Przejście z czasu letniego na zimowy 2017: rozliczenie dodatkowej godziny pracy

W nocy z 28 na 29 października 2017 r. przeszliśmy z czasu letniego na zimowy. Przesunęliśmy zegarki z godz. 3:00 na godz. 2:00.

Czynność ta ma umocowanie prawne w Ustawie z dnia 10 grudnia 2003 r. o czasie urzędowym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 2003.16.144) oraz w  Rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 3 listopada 2016 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego środkowoeuropejskiego w latach 2017-2021 (Dz.U. 2016.1833).

W przepisach Kodeksu pracy powyższa kwestia  nie  jest uregulowana wprost. W tym przypadku stosuje się odpowiednie przepisy Kodeksu pracy (K.p.) nakazujące wypłacenie „normalnego wynagrodzenia” powiększonego o dodatek za pracę w  godzinach nadliczbowych oraz w porze nocnej.

Dłużej w pracy

Z art. 80 K.p. wynika, że wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. Pracownicy  pracujący w dniu 28 października br. na nocnej zmianie  pozostali w pracy jedną godzinę dłużej. Ma to przykładowo miejsce, gdy w tym dniu pracownik jest zatrudniony w podstawowym systemie czasu pracy [1] albo świadczy pracę w systemie równoważnym. [2]

… ale z rekompensatą od pracodawcy

Za dodatkową godzinę pracy  w porze nocnej pracodawca zobowiązany  jest wypłacić pracownikowi  :

• wynagrodzenie wynikające z umowy o pracę,
• dodatek nocny (art. 151[8] par. 1 K.p.),
• dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych w wysokości 100% stawki zasadniczej z wynagrodzenia za pracę, gdyż praca przypadła w nocy (art. 151[1] par. 1 K.p.) lub
• udzielić czasu wolnego od pracy (art. 151[2] K.p. ).

Zasady kodeksowe

1. Próba definicji „normalnego wynagrodzenia” za pracę

W wyroku z dnia 3 sierpnia 1986 r. (I PRN 40/86) Sąd Najwyższy zdefiniował „normalne wynagrodzenie” jako „(…) takie wynagrodzenie, które pracownik otrzymuje stale i systematycznie, a więc obejmujące zarówno wynagrodzenie zasadnicze wynikające ze stawki osobistego zaszeregowania, jak i dodatkowe składniki wynagrodzenia o charakterze stałym, jeżeli na podstawie obowiązujących w zakładzie pracy przepisów płacowych pracownik ma prawo do takich dodatkowych składników.”

2. Udzielenie czasu wolnego od pracy

Pozostawanie w pracy o godzinę dłużej w związku ze zmianą czasu letniego na zimowy pracodawca traktuje jako wypracowanie jednej godziny nadliczbowej. Zgodnie z art. 151[2] K.p. w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych pracodawca może udzielić pracownikowi czasu wolnego na jego wniosek lub z własnej inicjatywy, czyli bez konieczności składania wniosku. Jeżeli wniosek złoży pracownik, wówczas „odbierze” sobie za jedną przepracowaną nadgodzinę – jedną godzinę wolną. W sytuacji, gdy z inicjatywą takiej rekompensaty nadgodzin wyjdzie pracodawca, wtedy za jedną przepracowaną godzinę pracownikowi przysługuje 1,5 godziny wolnego. Co istotne pracownikowi, któremu pracodawca udziela czasu wolnego nie przysługuje dodatek do wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych.

3. Dodatek do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej

Z art. 151[7] par. 1 Kodeksu pracy pora nocna obejmuje 8. godzin pomiędzy godziną 21:00 a 7:00. Pracodawca w dokumentach wewnątrzzakładowych wyznacza u siebie porę nocną oraz informuje o tym pracowników. Pracownikowi, który świadczy pracę w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę. [3]

Przykład:

W firmie X pracownicy pracują na trzy zmiany. W dniu 28 października 2017 r. jej pracownik świadczy pracę na III zmianie w godzinach od 22:00 do 6:00 . Jest to pora nocna przyjęta u pracodawcy.

Zmiana czasu letniego na zimowy przedłuży jego dobowy czas pracy o jedną godzinę nadliczbową. Poza „normalnym wynagrodzeniem”, pracownikowi przysługuje dodatek nocny za dodatkową godzinę pracy tj. 2,27 zł, dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych  lub czas wolny.

W sumie pracownik pracował w tym dniu  9. godzin. Pracodawca wypłaci dodatek do wynagrodzenia za czas pracy w porze nocnej w wysokości 20,43 zł brutto.

Policzmy:

• 2 000 zł (płaca minimalna) : 176 godzin (wymiar czasu pracy w październiku 2017) = 11,36 zł (stawka godzinowa brutto),
• 11,36 x 20% = 2,27 zł (dodatek brutto za 1.godzinę pracy w porze nocnej) ,
• 2,27 zł x 9.godzin pracy = 20,43 zł brutto.

Do czasu letniego przejdziemy w dniu 25 marca 2018 roku.

Podstawa prawna:

– art. 80, art. 129 par. 1 , art. 151[1] par. 1  , art. 151[2],   art. 151[7]  par. 1, art. 151[8] par. 1 K.p

– art. 1 i art. 2 Ustawy  z dnia 10 grudnia 2003 r. o czasie urzędowym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 2003.16. 144)

– par. 2 ust. 1 pkt 1) , par. 2 ust. 2 Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 3 listopada 2016 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego środkowoeuropejskiego w latach 2017–2021 (Dz.U. 2016.1833)

Objaśnienie:

[1] Z art. 129 par. 1 Kodeksu pracy „Czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy (…)”

[2] Art. 135 par. 1 Kodeksu pracy stanowi: Jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją, może być stosowany system równoważnego czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nie przekraczającym 1 miesiąca. Przedłużony dobowy wymiar czasu pracy jest równoważony krótszym dobowym wymiarem czasu pracy w niektórych dniach lub dniami wolnymi od pracy.

[3] W 2017 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 2 000 zł brutto. Wynika to z Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 września 2016 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia  za pracę w 2017 r.  ( Dz.U. 2016. 1456).

Wanda Książek – współpracownik Portalu