Wspólnik spółki jawnej może mieć osobiste zadłużenie i wobec niego z wniosku wierzyciela prowadzone jest postępowanie egzekucyjne. Egzekucja komornicza jest bezskuteczna wtedy, gdy dłużnik nie posiada majątku z którego komornik mógłby prowadzić egzekucję. Po bezskutecznej egzekucji komorniczej wierzyciel wspólnika – dłużnika spółki jawnej może wypowiedzieć umowę spółki w celu zaspokojenia swoich roszczeń z jego udziałów w spółce. Kiedy zatem wierzyciel wspólnika spółki może wypowiedzieć umowę spółki jawnej ? Odpowiedź na to pytanie zawiera poniższy artykuł.
Jakie prawa zbywalne wspólnika spółki jawnej może zająć jego wierzyciel wypowiadając umowę spółki ?
Zgodnie z treścią art. 62 par. 1 Kodeksu spółek handlowych (K.s.h.) w czasie trwania spółki wierzyciel wspólnika może uzyskać zajęcie praw przysługujących wspólnikowi z tytułu jego udziału w spółce.
Będą to prawa o charakterze majątkowym, czyli takie którymi wspólnik może rozporządzać. W przepisie tym ustawodawca nie podaje” katalogu ani sposobu zidentyfikowania praw wspólnika, które mogą być zajęte.
Z analizy poszczególnych przepisów kodeksu spółek handlowych wynika, że mogą nimi być zwłaszcza roszczenie o wypłatę zysku osiągniętego w danym roku obrotowym (art. 52 § 1 k.s.h.), roszczenie o wypłatę odsetek (art. 53 k.s.h.), roszczenie o zwrot wydatków z tytułu prowadzenia spraw spółki, roszczenia o wynagrodzenie za prowadzenie spraw spółki (…)” [1] .
Wierzyciel wspólnika spółki jawnej poprzez wypowiedzenie umowy spółki jawnej nie zajmie majątku spółki.
W piśmiennictwie podkreślono: „Wyjątkowo w toku postępowania egzekucyjnego możliwe jest za zgodą wspólnika spółki jawnej zajęcie rzeczy wspólnika oddanej tej spółce do używania i w konsekwencji zaspokojenie z niej” [2] .
W jaki sposób komornik dokonuje zajęcia praw wspólnika spółki jawnej?
Komornik sądowy dokonuje zajęcia praw wspólnika spółki jawnej na wniosek wierzyciela wspólnika podany już we wniosku o wszczęcie egzekucji.
We wniosku tym wierzyciel powinien nie tylko wskazać jako sposób egzekucję z innych praw majątkowych – praw służących wspólnikowi w spółce jawnej na wypadek wystąpienia lub rozwiązania spółki, lecz także dokładnie określić te prawa, tj. wskazać tytuł prawny i oznaczyć spółkę jawną” [3].
Kiedy wierzyciel wspólnika może wypowiedzieć umowę spółki jawnej?
W świetle art. 62 par. 2 K.s.h. wierzyciel wspólnika może wypowiedzieć umowę spółki jawnej jeżeli w ciągu ostatnich sześciu miesięcy przeprowadzono bezskutecznie egzekucję z ruchomości wspólnika, a ponadto, gdy legitymuje się tytułem egzekucyjnym, na mocy którego uzyskał zajęcie roszczeń służących wspólnikowi w przypadku jego wystąpienia lub rozwiązania spółki.
Wypowiedzenia umowy może dokonać na sześć miesięcy przed końcem roku obrotowego, nawet gdy umowa spółki była zawarta na czas oznaczony. Jeżeli umowa spółki przewiduje krótszy termin wypowiedzenia, wierzyciel może skorzystać z terminu umownego.
W piśmiennictwie wyjaśniono: „Sformułowanie odnoszące się do terminu bezskutecznej egzekucji , tj. <<ostatnich sześciu miesięcy >> , należy w tym kontekście rozumieć jako sześć miesięcy przed złożeniem oświadczenia o wypowiedzeniu, a nie sześć miesięcy przed zajęciem praw wspólnika na wypadek wystąpienia lub rozwiązania spółki” [4].
Z art. 62 par. 3 K.s.h. wynika, że przeciwne postanowienia umowy są nieważne. Jeżeli w umowie spółki jawnej zawarto zapis stanowiący że wierzyciel osobisty wspólnika nie może wypowiedzieć umowy spółki, to taki zapis nie ma mocy prawnej, ponieważ art. 62 par. 2 K.s.h. jest bezwzględnie obowiązujący [5] .
Co powinno zawierać wypowiedzenie umowy spółki jawnej przez wierzyciela wspólnika ?
