Strona główna Aktualności Ulga mieszkaniowa – jakie skutki w przypadku niewydatkowania całej zadeklarowanej kwoty?

Ulga mieszkaniowa – jakie skutki w przypadku niewydatkowania całej zadeklarowanej kwoty?

460
PODZIEL SIĘ
Ulga mieszkaniowa PIT 39

Osoby, które zamierzają sprzedać nieruchomość w ciągu 5 lat od jej nabycia muszą liczyć się z koniecznością zapłacenia podatku od dochodu ze sprzedaży. Stawka podatku wynosi wówczas 19% od uzyskanego dochodu. Istnieje jednak możliwość zastosowania tzw. ulgi mieszkaniowej, która pozwala zmniejszyć, a czasem nawet całkowicie uniknąć obowiązku zapłaty tego podatku. Kwotę, która ma być wydatkowana na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych podatnik określa w PIT 39 składanym do końca kwietnia kolejnego roku podatkowego, po roku w którym doszło do opodatkowanej sprzedaży nieruchomości. Co jednak w sytuacji w której faktyczna wartość wydatków na te cele będzie niższa niż kwota zadeklarowana?

Czym jest ta ulga mieszkaniowa?

Aby uniknąć zapłaty podatku dochodowego (PIT) w związku ze zbyciem nieruchomości przed upływem 5 lat, można wydać uzyskane środki na tzw. własne cele mieszkaniowe. Art. 21 ust. 1 pkt. 131 Ustawy o PIT stanowi, że wolne od podatku PIT są:

(…) dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie trzech lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych”.

Listę wydatków uznawanych za wydatki na własne cele mieszkaniowe zawiera art. 21 ust. 25 Ustawy o PIT. Zalicza się do nich m.in. zakup domu, mieszkania lub działki budowlanej, budowę, przebudowę bądź adaptację budynku na mieszkalny, a także spłatę kredytów mieszkaniowych.

Zadeklarowaną kwotę wydatków na zaspokojenie własnych celów mieszkaniowych podatnik wykazuje w zeznaniu podatkowym PIT – 39 i ww. kwota powinna być wydatkowana na ww. cele w terminie 3 lat (poprzednio 2 lata) licząc od końca roku podatkowego w którym doszło do odpłatnego zbycia ww. nieruchomości.

Co jeśli nie uda wydatkować całej kwoty z PIT-39?

Ustawodawca wskazał, że:

W przypadku niewypełnienia warunków określonych w art. 21 ust. 1 pkt 131 podatnik jest obowiązany do złożenia korekty zeznania, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, i do zapłaty podatku wraz z odsetkami za zwłokę; odsetki nalicza się od następnego dnia po upływie terminu płatności, o którym mowa w art. 45 ust. 4 pkt 4, do dnia zapłaty podatku włącznie”.

W konsekwencji, jeśli kwota wydatków poniesionych przez podatnika na zaspokojenie własnych celów mieszkaniowych będzie niższa niż kwota faktycznie wydatkowana, wówczas podatnik winien:

  1. Dokonać korekty złożonego już uprzednio PIT-39,
  2. Wpłacić należny podatek dochodowy od sprzedaży nieruchomości przy uwzględnieniu, kwoty która nie została ostatecznie wydatkowana na zaspokojenie własnych celów mieszkaniowych,
  3. Oraz zapłacić odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych liczone od następnego dnia po upływie terminu płatności, tj. po upływie terminu do rozliczenia PIT-39 za rok podatkowy, w którym uzyskany został przychód z odpłatnego zbycia, do dnia zapłaty podatku włącznie.

Organy podatkowe potwierdzają, że jeśli tylko część wskazanej PIT – 39 kwoty zostanie przeznaczona na cele mieszkaniowe, to podatnik jest uprawniony do skorzystania ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 131) Ustawy o PIT jedynie w odpowiedniej proporcji. Od pozostałej niewykorzystanej kwoty należy zapłacić podatek.

Co zrobić w przypadku w którym kwota wydatków na zaspokojenie własnych celów mieszkaniowych przewyższyła kwotę zadeklarowaną?

Nie można również wykluczyć sytuacji, w której podatnik składając PIT – 39 zadeklarował wydatkowanie na zaspokojenie własnych celów mieszkaniowych niższej kwoty niż została ostatecznie faktycznie wydatkowana.

W takim przypadku jeżeli wartość wydatków, którą poniósł podatnik na realizację własnych celów mieszkaniowych, będzie wyższa od zadeklarowanej wysokości ulgi, podatnik powinien skorygować złożone zeznanie PIT-39 oraz wystąpić do urzędu skarbowego z wnioskiem o zwrot nadpłaconego podatku.

Podsumowanie

Zgodnie z przepisami Ustawy o PIT, podatnik może skorzystać z ulgi mieszkaniowej wydatkując zadeklarowane środki ze sprzedaży nieruchomości na zaspokojenie własnych celów mieszkaniowych. W przypadku wydatkowania ww. środków w wartościach niższych niż zadeklarowane liczyć się należy z obowiązkiem korekty zeznania PIT-39 i dopłatą podatku wraz z ostatkami od zaległości podatkowych wstecznie. Jeśli natomiast wydatkowana zostanie pula środków wyższa niż pierwotnie zadeklarowana, podatnik ma prawo dokonania korekty ww. PIT – 39 oraz wystąpienia o zwrot pierwotnie nadpłaconego podatku.

Podstawa prawna

  1. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2022 r., poz. 2647).

Stan prawny na dzień 6 kwietnia 2023 r.

Małgorzata Gach, radca prawny i doradca podatkowy z Kancelarii Radcy Prawnego Małgorzata Gach

Klaudia Kowalczyk, aplikant radcowski w Kancelarii Radcy Prawnego Małgorzata Gach

Kancelaria Radcy Prawnego Małgorzata Gach