Faktoring – rola i znaczenie faktoringu w finansowaniu działalności gospodarczej w Polsce

XXI wiek jest czasem, w którym pojawia się wiele tzw. nowoczesnych form finansowania działalności firm. Do ich grona zalicza się obecnie również i faktoring. W pośredni sposób jest on formą finansowania działalności firmy, bowiem przyczynia się do odzyskania kapitału (należności) danego przedsiębiorcy w drodze wykupienia przeterminowanych wierzytelności przedsiębiorstwa.

Faktoring, na czym polega ?

Faktoring jest działalnością finansową, która polega na wykupie nieprzeterminowanych wierzytelności przedsiębiorstw, należnych z tytułu świadczenia dostaw towarów i usług i jest on połączony z finansowaniem klientów oraz zapewnieniem im dodatkowych usług. Umowa faktoringu zyskała popularność wśród przedsiębiorców na całym świecie. Celem jej zawarcia jest pozyskanie w sposób natychmiastowy przez przedsiębiorcę środków na bieżącą działalność oraz regulację płatności w dostawie towaru czy świadczenia usługi.

Umowa faktoringowa jest prostym i skutecznym sposobem na finansowanie działalności bez zaciągania kredytów.

Umowa faktoringu

Umowa ta jest umową nienazwaną. Zatem może być ona w sposób dowolny ukształtowana przez obie strony, ze względu na swobodę zawierania umów oraz zasadę kształtowania jej treści według uznania stron.

Niestety w polskim prawie nie ma wydzielonych przepisów, które normują elementy umowy faktorowej. Najczęściej wykorzystywane są przepisy dotyczące przelewu wierzytelności, tj. art. 509 – 518 Kodeksu Cywilnego oraz art. 555 K.C dotyczący sprzedaży praw.

Stronami przedmiotowej umowy jest faktor oraz faktorant. Faktorem jest wyspecjalizowany podmiot zazwyczaj bank, który nabywa wierzytelności wynikające z dostaw usług lub towarów i jest zobowiązany do udzielania cyklicznego finansowania bieżącej działalności przedsiębiorstwa faktoranta. Faktorant to zaś przedsiębiorca któremu jako dostawcy lub sprzedawcy przysługuje prawo żądania zapłaty za towary lub usługi czyli wierzytelność.

Faktoring – rodzaje

W zależności od zakresu usług oraz form płatności wyodrębnia się tzw. faktoring pełny oraz niepełny. Faktoring pełny ma miejsce wtedy, kiedy faktor przejmuje całe ryzyko wypłacalności dłużnika i potem sam dochodzi należności w razie ich nieuregulowania. Brak takiego rozwiązania oznacza, że stosowano tak zwany faktoring niepełny. Zatem, w prosty sposób można zauważyć, czy w danym przypadku jest stosowany faktoring pełny, czy niepełny.

Spotyka się także trzeci rodzaj faktoringu zwany faktoringiem mieszanym, w którym to ryzyko jest rozłożone równomiernie, czyli na obie strony. W umowie tej zostaje ustalony limit odpowiedzialności dla faktora. Zależnie od ustalonej między stronami formy płatności występuje faktoring dyskontowy i odsetkowy. W przypadku pierwszym kwota z faktury jest pomniejszana o dyskonto, na które składają się prowizje, odsetki i opłaty pobierane przez faktora za cały okres od dnia kiedy nastąpił wykup faktury do momentu jej płatności. W faktoringu odsetkowym faktorant otrzymuje zaliczkę, która stanowi  około  75% wartości całej faktury. Zaliczkę rozlicza się w momencie spłaty należnej kwoty lub nadejścia terminu spłaty. Odsetki naliczane są tylko za rzeczywisty okres korzystania z takiego sposobu finansowania, przyjęto że jest to  jeden raz w miesiącu.

Zalety faktoringu

Faktoring może okazać się rozsądnym rozwiązaniem w kilku sytuacjach. Pierwszym jest sytuacja, gdy przedsiębiorca nie posiada wystarczającej zdolności kredytowej i nie może pochwalić się optymalną płynnością finansową. Kiedy odda swoje należności faktorowi i podwyższy tym samym stan swoich środków, przedsiębiorstwo może uregulować swoje zobowiązania. W tym wypadku można również szybciej zaspokajać swoich dostawców, a często wiąże się to z otrzymaniem upustów, które  mogą pokryć z nadwyżką prowizje wynikające z umowy faktoringowej.

Drugą sytuacją, w której faktoring jest pomocny, jest ta, kiedy to przedsiębiorca ma problem z zarządzaniem należnościami swojej jednostki gospodarczej. Tak więc dla przykładu wtedy, gdy jego kontrahenci bardzo często opóźniają swoje płatności i  wymaga to ponaglania ich. Faktoring jest dobrym rozwiązaniem takich problemów i stwarza bardziej jasny mechanizm prowadzenia swojej działalności, gdyż to na faktorach spoczywa odpowiedzialność za wszelkie opóźnienia i starają się oni by środki szybciej wędrowały od strony kontrahentów.

Wady faktoringu

Minusem jest brak powszechnej wiedzy odnośnie korzystania z tego rodzaju finansowania, a także obowiązek powiadomienia swoich kontrahentów o fakcie zawarcia umowy faktoringowej. Może to wpływać źle na działalność przedsiębiorcy, świadczyć o braku zaufania czy też oznaczać słabość w prowadzeniu biznesu. Inną wadą jest wysoki koszt w stosunku do kredytów. Związane jest to z wieloma czynnościami wykonywanymi przez faktora a jednocześnie odciążającymi przedsiębiorcę, któremu pozwala się w ten sposób na właściwe prowadzenie działalności. Z uwagi na to, zdecydowanie to wciąż bardzo wysokie koszty faktoringu, jak i niski poziom wiedzy, świadomości społecznej na temat tej formy finansowania działalności, są główną barierą w jej skutecznym stosowaniu.

Kończąc, należy uznać, że faktoring jest formą finansowania działalności gospodarczej, która dopiero wkracza na polski rynek. Dla wielu przedsiębiorców, raczej nastawionych jedynie na tradycyjne formy pozyskiwania środków finansowych, budzi on nadal liczne obawy. Mimo to ma liczne walory, a na pewno skorzystanie z niego wydaje się zasadne, gdy przedsiębiorca ma problemy z wyegzekwowaniem swoich należności od kontrahentów.

Joanna Jakiernia – współpracownik portalu