Niejednokrotnie po śmierci małżonka, drugi ze współmałżonków zmuszony jest do sprzedaży mieszkania, działki lub innej nieruchomości, które za życia małżonków były nabyte do majątku wspólnego. Taka sprzedaż nieruchomości po śmierci małżonka może rodzić także pewne skutki w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.
Jaki podatek??
Wiadomo, że w przypadku zbycia nieruchomości po upływie 5 lat od końca roku, w którym dana nieruchomość została nabyta lub wybudowana nie istnieje obowiązek zapłaty podatku dochodowego.
Co jednak w takiej sytuacji kiedy rzecz została nabyta: 1) dużo wcześniej niż 5 lat temu, 2) nabycie to nastąpiło do wspólności majątkowej małżeńskiej, 3) doszło do śmierci jednego z małżonków, 4) drugi współmałżonek dokonał sprzedaży nieruchomości przed upływem 5 lat od śmierci współmałżonka.
Sprzedaż nieruchomości po śmierci małżonka – na czym polega problem ……
Problem zasadza się na tym, że organy podatkowe oraz pewna część sądów administracyjnych wychodziła tutaj z założenia, iż uzyskanie przez drugiego z małżonków udziału w nieruchomości w wyniku spadku po zmarłym małżonku stanowi niejako samodzielne nabycie nieruchomości (udziału w nieruchomości).
W związku z tym uznawano, że termin 5-letni umożliwiający zwolnienie od podatku powinien być w tym przypadku liczony od daty śmierci spadkodawcy (data otwarcia spadku).
Mogło to prowadzić do sytuacji w której np. dochód ze sprzedaży 1/2 udziału w nieruchomości nabyty lata temu mógł korzystać ze zwolnienia od opodatkowania, zaś dochód ze sprzedaży pozostałej ½ udziału w nieruchomości odziedziczonej po małżonku był opodatkowany (jeśli oczywiście sprzedaż nastąpiła przed upływem 5 lat).
Drugie stanowisko przyjmuje, że nabycie nieruchomości w czasie trwania wspólności majątkowej wiąże się z nabyciem przez każdego z małżonków tego prawa w całości, a nie w określonym ułamkowo udziale. Śmierć jednego z małżonków skutkuje tylko przekształceniem się wspólności we współwłasność w częściach ułamkowych. W konsekwencji w tych przypadkach termin do zwolnienia podatkowego liczy się od daty nabycia do majątku wspólnego.
Jakie stanowisko zajął NSA?
NSA w dniu 15 maja 2017 r. (sygn. II FPS 2/17) podjął uchwałę, w której wskazał, że:
„Dla celów opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a – c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176, ze zm.) nabytych przez współmałżonka w wyniku dziedziczenia, datą ich nabycia lub wybudowania w rozumieniu tego przepisu jest dzień nabycia (wybudowania) tych nieruchomości i praw majątkowych do majątku wspólnego małżonków”.
NSA uznał zatem, że termin 5 lat po którym nie ma obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu sprzedaży nieruchomości wchodzącej kiedyś do majątku wspólnego małżonków liczy się tylko raz – tj. od daty wspólnego jej nabycia bądź wybudowania. Oznacza to, że uzyskanie spadku po małżonku oraz termin zbycia nieruchomości nie mają w tym zakresie znaczenia dla opodatkowania.
Sprzedaż nieruchomości po śmierci małżonka – na co może się przydać uchwała NSA
Uchwała ta stanowi znakomity argument dla osób, które toczą obecnie spór z organami podatkowymi ww. zakresach.
Co ważniejsze uchwała ta otwiera podatnikom drogę do odzyskania już zapłaconego podatku od sprzedaży nieruchomości, o ile nie upłynął jeszcze termin przedawnienia dochodzenia zwrotu tego podatku.
Z treścią ww. uchwały powinny się zatem szczególnie zainteresować osoby, które w takim stanie faktycznym podatek już zapłaciły. Istnieje bowiem możliwość odzyskania części kwot wpłaconych tytułem podatku na rachunek organu podatkowego.
Zapraszamy do kontaktu z Kancelarią, jeśli artykuł ten Państwa zainteresował.
Małgorzata Gach – radca prawny i doradca podatkowy – Kancelaria Prawna Gach, Mizińska w Krakowie – www.gm-legal.pl
