Zdolność upadłościowa

Zdolność upadłościowa nie posiada definicji w Prawie upadłościowym. Jak wskazuje orzecznictwo: „(…) nie jest pojęciem ustawowym lecz doktrynalnym i oznacza prawny przymiot polegający na możności postawienia podmiotu w stan upadłości” – tak wynika z uzasadnienia Uchwały Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 3 lipca 2003 r., w sprawie o sygn. akt III CZP 38/03,  Legalis nr 57621. Zdolność upadłościowa oznacza zatem możliwość wydania przez sąd upadłościowy postanowienia o ogłoszeniu upadłości przez dany podmiot określony w przepisach Prawa upadłościowego.

Kto posiada zdolność upadłościową?

Zdolność upadłościową posiadają przedsiębiorcy (upadłość gospodarcza) oraz konsumenci  tj. osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej (upadłość konsumencka).

Regulację prawną w tym zakresie zawiera art. 5 Prawa upadłościowego. Ustawodawca podaje  w nim, że  przepisy ustawy stosuje się do przedsiębiorców.

Z art. 5 ust. 2 Prawa upadłościowego  przepisy ustawy stosuje się także do:

1) spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, prostych spółek akcyjnych i spółek akcyjnych nieprowadzących działalności gospodarczej,

2) wspólników osobowych spółek handlowych, ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem,

3) wspólników spółki partnerskiej.

Sprawdź:

• Upadłość przedsiębiorcy: Postępowanie upadłościowe po ogłoszeniu upadłości
• Upadłość konsumencka – postępowanie upadłościowe (2)

Kto nie posiada zdolności upadłościowej?

W świetle art. 6 Prawa upadłościowego zdolności upadłościowej nie posiada:

1) Skarb Państwa, („Skarb Państwa jest szczególną osobą prawną, której formuła umożliwić ma państwu uczestniczenie w obrocie cywilnoprawnym i wykonywanie uprawnień właścicielskich względem mienia państwowego” – tak Komentarz do art. 34 Kodeksu cywilnego w: M. Załucki (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 3, Warszawa 2023, Legalis),

2) jednostki samorządu terytorialnego (tj. gmina, powiat, województwo),

3) publiczne samodzielne zakłady opieki zdrowotnej (np. publiczne szpitale ),

4) instytucje i osoby prawne utworzone w drodze ustawy oraz utworzone w wykonaniu obowiązku nałożonego ustawą (przykładowo Poczta Polska S.A., Polska Akademia Nauk, Policja, Komisja Nadzoru Finansowego, Polskie Koleje Państwowe S.A.),

5) osoby fizyczne prowadzące gospodarstwo rolne, które nie prowadzą innej działalności gospodarczej lub zawodowej (definicję gospodarstwa rolnego zawiera art. 55(3) Kodeksu cywilnego),

 6) uczelnie („Wyłączenie zdolności upadłościowej uczelni dotyczy ich niezależnie od tego, czy mają charakter publiczny, czy też niepubliczny (…)”- tak komentarz do art. 6 pkt 6 Prawa upadłościowego w: P. Zimmerman, Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz. Wyd. 7, Warszawa 2022, Legalis),

7) fundusze inwestycyjne ( Ustawa z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz.U.2022.1523).

Podstawa prawna:

Art. 5, art. 6 Ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U.2022.1520)

Stan prawny na dzień 4 kwietnia 2023 roku

Małgorzata Gach

Wanda Książek