Sprzedaż nieruchomości po rozwodzie małżonków z podatkiem czy bez podatku?

Artykuł omawia skutki podatkowe sprzedaży nieruchomości po rozwodzie małżonków.

Podział majątku dorobkowego małżonków jest możliwy na sprawie rozwodowej na zgodny wniosek stron lub bezterminowo po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego. Zgodnie z dyspozycją art. 1037 – Kodeksu cywilnego w powiązaniu z art. 46 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego podział majątku wspólnego może nastąpić bądź na mocy umowy między małżonkami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek z małżonków.

Kiedy po rozwodzie można sprzedać nieruchomość z podatkiem  lub bez odprowadzania podatku dochodowego od osób fizycznych – zasada generalna

Nieruchomość otrzymana w wyniku podziału majątku po rozwodzie skutkuje powstaniem obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych wtedy, gdy odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie [1] do majątku wspólnego małżonków lub wybudowanie w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej. Powyższe wynika z dyspozycji art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) w powiązaniu z art. 10 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przeciwnie, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości lub jej części będzie miało miejsce po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jej nabycie, wówczas nie stanowi ono źródła przychodu, a zatem kwota uzyskana ze sprzedaży nieruchomości nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zobacz:

Podatki 2019:  Sprzedaż nieruchomości nabytej w wyniku podziału majątku wspólnego

Dzień nabycia (wybudowania) nieruchomości i praw majątkowych do majątku wspólnego małżonków – pogląd w orzecznictwie

Data podziału majątku wspólnego małżonków nie oznacza daty nabycia nieruchomości  np. gruntu, domu, czy mieszkania. Wyjaśnił to Naczelny Sąd Administracyjny w Uchwale z dnia 15 maja 2017 r. (sygn. akt II FPS 2/17). Wskazał w niej, że „Dla celów opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) nabytych przez współmałżonka w wyniku dziedziczenia, datą ich nabycia lub wybudowania w rozumieniu tego przepisu jest dzień nabycia (wybudowania) tych nieruchomości i praw majątkowych do majątku wspólnego małżonków”.

„Uchwała ta została wprawdzie podjęta w odmiennym stanie faktycznym (dziedziczenia po zmarłym małżonku), jednak wyrażona w niej zasada prawna co do daty nabycia nieruchomości wchodzącej w skład wspólności małżeńskiej ma walor uniwersalny. (…) Małżonek, który otrzymuje całą nieruchomość w wyniku podziału majątku wspólnego, pozostaje właścicielem całej nieruchomości, nabytej już wcześniej, toteż zniesienie wspólności małżeńskiej nie ma wpływu na określenie daty nabycia nieruchomości bądź udziału w tej nieruchomości dla ustalenia przychodu podatkowego ze źródła, jakim jest odpłatne jej zbycie” – podkreślił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 20 października 2017 r. (sygn. akt II FSK 2674/15).

Stanowisko organu skarbowego

W zakresie skutków podatkowych zbycia nieruchomości wypowiedział się Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) w interpretacji indywidualnej (znak: 0115-KDIT2.4011.482.2020.1.MD) wydanej w dniu 1 września 2020 r.

Z wniosku  o wydanie interpretacji indywidualnej  wynikało, że w dniu 1 czerwca 2006 r. Wnioskodawczyni wraz z małżonkiem na podstawie umowy przeniesienia własności nabyli do majątku wspólnego Nieruchomość w postaci działki budowlanej. W sierpniu 2006 r. małżonkowie uzyskali pozwolenie na budowę. Budynek został oddany do użytku w marcu 2008 r. W listopadzie 2017 r. został orzeczony rozwód małżonków. Przeprowadzony został podział majątku wspólnego w wyniku którego wnioskodawczyni otrzymała na własność Nieruchomość. W marcu 2020 r. dokonała jej odpłatnego zbycia. Wnioskodawczyni nie prowadziła działalności gospodarczej.

Pytanie podatniczki: Czy biorąc pod uwagę brzmienie art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a w związku z art. 10 ust. 6 ustawy o PIT, sprzedaż Nieruchomości dokonana przez Wnioskodawczynię w dniu 20 marca 2020 r. rodzi skutki w postaci powstania obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych?

Organ skarbowy stwierdził, „(…) że za datę nabycia przez Wnioskodawczynię nieruchomości zabudowanej budynkiem, należy przyjąć datę nabycia gruntu do ustawowej wspólności majątkowej małżonków, tj. 1 czerwca 2006 r. Zatem, 5-letni okres, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a w zw. z art. 10 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, upłynął z dniem 31 grudnia 2011 r. W konsekwencji, odpłatne zbycie ww. nieruchomości w dniu 20 marca 2020 r., nie stanowi dla Wnioskodawczyni źródła przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a w zw. z art. 10 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż zbycie to nastąpiło po upływie 5 lat, licząc od końca 2006 r., w którym nastąpiło jej nabycie do majątku wspólnego małżonków. Na Wnioskodawczyni nie ciąży więc obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu”.

