Cesja wierzytelności

Cesja wierzytelności jest instytucją prawa cywilnego, którą regulują art. 509 – 518 Kodeksu cywilnego. Określenie normatywne tej instytucji to przelew.

Istotą cesji jest przeniesienie wierzytelności w drodze umowy na osobę trzecią. Osoba dokonująca przeniesienia wierzytelności to cedent, a osoba nabywająca wierzytelność to cesjonariusz. Przedmiotem umowy jest wierzytelność, czyli prawo podmiotowe przysługujące wierzycielowi ( uprawnionemu ) do żądania od dłużnika ( czyli osoby zobowiązanej do spełnienia świadczenia ) spełnienia określonego świadczenia wynikającego z łączącego ich stosunku prawnego.

Przedmiotem cesji może być co do zasady każda wierzytelność, o ile jej przelewu nie wyłączają obowiązujące przepisy prawa, zastrzeżenie umowne albo właściwość zobowiązania ( tak będzie w przypadku zobowiązań o charakterze osobistym ). Przelać można wierzytelność istniejącą, choćby nawet przedawnioną, nie może ona jednak wynikać ze zobowiązania dotkniętego wadą nieważności. Obiektem cesji może być także wierzytelność zabezpieczona hipoteką ( szczegółowe regulacje w tym zakresie zawiera art. 79 i n. ustawy o księgach wieczystych i hipotece ), zastawem czy zastawem rejestrowym. Natomiast odwołując się do Uchwały Sądu Najwyższego z dnia 19.09.1997r. ( opubl. OSN 1998, poz. 22 ) wydaje się, iż dopuszczalny jest również przelew wierzytelności przyszłej, jednakże w chwili przelewu jej treść musi być określona w umowie.

W odniesieniu do formy umowy cesji wierzytelności, kodeks cywilny nie przewiduje formy szczególnej, jedynie w przypadku wierzytelności stwierdzonej pismem, konieczne jest zachowanie formy pisemnej dla celów dowodowych. Należy jednak wspomnieć, iż obowiązek dochowania jakieś formy szczególnej może również wynikać ze stosunku zobowiązaniowego, z którego wynika cedowana wierzytelność.

Cedent może przenieść na cesjonariusza całą wierzytelność, jej część lub tylko świadczenie uboczne. Cesja wierzytelności może nastąpić w drodze umowy sprzedaży, darowizny, zamiany lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności.

Cedent wraz z wierzytelnością przenosi na cesjonariusza wszystkie uprawnienia jakie przysługują mu wobec dłużnika w momencie zawarcia umowy cesji, w szczególności prawa kształtujące. Na cesjonariusza przechodzą również zabezpieczenia wierzytelności czy prawo dochodzenia odsetek. Na podkreślenie zasługuje, iż cesjonariusz nabywa wierzytelność w takim zakresie w jakim przysługuje ona cedentowi w momencie cesji.
Dla skutecznej cesji wierzytelności nie jest wymagana zgoda dłużnika, chyba że coś innego wynika ze stosunku zobowiązaniowego łączącego zbywającego wierzytelność z dłużnikiem.

Obowiązek poinformowania dłużnika o zmianie podmiotowej po stronie wierzyciela, czyli o dokonanej cesji nałożył polski ustawodawca na cedenta.

Na skutek cesji sytuacja prawna dłużnika nie ulega zmianie, z tym tylko zastrzeżeniem, iż powinien on spełnić świadczenie do rąk cesjonariusza, aby skutecznie uwolnić się od zobowiązania. Jeśli cedent nie powiadomi dłużnika o zbyciu wierzytelności, a ten spełni świadczenie do jego rąk, zobowiązanie wygasa, chyba że dłużnik uzyskał w inny wiarygodny sposób wiadomość o przelewie wierzytelności.
Na skutek zmiany po stronie uprawnionego do żądania świadczenia, dłużnik nie traci zarzutów jakie mógł podnieść w stosunku do dotychczasowego wierzyciela, czyli cesjonariusza.

Podsumowując cesjonariusz może wystąpić z pozwem o wydanie nakazu zapłaty, może również złożyć wniosek o zaopatrzenie prawomocnego wyroku w klauzulę wykonalności i wszcząć postępowanie egzekucyjne przed właściwym komornikiem. Niezależnie od etapu na jakim znajduje się postępowanie związane z windykacją wierzytelności dopuszczalna jest cesja praw z niego wynikających na cesjonariusza. Bez znaczenia dla dopuszczalności cesji jest również rodzaj stosunku zobowiązaniowego, z którego przelewane jest roszczenie o świadczenia, mogą to być zatem roszczenie o zwrot pożyczki, z zakresu zobowiązań pomiędzy wspólnikami spółki cywilnej, z umowa o dzieło, umowy najmu czy umowy dzierżawy.

Cesja wierzytelności