawie, w której postępowanie nieprocesowe zostało wszczęte z urzędu. Natomiast opłatę stałą w kwocie 100 zł pobiera się od skargi kasacyjnej w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku (art. 50 pkt 1 u.k.s.c.) .

W sprawach gospodarczych:

1. Opłatę stałą w kwocie 1000 złotych pobiera się od odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej oraz Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego, a także od apelacji, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w takiej sprawie (art. 32 ust. 1 u.k.s.c.).
2. Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od odwołania od decyzji organu regulacyjnego, o którym mowa w ustawie z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, a także od apelacji, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w takiej sprawie (art. 32a. ust. 1 u.k.s.c.).
3. Opłatę stałą w kwocie 3000 złotych pobiera się od odwołania od decyzji Przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, a także od apelacji, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w takiej sprawie (art. 33. u.k.s.c.).

Opłata stosunkowa  od skargi kasacyjnej –  ile wynosi  

Opłata stosunkowa została uregulowana art. 13 ust. 2 u.k.s.c. Z jego dyspozycji wynika, że w sprawach o prawa majątkowe przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia ponad 20 000 złotych pobiera się od pisma opłatę stosunkową wynoszącą 5% tej wartości, nie więcej jednak niż 200 000 złotych.

Natomiast z art. 35 ust. 1 zd. 2 u.k.s.c. w sprawach pracowniczych w których wartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę 50 000 złotych, od pracownika i pracodawcy pobiera się opłatę stosunkową od wszystkich podlegających opłacie pism.

Opłata podstawowa od skargi kasacyjnej – ile wynosi

Opłatę podstawową reguluje art. 14 ust. 1 i 3 u.k.s.c.: Opłatę podstawową pobiera się w sprawach, w których przepisy nie przewidują opłaty stałej, stosunkowej lub tymczasowej. Opłata podstawowa wynosi 30 złotych i stanowi minimalną opłatę, którą strona jest obowiązana uiścić od pisma podlegającego opłacie, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Od skargi kasacyjnej opłata podstawową pobierana jest od pracodawcy w sprawach z zakresu prawa pracy (art. 35 ust. 1 zd. 1 u.k.s.c. ) oraz w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych (art. 36 ust. 1 u.k.s.c.).

Formy wnoszenia opłaty sądowej

W postępowaniu cywilnym kwestię wnoszenia opłat sądowych reguluje par. 2  rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie sposobu uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych [4]. Opłaty sądowe w sprawach cywilnych uiszcza się w formie bezgotówkowej lub wpłaty gotówkowej bezpośrednio w kasie sądu właściwego dla podjęcia czynności procesowej, z którą wiąże się uiszczenie opłaty sądowej, lub sądu, za pośrednictwem którego, zgodnie z obowiązującymi przepisami, wnosi się pismo podlegające opłacie sądowej albo  w formie  znaków opłaty sądowej.

Zwolnienie od kosztów sądowych

Nieopłacona skarga kasacyjna podlega odrzuceniu przez sąd II instancji [5]. Razem ze skargą kasacyjną osoba fizyczna może złożyć do sądu okręgowego wniosek o zwolnienie od ponoszenia kosztów sądowych w postępowaniu kasacyjnym z dołączonym do niego oświadczeniem obejmującym szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania [6]. Formularz  wymaganego oświadczenia można otrzymać w biurze podawczym każdego sądu lub pobrać bezpłatnie ze strony internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości w zakładce Formularze.

Na temat instytucji zwolnienia od kosztów sądowych pisaliśmy w artykule: 

Zmiany w prawie: Nowelizacja ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych 2019  – zwolnienie osoby fizycznej z ponoszenia kosztów sądowych

Wniosek o uzasadnienie wyroku – możliwe zwolnienie z opłaty sądowej

Sąd może zwolnić stronę od kosztów sądowych w całości lub częściowo

Z art. 101 ust. 1 u.k.s.c. wynika, że sąd może zwolnić stronę od kosztów sądowych w całości lub w części, jeżeli strona jest w stanie ponieść tylko część tych kosztów. Strona częściowo zwolniona od kosztów sądowych obowiązana jest uiścić opłaty oraz ponieść wydatki w takiej wysokości, jaka nie jest objęta zwolnieniem przyznanym przez sąd [7].

W Uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 16 marca 2017 r. (sygn. akt III CZP 82/16) mającej moc zasady prawnej SN stwierdził, że w przypadku doręczenia pełnomocnikowi reprezentującego stronę w postępowaniu kasacyjnym postanowienia oddalającego w całości lub w części wniosek  o  zwolnienie  skarżącego  od kosztów sądowych sąd II instancji nie wzywa strony do dokonania opłaty od skargi, lecz po upływie terminu podanego w art. 112 ust. 3 u.k.s.c. (termin tygodniowy) [8] na podstawie art. 398(6) par. 2 Kodeksu postępowania cywilnego odrzuca skargę jako nieopłaconą. 

Podstawa prawna:

Art. 398(6) par. 2 Kodeksu postępowania cywilnego  (t.j. Dz.U.2020.1575)

Art. 3 ust. 2 pkt 3, art. 11, art. 14 ust. 1 i 3, art. 23 pkt 2 , art. 35, art. 36 ust. 1, art. 100 – 102 ust. 1 – 2 Ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U.2020.755)

Objaśnienie:

[1] ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (u.k.s.c.): Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U.2020.755)

[2] Powyższe wynika z uzasadnienia Postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2010 r. (sygn. akt I CZ 105/10)

[3] Stanowi o tym art. 11 u.k.s.c.

[4] rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie sposobu uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych:  Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 marca 2016 r. w sprawie sposobu uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2016.408)

[5] Wynika to z art. 398(6) par. 2 Kodeksu postępowania cywilnego

[6] Zezwala na to art. 102 ust. 1 – 2 u.k.s.c.

[7] Powyższe wynika z art. 101 ust. 3 u.k.s.c.

[8] Z art. 112 ust. 3 u.k.s.c. „(…)  jeżeli wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych złożony przed upływem terminu do opłacenia pisma został oddalony, tygodniowy termin do opłacenia pisma biegnie od dnia doręczenia stronie postanowienia, a gdy postanowienie zostało wydane na posiedzeniu jawnym – od dnia jego ogłoszenia”.

Stan prawny na dzień 25 września 2020 roku

Wanda Książek – współpracownik Portalu