Skarga do Sądu administracyjnego – co powinna zawierać?

Sąd administracyjny wszczyna postępowanie na podstawie skargi wniesionej przez uprawniony podmiot. Skarga do Sądu administracyjnego powinna zostać wniesiona w sposób pośredni, czyli za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 §1 Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, dalej PPSA).

Skarga do sądu administracyjnego – jako pierwsze pismo w sprawie

Skarga stanowi pierwsze pismo strony w postępowaniu sądowym, co wiąże się z dodatkowymi wymaganiami formalnymi stawianymi takiemu pismu. Pisma procesowe można podzielić na zwykłe (będące po prostu pismem strony), bądź kwalifikowane, których zawartość w sposób wyjątkowy określa ustawa (np. szczególne wymogi formalne dla skargi zawiera art. 57 PPSA).

Jak wynika z powyższego skarga do Sądu administracyjnego powinna zawierać zarówno dodatkowe określenia, których wymaga się od pierwszego pisma w sprawie, a także szczególne elementy charakterystyczne dla skargi.

Elementy podstawowe skargi do sądu administracyjnego

Zgodnie z art. 46 §1 PPSA każde pismo strony (w tym skarga) powinno zawierać:

• oznaczenie Sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników,
• oznaczenie rodzaju pisma,
• osnowę wniosku lub oświadczenia,
• podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika,
• wymienienie załączników.

Można zauważyć, że ustawa nie wymaga podania daty sporządzenia pisma jak i miejsca jego sporządzenia, jednak jak zauważa się w literaturze należy te dane także zamieścić w piśmie (tak H. Knysiak-Sudyka, [w:] T. Woś (red.), H. Knysiak-Sudyka, M. Romańska, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz. 2016, Lex-elektroniczny 2017).

Wnosząc skargę do Sądu administracyjnego należy wskazać jego nazwę i siedzibę (np. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie), a następnie imię i nazwisko (dla osoby fizycznej, a nazwę dla innego podmiotu) osoby wnoszącej pismo oraz dane strony przeciwnej.

Jeżeli strona posiada przedstawiciela ustawowego czy pełnomocnika – ich również należy wskazać z imienia i nazwiska, nawet jeśli mają to samo nazwisko (np. w przypadku rodzica i dziecka).

Co ciekawe, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w wyroku z 10 marca 2010 r., sygn. akt I SA/Op 78/10, Lex nr 606473, stwierdził że złożenie podpisu pod skargą ze wskazaniem imienia i nazwiska skarżącego spełnia wymóg formalny oznaczenia strony (jak i złożenia podpisu przez skarżącego).

Oznaczając rodzaj pisma należy kierować się zawartą w nim treścią, jak również ustawowymi nazwami takimi jak skarga, zażalenie, sprzeciw od decyzji, skarga kasacyjna, skarga o wznowienie postępowania czy wniosek o przyznanie prawa pomocy. Aczkolwiek błędne oznaczenie rodzaju pisma nie powinno wywoływać dla strony negatywnych skutków procesowych, a należałoby je rozpoznać zgodnie z zawartą w nim treścią.

Osnowa powinna stanowić o zamiarze wnoszącego pismo, co winno korelować z treścią pisma.

Mogłoby się wydawać, że wymóg podpisu przesądza o formie pisemnej skargi. Jednakże wniesienie skargi do Sądu administracyjnego telefaksem czy za pomocą telegramu również spełnia wymóg formy pisemnej – a brak podpisu takiej skargi należy traktować jako brak formalny, który następnie można uzupełnić (tak T. Woś (red.), H. Knysiak-Sudyka, M. Romańska, Postępowanie Sądowoadministracyjne, wyd. 7, Warszawa 2015, str. 201).

Przepis §2 art. 46 PPSA in fine wskazuje na dodatkowe warunki formalne, jeżeli pismo strony jest pierwszym pismem w sprawie.

