Przepisy prawa pracy precyzyjnie określają czego dokładnie może od nas wymagać pracodawca w ramach czasu pracy. I tak art. 128 § 1 Kodeksu pracy określa, że czas pracy to czas, kiedy pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy.
Zgodnie z przepisami prawa pracodawca może żądać wcześniejszego przyjścia do pracy, aby np. mieć czas na przebranie się w odzież roboczą. Jest to możliwe, gdyż czas pracy jest liczony od momentu gotowości do wykonywania pracy.
Pracownik pojawić się zatem winien na tyle wcześnie, aby w chwili jej rozpoczęcia być odpowiednio przygotowanym. Oczywiście w tej kwestii ważne są zapisy wewnętrznego regulaminu pracy.
Istotne w czasie pracy jest to, że dobowy wymiar czasu pracy wynosi 8 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy. Pracodawca nie może wymagać pracy ponad wskazane 8 godzin w ciągu doby, czyli przeciętnie pracownik winien spędzić w pracy 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, jeśli przyjmie się za okres rozliczeniowy czas nie przekraczający 4 miesięcy.
Należy jednak pamiętać, że każde święto pojawiające się w okresie rozliczeniowym i przypadające na inny dzień niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin.
Kodeks pracy wymienia także możliwe systemy czasu pracy. Do najczęściej spotykanego systemu pracy zalicza się równoważny czas pracy. Jest on wprowadzany, gdy uzasadnia go rodzaj wykonywanej pracy lub jej organizacja. W wypadku jej zastosowania dobowy wymiar czasu pracy może być przedłużony co do zasady do 12 godzin (czasem nawet do 16 albo 24 godzin).
Stosowanie systemu równoważnego jest związane z odrębnym planowaniem pracy dla każdego okresu rozliczeniowego.
Przepisy prawa wymieniają także system pracy w ruchu ciągłym, czyli gdzie dopuszczalne jest przedłużenie czasu pracy do 43 godzin przeciętnie na tydzień. Ma on zastosowanie w pracy, która ma za zadanie ciągłe zaspokajanie potrzeb ludności lub z uwagi na technologię produkcji nie mogą być wstrzymane.
Przepisy wspominają także o systemie przerywanego czasu pracy, gdzie rozkład czasu pracy może przewidywać jedną przerwę w pracy w ciągu doby, która trwa nie dłużej niż 5 godzin. Czas przerwy nie wlicza się do czasu pracy, chociaż za okres ten pracownikowi przysługuje prawo do wynagrodzenia (w wysokości połowy wynagrodzenia należnego za czas przestoju).
Wyróżnia się również zadaniowy czas pracy, gdzie to pracownik decyduje o swoim rozkładzie czasu pracy, a pracodawca sprawuje kontrolę na wykonaniem zleceń. Jest to system stosowany w przypadkach uzasadnionych rodzajem pracy lub jej organizacją albo miejscem wykonywania pracy.
Rozmiar zadań zleconych pracownikowi powinien być możliwy do zrealizowania przy pracy nie dłuższej niż 8 godzin na dobę w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy.
Oczywiście wyróżnić można jeszcze inne systemy jak system skróconego tygodnia pracy, gdzie praca jest wykonywana przez mniej niż 5 dni w tygodniu, czy system tzw. weekendowego czasu pracy (praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta).
Czas pracy pracowników może się zatem kształtować w różny sposób i może być zależny w szczególności od charakteru działania pracodawcy.
WW.
