Płaca minimalna – próba definicji
Płaca minimalna jest to ustalone na najniższym poziomie miesięczne wynagrodzenie za wykonywaną pracę w pełnym wymiarze czasu pracy realizowanej na podstawie umowy o pracę. Jest ono niezależne „(-) od posiadanych kwalifikacji, zaszeregowania osobistego, składników wynagrodzenia, systemu i rozkładu czasu pracy stosowanych u danego pracodawcy, jak również szczególnych właściwości i warunków pracy”. [ 1]
Zgodnie z art. 10 par. 2 Kodeksu pracy „Państwo określa minimalną wysokość wynagrodzenia za pracę”. Co istotne, pracodawca ma obowiązek zapewnienia pracownikowi zatrudnianemu na cały etat co najmniej minimalnego miesięcznego wynagrodzenie za wykonywaną pracę. [2] Jego kwota jest ustalana na podstawie art. 2 ust. 5 Ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (dalej: ustawa) do dnia 15. września każdego roku na rok następny.
Rozporządzenie Rady Ministrów
W dniu 12 września 2017 r. Rada Ministrów przyjęła Rozporządzenie w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej w 2018 r. Zostało ono opublikowane w Dzienniku Ustaw z 2017 r. pod pozycją 1747. Z jego treści wynika, że:
- Od dnia 1 stycznia 2018 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 2.100 zł.
- Od dnia 1 stycznia 2018 r. minimalna stawka godzinowa wynosi 13,70 zł.
Podane wyżej kwoty stanowią wartość brutto.
Płaca minimalna dla pracownika zatrudnionego na cześć etatu
Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy, wysokość minimalnego wynagrodzenia ustala się w kwocie proporcjonalnej do liczby godzin pracy przypadającej do przepracowania przez pracownika w danym miesiącu, biorąc za podstawę wysokość minimalnego wynagrodzenia ustalonego na podstawie niniejszej ustawy, czyli dla pełnego wymiaru czasu pracy (art. 8 ust. 1 ustawy).
Do płacy minimalnej nie wlicza się …
Przy obliczaniu minimalnej wysokości wynagrodzenia pracownika nie uwzględnia się:
1) nagrody jubileuszowej,
2) odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy,
3) wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych,
4) dodatku do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej (art. 6 ust. 5 ustawy).
Wyrównanie
Z dyspozycji art. 7 ustawy wynika, że jeżeli w danym miesiącu, z uwagi na terminy wypłat niektórych składników wynagrodzenia lub rozkład czasu pracy, wynagrodzenie pracownika jest niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia, następuje uzupełnienie wynagrodzenia do tej wysokości w postaci wyrównania. Wyrównanie wypłaca się za okres każdego miesiąca łącznie z wypłatą wynagrodzenia.
… i podwyższenie niektórych świadczeń
Wraz z podwyższeniem płacy minimalnej od 1 stycznia 2018 r. wzrośnie m.in.
- kwota wolna od zajęcia komorniczego,
- kwota wolna od innych potrąceń,
- dodatek za pracę w porze nocnej,
- wynagrodzenie za czas przestoju,
- odprawa przy zwolnieniu grupowym,
- odszkodowanie za mobbing i dyskryminację,
- minimalna podstawa wymiaru zasiłku chorobowego i macierzyńskiego,
- preferencyjna składka ZUS opłacana przez przedsiębiorców, a także
- minimalna stawka godzinowa na umowie zlecenia lub świadczenia usług.
Minimalna stawka godzinowa 2018
Minimalna stawka godzinowa została zdefiniowana w art. 1 pkt 1a ustawy jako minimalna wysokość wynagrodzenia za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług, przysługującą przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi.
Od dnia 1 stycznia 2018 r. minimalna stawka godzinowa została ustalona w wysokości 13,70 zł.
