Intercyza w trakcie trwania związku małżeńskiego? Jakie są skutki jej zawarcia?

Majątkowe stosunki małżeństwie współcześnie są przedmiotem wielu wątpliwości, jak i problemów prawnych. Wynika to w głównej mierze z niestałości związków małżeńskich, jak i skali rozwodów, w trakcie których pojawia się problematyczna kwestia, tj. podział majątku małżonków. Coraz więcej par decyduje się obecnie na zawieranie specjalnej umowy między małżonkami, tj. intercyzy. Jej zawarcie ma przełomowe konsekwencje, powoduje bowiem ustanie ustawowej wspólnoty majątkowej między małżonkami.

Czym jest intercyza?

Jest to specjalna umowa zawierania między małżonkami, umowa dwustronna na podstawie której małżonkowie indywidualnie regulują stosunki małżeńskie między sobą. Intercyza co do zasady nie jest tylko umową, poprzez którą wprowadzana jest rozdzielność majątkowa między małżonkami. Znane są bowiem również intercyzy poprzez które małżonkowie przywracają wspólność majątkową, rozszerzają ją czy ograniczają. W polskim porządku prawnym przez intercyzę małżonkowie zwykle wyłączają ustawową wspólność majątkową małżeńską (do tego też tematu odnosi się niniejsza publikacja). Oznacza to, że od daty zawarcia tej umowy każdy z małżonków od strony materialnej w małżeństwie niejako „pracuje na własny rachunek”. Majątek tworzony od tej pory przez każdego z małżonków stanowi jego własny majątek odrębny.

Małżonkowie nie odpowiadają wówczas wzajemnie za swoje ewentualne zobowiązania, jak i nie partycypują w dochodach, pomnażanym majątku przez drugiego współmałżonka.

Zawieranie intercyzy o takich skutkach jest rekomendowane na wypadek:

• rozwodu i ewentualnych problemów z podziałem majątku;

• tego, gdyby jeden z małżonków solidnie pracując uzyskiwał wysokie dochody, a drugi rolował jedynie zadłużenie, intercyza zwalnia tego pierwszego z odpowiedzialności za zobowiązania drugiej strony;

• gdy jeden ze współmałżonków podejmuje agresywne inwestycje, czy zadłuża się, wówczas intercyza jest zabezpieczeniem, druga strona za ewentualne straty tego pierwszego nie będzie ponosić odpowiedzialności;

• konfliktów małżeńskich spowodowanych rozbieżnościami w uzyskiwanych przez małżonków dochodach, czy ich codziennych wydatkach, intercyza dla wielu par jest przejawem partnerskiego i sprawiedliwego rozdziału także w kwestiach majątkowych, finansowych pary.

Kiedy można zawrzeć intercyzę?

Od praktycznej strony należy odnotować, że intercyza jest umową spisywaną w formie pisemnej u notariusza.

Najczęściej wskazuje się, że intercyza jest zawierana wraz z zawarciem związku małżeńskiego.

Niemniej jednak dopuszczalne jest również zawarcie intercyzy już w trakcie małżeństwa.

W przypadku intercyzy zawieranej wraz z zawarciem związku małżeńskiego, czy tuż przed tym momentem, przedmiotowo intercyza ma charakter przyszłościowy, czyli jest uregulowaniem stosunków majątkowych między małżonkami na przyszłość, gdy staną się już małżonkami.

Intercyza zawierana w trakcie trwania małżeństwa ma nieco inny charakter, a jej zakres zależy od tego, co zadecydują małżonkowie. Zatem, możliwe jest poprzez intercyzę zawieraną w trakcie małżeństwa przyjęcie:

• rozdzielności majątkowej dopiero od momentu spisania intercyzy;

• rozdzielności majątkowej dopiero od pewnego momentu w przyszłości;

W zakresie wstecznego (tj. od jakiejś daty w przeszłości) ustalenia rozdzielności majątkowej, to przyjmuje się, że może to nastąpić tylko w wyniku orzeczenia sądowego. Nie jest zatem możliwe umowne ustalenie rozdzielności majątkowej z datą określoną w przeszłości.

Na marginesie zauważyć należy, że w zakresie sądowego zniesienia wspólności majątkowej, z żądaniem takim może wystąpić z ważnych powodów każdy z małżonków. Przy czym, w takim stanie rzeczy zgodnie z art. 52 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego: „Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu”. Zaznaczyć należy, że przepisy prawa nie określają owych wyjątkowych wypadków. Orzecznictwo sądowe wskazuje, że zniesienie wspólności majątkowej z datą wsteczną może być orzeczone tylko w sytuacjach rzadkich i wyjątkowych, za czym przemawia wzgląd na ochronę interesu wierzycieli każdego z małżonków (tak np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 1995 r., sygn. akt. II CRN 162/94, OSNC 1995, nr 6, poz. 100).

W kolejnym artykule kilka słów na temat technikaliów spisania intercyzy oraz skutków podpisania umowy majątkowej małżeńskiej.

MM.