O co jeszcze pytali podatnicy we wnioskach o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego?

We wnioskach o wydanie interpretacji indywidualnej podatnicy pytali:

1. „Czy natychmiastowa sprzedaż budynku użytkowo-mieszkalnego nabytego przez Wnioskodawczynię po sądowym podziale majątku małżeńskiego nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?”

Organ interpretacyjny wyjaśnił: „W przypadku sprzedaży nieruchomości, na której wybudowano budynek termin pięcioletni, określony w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, nie może być liczony odrębnie dla nabycia własności gruntu oraz dla wybudowanego na tym gruncie budynku, stanowiącego jego część składową. Bieg tego terminu liczony jest od końca roku kalendarzowego, w którym nabyto grunt na własność, data wybudowania budynku nie ma znaczenia. (…) W świetle powyższego, za prawidłowe należy uznać stanowisko Wnioskodawczyni, że przedmiotowa sprzedaż nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych”  – interpretacja indywidualna (znak: 0115-KDIT1.4011.287.2020.3.AW) wydana przez Dyrektora KIS w dniu 14 lipca 2020 r.

2. „Czy w związku ze sprzedażą przedmiotowego mieszkania Wnioskodawczyni zobowiązana jest do zapłaty podatku dochodowego?

Zdaniem Wnioskodawczyni, datą nabycia lokalu, jest moment zakupu wraz z mężem nieruchomości do ich majątku wspólnego w 2010 r. Zatem okres 5 lat minął i nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od tej sprzedaży”.

W interpretacji indywidualnej (znak: 0113-KDWPT.4011.42.2020.1.NM) z dnia 5 czerwca 2020 r. Dyrektor KIS uznał stanowisko Wnioskodawczyni za prawidłowe.

3. „Czy (…) występuje obowiązek zapłaty podatku od nieruchomości w związku ze sprzedażą nieruchomości przed upływem 5 lat od daty podziału majątku wspólnego?
   Zdaniem Wnioskodawcy, okres 5 lat powinien być liczony od daty nabycia ww. nieruchomości, czyli od roku 2004 i 2006, a nie od daty podziału majątku wspólnego”.

Organ interpretacyjny zgodził się  z Wnioskodawcą (interpretacja indywidualna , znak: 0114-KDIP3-1.4011.367.2020.1.LS , wydana przez Dyrektora KIS w dniu 19 czerwca 2020 r. ).

Czy jest możliwy zwrot podatku jeżeli przed dniem 1 stycznia 2019 r. obowiązywał inny stan prawny?

Podatnicy, którzy zapłacili podatek od nieruchomości otrzymanej w wyniku podziału majątku wspólnego po rozwodzie  przed upływem terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego mogą złożyć wniosek o zwrot nienależnie zapłaconego podatku. Zapewnia im to art. 2a Ordynacji podatkowej ( t.j. Dz.U.2020.1325) zgodnie z którym niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika. Jest to zasada in dubio pro tributario. Powołał się na nią Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 29 listopada 2017 r. (sygn. akt II FSK 3280/15). W tezie 2 wyroku czytamy: „Za odwołaniem się do zasady in dubio pro tributario przemawia również sytuacja, kiedy podatnik dokonując samoobliczenia podatku, w tym także stosując zwolnienie podatkowe, kierował się aktualną w tym czasie praktyką organów podatkowych oraz orzecznictwem sądów administracyjnych”(http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/1964E93592) .

Przeczytaj:

Zasada in dubio pro tributario – stanowisko NSA

Co z zasadą in dubio pro tributario po 1 stycznia 2016 r.

Podstawa prawna:

•  art. 10 ust. 1 pkt 8, art. 10 ust. 6  Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U.2020.1426)
• art. 2a Ordynacji podatkowej (t.j. Dz.U.2020.1325)
• art. 1037 par. 1 Kodeksu cywilnego (t.j. Dz.U.2019.1145)
• art. 46 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego  (t.j. Dz.U.2020.1359)

Objaśnienie:

[1] nabycie: W interpretacji indywidualnej (znak: 0114-KDIP3-1.4011.216.2020.2.MG) wydanej w dniu 26 czerwca 2020 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że „(…) nabycie nieruchomości lub praw majątkowych następuje z chwilą uzyskania prawa własności, bez względu na charakter czynności prawnej, na podstawie której doszło do przysporzenia majątkowego. Tym samym, poprzez <<nabycie>> należy rozumieć każde zwiększenie aktywów podatnika”

Stan prawny na dzień 15 października 2020 roku

Wanda Książek – współpracownik Portalu