Na podstawie art. 551 par. 1 Kodeksu spółek handlowych (K.s.h.) spółka jawna może być przekształcona w jedną ze spółek handlowych np. spółkę kapitałową lub spółkę osobową. W wyniku przekształcenia spółka jawna (spółka przekształcana) „(…) traci swą dotychczasową formę prawną i z dniem przekształcenia kontynuuje swe istnienie w nowej formie, jako spółka należąca do innego typu spółek handlowych” [1].
Spółka jawna staje się spółką przekształconą z chwilą jej wpisu do rejestru przedsiębiorców KRS (dzień przekształcenia). Jednocześnie sąd rejestrowy z urzędu wykreśla wtedy spółkę przekształcaną [2].
Kto ponosi odpowiedzialność za zobowiązania spółki jawnej przekształconej w spółkę kapitałową?
Odpowiedź na to pytanie zawiera poniższy artykuł. Zostały w nim wykorzystane poglądy w piśmiennictwie i orzecznictwie.
Czy przekształcenie spółki jawnej w spółkę kapitałową pozwoli spółce jawnej uniknąć odpowiedzialności za dawne zobowiązania cywilnoprawne?
Przekształcenie spółki jawnej w spółkę kapitałową np. w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością nie spowoduje tego, iż przekształcona spółka jawna nie będzie już odpowiedzialna za zobowiązania cywilnoprawne powstałe przed dniem jej rejestracji w KRS.
Zgodnie z dyspozycją art. 574 K.s.h. wspólnicy przekształcanej spółki osobowej odpowiadają na dotychczasowych zasadach solidarnie ze spółką przekształconą za zobowiązania spółki powstałe przed dniem przekształcenia przez okres trzech lat, licząc od tego dnia.
W świetle art. 553 par. 1 K.s.h. spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej, „(-) zatem nowo powstała spółka kapitałowa, czyli spółka przekształcona, staje się następcą prawnym spółki osobowej. Oznacza to, że spółka przekształcona ponosi odpowiedzialność za zobowiązania spółki przekształcanej powstałe przed dniem przekształcenia” [3].
Wierzyciel będzie mógł egzekwować należność z majątku osobistego wspólników wówczas gdy egzekucja z majątku przekształconej spółki kapitałowej (sp. z o.o. lub spółka akcyjna) okaże się bezskuteczna.
Przykład:
W czerwcu 2018 r. spółka jawna X przekształciła się w Spółkę Y sp. z o.o. z kapitałem zakładowym 10 tys. zł. Spółka jawna posiadała długi i w marcu 2019 r. wierzyciel rozpoczął egzekucję z majątku Spółki Y sp. z o.o. Egzekucja okazała się bezskuteczna i została skierowana przeciwko jej wspólnikom.
Wierzyciel postąpił zgodnie z prawem, ponieważ „(…) z art. 574 k.s.h. za zobowiązania powstałe przed przekształceniem wspólnicy odpowiadają tak, jakby byli jeszcze wspólnikami spółki osobowej, ich odpowiedzialność jest solidarna ze spółką powstałą w wyniku przekształcenia i ma charakter subsydiarny (-). (-) odpowiedzialność wspólników na podstawie art. 574 k.s.h. jest ograniczona w czasie, bowiem trwa jedynie trzy lata od dnia przekształcenia. Powszechnie przyjmuje się, że jest to termin zawity, z którego upływem odpowiedzialność wspólników wygasa, co sąd uwzględnia z urzędu” [4].
Co oznacza odpowiedzialność wspólników przekształcanej spółki jawnej jest „na dotychczasowych zasadach” ?
Odpowiedzialność wspólników przekształcanej spółki jawnej „na dotychczasowych zasadach”, „(-) czyli tak jak przed przekształceniem. Oznacza to, że odpowiedzialność wspólnika przekształcanej spółki za zobowiązania przez nią zaciągnięte jest osobista, nieograniczona, solidarna ze spółką i pozostałymi wspólnikami , subsydiarna (art. 22 §2 i art. 31 k.s.h.)” [5] .
Sprawdź:
Co to jest odpowiedzialność subsydiarna w spółce osobowej?
Dlaczego art. 574 K.s.h. jest taki ważny?
Artykuł 574 K.s.h. stanowi przepis szczególny. Gdyby ustawodawca nie wprowadził go do K.s.h. wtedy „(-) z dniem przekształcenia ustawałaby odpowiedzialność wspólników na zasadach obowiązujących dotąd w przekształcanej spółce osobowej, gdyż wspólnicy spółek kapitałowych nie odpowiadają za zobowiązania spółki.
Artykuł 574 k.s.h. poszerza krąg dłużników, dzięki zawartej w nim regulacji wierzyciel może bowiem sięgnąć nie tylko do majątku przekształconej spółki, lecz także do majątków wspólników przekształcanej spółki osobowej” – podkreślił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dni a 5 lutego 2009 r. (sygn. akt I CSK 333/08) [6].
Przeczytaj również:
Podsumujmy …
W art. 574 K.s.h., ustanawia „(-) zasadę odpowiedzialności osobistej wspólnika spółki osobowej przekształconej następnie w spółkę kapitałową za zobowiązania tej spółki powstałe przed dniem przekształcenia, lecz podlegające wykonaniu po tym dniu. Odpowiedzialność wspólników na tej podstawie prawnej jest odpowiedzialnością ograniczoną w czasie, ustaje bowiem po upływie 3 lat od dnia przekształcenia” [7].
Po upływie trzech lat od dnia przekształcenia spółki jawnej w spółkę kapitałową za zobowiązania spółki jawnej, które powstały przed dniem jej przekształcenia będzie odpowiadać przekształcona spółka kapitałowa. Art. 151 par. 4 K.s.h. stanowi bowiem, że wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie odpowiadają za zobowiązania spółki. Z kolei z art. 301 par. 5 K.s.h., wynika, iż akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki.
Podstawa prawna:
– art. 22 par. 2, art. 31, art. 551 par. 1, art. 552 – 553 art. 574 Kodeksu spółek handlowych ( tekst jedn. Dz.U. 2019. 505)
Objaśnienie:
[1] Nowicka A. [w:] Koch A., Napierała J.(red.), Prawo spółek handlowych, Warszawa 2017, str. 665
[2] Art. 552 Kodeksu spółek handlowych
[3] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 lutego 2009 r., (sygn. akt I CSK 333/08)
[4] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 2009 r.,(sygn. akt I CSK 154/09) https://mojepanstwo.pl/dane/sn_orzeczenia/18549,csk-154-09 (dostęp w dniu 19 listopada 2019 r.)
[5] Pieczniak – Kopaczyńska K., Pozycja prawna wspólnika spółki jawnej, Warszawa 2013, str. 551- 552
[6] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 lutego 2009 r. (sygn. akt I CSK 333/08) – http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/orzeczenia2/i%20csk%20333-08-1.pdf (dostęp w dniu 19 listopada 2019 r.)
[7] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2010 r., (sygn.. akt III, CSK 170/09) https://www.saos.org.pl/judgments/92083 (dostęp w dniu 19 listopada 2019 r.)
Stan prawny na dzień 19 listopada 2019 roku
Wanda Książek – współpracownik Portalu
https://digiartia.com/product/legal-power-law-firm-html-template/
https://digiartia.com/product/justitia-multiskin-lawyer-legal-wordpress-theme/