Wtedy powinno się w nim także zamieścić oznaczenie miejsca zamieszkania, a w razie jego braku – adres do doręczeń, lub siedzibę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników oraz przedmiot sprawy.

Dane te są potrzebne dla Sądu z oczywistej przyczyny – umożliwiają Sądowi komunikowanie się z osobą składającą skargę do Sądu administracyjnego. Dobrą praktyką jest wskazywanie adresu również w kolejnych pismach kierowanych do Sądu, co ułatwia pracownikom Sądu nadawanie korespondencji bez potrzeby poszukiwania w aktach sprawy właściwego adresu strony.

Należy odróżnić adres zameldowania od miejsca zamieszkania, o którym stanowi art. 25 Kodeksu cywilnego (zob. też Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 14 maja 2001 r., sygn. akt V SA 1496/00, Lex nr 54454). Określenie przedmiotu sprawy pozwala na sprecyzowanie rodzaju postępowania (co ma związek z oznaczeniem rodzaju pisma art. 46 §1 pkt 2) PPSA), czy ustalenie wartości przedmiotu sporu – celem pobrania za wpis odpowiedniej opłaty.

Dalsze pisma strony powinny zawierać sygnaturę akt (art. 46 §2 PPSA in fine), co usprawnia proces przyporządkowania pisma do określonej sprawy, jak również powoduje, że nie trzeba wskazywać ponownie oznaczenia miejsca zamieszkania czy przedmiotu sprawy – wymaganych przy pierwszym piśmie strony.

Szczególne wymogi skargi do sądu administracyjnego

Szczególne wymogi formalne dotyczące skargi do Sądu administracyjnego zostały wskazane w art. 57 §1 PPSA.

Mianowicie oprócz powyżej wskazanych elementów, skarga powinna także zawierać:

• wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności,
• oznaczenie organu, którego działania, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania skarga dotyczy,
• określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego.

Na skarżącym spoczywa obowiązek wskazania decyzji administracyjnej, postanowienia czy innego aktu lub czynności które zaskarża, co jest związane z zasadą skargowości i Sąd nie jest uprawniony do zmiany przedmiotu zaskarżenia.

Wystarczy wskazać dany akt, nie trzeba doręczać Sądowi oryginału dokumentu dzięki zasadzie pośredniego wnoszenia skargi do Sądu administracyjnego (gdyż to organ administracyjny przesyła dokumenty związane ze sprawą Sądowi).

Podmiot inicjujący skargę jest zobligowany do precyzyjnego wskazania organu, którego działania, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania zaskarża.

Postępowanie sądowoadministracyjne jest kontradyktoryjne, w związku z czym musi istnieć strona przeciwna, którą należy wskazać. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 28 lutego 2006 r., sygn.. akt I OSK 528/05, Lex nr 194352, zaznaczył że określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego może nastąpić przez skarżącego w sposób bardzo ogólny, bez potrzeby wyczerpującego wywodu prawnego czy wskazania konkretnych przepisów prawa.

Należy jednak mieć na uwadze, że jakkolwiek ma to związek z niezwiązaniem Sądu granicami skargi (art. 134 §1 PPSA), tak istnieje bardzo ważny wyjątek dla osób wnoszących skargę do Sądu administracyjnego zastrzeżony w art. 57a PPSA. W tym przypadku skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą czy odmowę jej wydania może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego, a Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Powyższy wyjątek zostanie omówiony w kolejnym artykule.

Powyższe przepisy wskazują na wymogi skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, co musi być w niej zawarte ze względu na kwalifikowane pismo jak również z uwagi na to, że jest to pierwsze pismo procesowe strony.

Druga część artykułu będzie uwzględniała szczególne wymogi stawiane innym pismom procesowym kwalifikowanym, jak np. zażaleniu wnoszonemu do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Przemysław Siarka – prawnik, Kancelaria Prawna „Gach, Mizińska” w Krakowie, www.gm-legal.pl