W dniu 9 grudnia 2014 roku Naczelny Sąd Administracyjny (sprawa I FSK 1740/13) przychylił się w całości do stanowiska Stowarzyszenia Autorów i Wydawców COPYRIGHT POLSKA, w temacie opodatkowania VAT tzw. opłaty reprograficznej.
Co to jest opłata reprograficzna?
Opłata reprograficzna generalnie wynika z art. 20 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016, poz. 666 ze zm.). Generalnie ma ona zapewnić twórcom oraz innym uprawnionym godziwą rekompensatę z tytułu potencjalnej straty, jaką mogliby ponieść z tytułu kopiowania utworów chronionych prawem autorskim przez osoby fizyczne.
Opłatę tę powinni odprowadzać importerzy oraz producenci sprzętów dzięki którym możliwe jest wykonywanie kopii. Dodatkowo opłata ta powinna być pobierana od producentów i importerów tzw. czystych nośników, jak również od właścicieli punktów ksero na podstawie art. 201 prawa autorskiego. Maksymalna wysokość opłaty reprograficznej to 3% ceny sprzedaży urządzeń kopiujących.
Opłatę tę pobierają organizacje zbiorowego zarządzania i jest ona następnie rozdzielana pomiędzy autorów i podmioty uprawnione.
Opłata reprograficzna – stanowisko NSA
Pod kątem podatku VAT powstała wątpliwość czy wpłaty z tytułu opłat reprograficznych otrzymywane od organizacji zbiorowego zarządzania są dla twórców i wydawców wynagrodzeniem za usługę oraz czy w związku z tym powinny one podlegać opodatkowaniu VAT.
NSA w wyroku z dnia 9.12.2014 r. (I FSK 1740/13) stwierdził, że owe opłaty nie stanowią wynagrodzenia za świadczenie usług w rozumieniu przepisów Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. (tekst jedn.: Dz. U. z 2016, poz.710 z późn. zm.) o podatku od towarów i usług.
Sąd w uzasadnieniu wyroku stwierdził, że opłaty reprograficzne to tylko jednostronne zobowiązanie cywilnoprawne wynikające z przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 1994 nr 24 poz. 83) i w związku z tym brak jest tutaj świadczenia wzajemnego co wyłącza opodatkowanie VAT.
W uzasadnieniu przedmiotowego orzeczenia wskazano szczegółowiej, że „Należy stwierdzić, że opłaty reprograficzne, o których mowa w art. 20 ust. 1 pkt 2 oraz art. 201 ust. 1 u.p.a.p.p., nie wiążą się ze świadczeniem usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 8 ust. 1 u.p.t.u. Opłaty te nie wiążą się bowiem z przeniesieniem jakichkolwiek praw do wartości niematerialnych i prawnych (art. 8 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u.) czy też zobowiązaniem do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji (art. 8 ust. 1 pkt 2 u.p.t.u.). Nie wiążą się też ze świadczeniem usług zgodnie z nakazem wynikającym z mocy prawa (art. 8 ust. 1 pkt 3 u.p.t.u.). Z mocy prawa (art. 20 ust. 1 pkt 2 oraz art. 201 ust. 1 u.p.a.p.p.) wynika obowiązek ponoszenia opłat reprograficznych przez podmioty zobowiązane, nie zaś obowiązek świadczenia na rzecz tych podmiotów jakichkolwiek usług”.
Opłata reprograficzna – stanowisko TSUE
Zaznaczyć jednak należy, że zarówno przed wydaniem orzeczenia opisanego powyżej jak i po tej dacie, dalej istniały rozbieżności w orzecznictwie polskich sądów administracyjnych.
Skutkiem tego sprawą tą musiał się zająć Trybunał Sprawiedliwości UE w Luksemburgu. W wyroku wydanym w dniu 18 stycznia 2017 roku (sprawa C‑37/16) TSUE stwierdził, że opłaty reprograficzne znajdują się poza zakresem dyrektywy VAT. Wyrok ten potwierdza, że świadczenie usług jest dokonywane odpłatnie w rozumieniu dyrektywy VAT, w sytuacji gdy między usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny pozwalający na wymianę świadczeń wzajemnych. W przypadku opłat reprograficznych brak owego elementu wymiany świadczeń, co za tym idzie opłaty te pozostają poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług.
MM.