Stawka ta obejmuje umowy zlecenia (art. 734 K.c.) oraz umowy o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy o zleceniu (art. 750 K.c) wykonywane przez przyjmującego zlecenie lub świadczącego usługi. Co istotne, wysokość wynagrodzenia powinna być ustalona w umowie w taki sposób, aby wysokość wynagrodzenia za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług nie była niższa niż wysokość minimalnej stawki godzinowej (art. 8a ust. 1 ustawy). Strony umowy sposób potwierdzania liczby godzin wykonania zlecenia lub świadczenia usług.
Stosowanie minimalnej stawki godzinowej nie dotyczy umów zawieranych pomiędzy osobami fizycznymi (np. umowa o opiekę nad dzieckiem ).
… objęta jest szczególną ochroną
Minimalna stawka godzinowa podlega ochronie prawnej. Przyjmujący zlecenie lub świadczący usługi nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia w wysokości wynikającej z wysokości minimalnej stawki godzinowej albo przenieść prawa do tego wynagrodzenia na inną osobę.
Wypłata wynagrodzenia w wysokości wynikającej z wysokości minimalnej stawki godzinowej powinna być dokonana w formie pieniężnej. Ma to na celu zabezpieczenie przed zapłatą za wykonane zlecenie częściowo w postaci towaru produkowanego przez przedsiębiorcę lub bonów towarowych.
Co ważne, w przypadku umów zawartych na czas dłuższy niż 1 miesiąc, wypłaty wynagrodzenia w wysokości wynikającej z wysokości minimalnej stawki godzinowej dokonuje się co najmniej raz w miesiącu (art. 8a ust. 4-6 ustawy).
W przypadku, gdy zleceniobiorca zawiera zlecenia w określonych odstępach czasu, wtedy wynagrodzenie z tego tytułu podlega ochronie przed egzekucją tak jak wynagrodzenie za pracę (art. 833 par. 2 K.p.c.). Potwierdza to mająca moc zasady prawnej Uchwała Składu Siedmiu Sędziów SN z dnia 17 grudnia 1981 r. (III CZP 32/81): ”Kwoty pobrane z tytułów wymienionych w art. 833 § 2 k.p.c. podlegają egzekucji z ograniczeniem wynikającym z odpowiedniego zastosowania art. 829 pkt 5 k.p.c.”.
Odpowiedzialność karna zleceniodawcy
Zleceniodawca, który wypłaca przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi wynagrodzenie za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług w wysokości niższej niż obowiązująca wysokość minimalnej stawki godzinowej, podlega karze grzywny od 1.000 zł do 30. 000 zł. Powyższe wynika z art. 8e ustawy.
Jest to wykroczenie, gdzie oskarżycielem publicznym jest inspektor pracy. Stanowi o tym znowelizowany art. 17 par. 2 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia (tekst jedn: Dz. U. z 2016 r., poz.1713) w związku z art.10 ust. 1. pkt 15b Ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 786). [3]
Podstawa prawna:
- art. 6 – 8f Ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2017 r., poz. 847)
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 września 2017 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2018 r. (Dz.U. z 2017 r., poz. 1747)
Objaśnienie:
[1] Komunikat Ministerstwa Rodziny, Pracy i polityki Społecznej z dnia 12 września 2017 r. – https://www.mpips.gov.pl/aktualnosci-wszystkie/prawo-pracy/art,9117,placa-minimalna-w-gore.html (dostęp w dniu 5.10.2017 r.)
[2] Wynika to z art. 6 ust. 1 Ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2017 r., poz. 847): „Wysokość wynagrodzenia pracownika zatrudnionego w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od wysokości minimalnego wynagrodzenia (-)”
[3] Art. 10 ust. 1 pkt 15b Ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy ( tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 786) stanowi: Do zadań Państwowej Inspekcji Pracy należy: (…) pkt 15b) kontrola wypłacania wynagrodzenia w wysokości wynikającej z wysokości minimalnej stawki godzinowej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2015 r. poz. 2008 oraz z 2016 r. poz. 1265)
W.K.