Wypowiedzenie umowy spółki jawnej przez wierzyciela wspólnika jest jednostronną czynnością prawną [6], powinno mieć formę pisemną i zawierać:
- miejscowość i datę złożenia wypowiedzenia,
- oznaczenie wierzyciela składającego oświadczenie woli,
- oznaczenie wszystkich wspólników spółki,
- tytuł oświadczenia: Wypowiedzeniu umowy spółki jawnej przez wierzyciela wspólnika,
- treść oświadczenia,
- podpis wierzyciela wspólnika.
Wypowiedzenie umowy spółki jawnej powinno zostać skierowane do wszystkich jej wspólników.
Należy je doręczyć każdemu z jej wspólników albo wspólnikowi uprawnionemu do reprezentowania spółki.
Dla celów dowodowych powinno się je wysłać jako listy polecone za zwrotnymi potwierdzeniami odbioru. Wypowiedzenie jest skuteczne z wtedy, gdy doszło ono do jego adresatów w taki sposób, że mogli zapoznać się z jego treścią.
W orzecznictwie podkreślono, że: Artykuł 61 k.c. nie wymaga, aby adresat faktycznie zapoznał się z jego treścią, decydujący charakter ma sama możliwość zapoznania się z nim. Pocztowy dowód nadania listu poleconego nie jest wprawdzie dowodem doręczenia adresatowi, ale jest dowodem prima facie” [7].
Kiedy wypowiedzenie umowy spółki przez wierzyciela wspólnika będzie bezskuteczne?
Wypowiedzenie umowy spółki jawnej przez wierzyciela wspólnika będzie bezskuteczne, jeżeli przed upływem terminu wypowiedzenia, czyli końcem roku obrotowego (rok kalendarzowy) wymagana należność będzie zapłacona. Może ją uregulować sam wspólnik albo inna osoba np. członek jego rodziny bliższej lub dalszej. Do uzgodnienia pozostanie wtedy sprawa rozliczeń spłaconego zadłużenia.
Czy w wyniku wypowiedzenia umowy spółki jawnej przez wierzyciela wspólnika spółka zawsze rozwiąże się?
Zgodnie z art. 58 par. 1 pkt 5 K.s.h. rozwiązanie spółki powoduje wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika. Tak będzie w przypadku, gdy spółkę jawną tworzy dwóch wspólników.
Potwierdził to Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia z dnia 18 stycznia 2013 r., w sprawie o sygn. akt V ACa 730/12 : „Skoro (…) w dwuosobowej spółce jawnej pozostaje jeden ze wspólników, to dalsze prowadzenie przedsiębiorstwa w tej formie prawnej jest niemożliwe”.
W sytuacji, gdy w spółce jawnej będzie przykładowo trzech wspólników i wierzyciel wspólnika wypowie umowę spółki, wtedy działalność spółki na rynku może być kontynuowana, jeżeli umowa spółki tak stanowi lub pozostali wspólnicy tak postanowią. Uzgodnienie co do postanowienia o kontynuacji spółki jawnej powinno nastąpić przed upływem terminu wypowiedzenia [8].
Podstawa prawna:
– Art. 58 par. 1 pkt 5, art. 62, art. 64, Ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (tekst jedn. Dz.U.2019.505)
Objaśnienie:
[1] Kozieł G., Status prawny wierzyciela wspólnika w spółce jawnej. Uwagi materiałoprawne, Warszawa 2016, s. 91
[2] Tamże, s. 91
[3] Tamże, s. 96
[4] Tamże, s.110
[5] Norma bezwzględnie obowiązująca jest to „norma prawna nie dopuszczająca odmiennego uregulowania przez adresatów (strony) kwestii przez nią unormowanej”– https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/norma-bezwzglednie-obowiazujaca;3948256.html (dostęp w dniu 18 kwietnia 2019 r.)
[6] Z art. 56 Kodeksu cywilnego wynika, że czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te, które wynikają z ustawy, z zasad współżycia społecznego i z ustalonych zwyczajów.
[7] Tak wynika z uzasadnienia Postanowienia Sądu Okręgowego w Bydgoszczy Wydział VIII Gospodarczy z dnia 30 września 2014 r. ( sygn. akt VIII Gz 132/14)
[8] Tak wynika z dyspozycji art. 64 Kodeksu spółek handlowych
Stan prawny na 18 kwietnia 2019 roku
Wanda Książek – współpracownik Portalu
Masz pytania związane z tematem artykułu, bądź chcesz skonsultować swój problem prawny z zakresu prawa lub podatków?
https://digiartia.com/product/legal-power-law-firm-html-template/
https://digiartia.com/product/justitia-multiskin-lawyer-legal-wordpress-theme/
