NSA: Urząd skarbowy nie zwolni od podatku darowizny pieniężnej przekazanej gotówką

Artykuł omawia wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 stycznia 2017 r., w sprawie o sygn. II FSK 3600/14.

Stan faktyczny

W dniu 30 stycznia 2012 r. podatniczka zgłosiła w  urzędzie skarbowym  nabycie od swojego ojca darowizny środków pieniężnych w wysokości 160.000 zł. Termin ustawowy 6 miesięcy został zachowany. Urząd skarbowy zażądał od niej dostarczenia potwierdzenia przelewu lub przekazu pocztowego w celu udokumentowania otrzymania niniejszej  darowizny. 

Podatniczka wyjaśniła, „że nie jest możliwe okazanie przelewu środków tytułem otrzymanej darowizny, ponieważ rachunek bankowy, jaki posiada jest rachunkiem wspólnym – jej, jej matki i ojca, a nie jest możliwe dokonanie przelewu w ramach jednego rachunku bankowego. Ponadto wskazała, że środki pieniężne zostały przekazane w obecności notariusza sprzedającemu mieszkanie, przekazanie środków zostało zaś ujęte w akcie notarialnym”.

Organ podatkowy nalicza podatek

Naczelnik urzędu skarbowego po zapoznaniu się z historią wspólnego konta oraz przesłuchaniu jego właścicieli ustalił, „że tylko część darowanej kwoty, tj. 19.000 zł, znajdowała się na wspólnym rachunku bankowym, zaś reszta przechowywana była w domu”. Tylko ta kwota została zwolniona z art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (u.p.s.d.). [1]. Natomiast darowizna pozostałych środków pieniężnych, które  darczyńcy mieli w domu, nie spełniała warunku podanego w art. 4a ust. 1 pkt 2 u.p.s.d. , ponieważ „została wadliwie udokumentowana” i podlegała opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej. Na tej podstawie został naliczony podatek od nabycia środków pieniężnych tytułem darowizny wysokości 8.579 zł. Darowizna pieniężna przekazana gotówką została zatem opodatkowana.

Podatniczka odwołuje się 

Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił wniesioną skargę podatniczki.  Sąd wskazał, że przekazanie obdarowanej środków pieniężnych z tytułem darowizny powinno nastąpić nie w gotówce, tylko „na rachunek bankowy i to rachunek nabywcy”.

Naczelny Sąd Administracyjny oddala skargę kasacyjną

W wyroku z dnia 5 stycznia 2017 r. (II FSK 3600/14) Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) oddalił także skargę kasacyjną podatniczki.

NSA potwierdził stanowisko WSA. Jego zdaniem „okoliczność, że art. 4a u.p.s.d. wprowadził zwolnienie podmiotowe nabycia rzeczy lub praw majątkowych członków najbliższej rodziny, nie ma żadnego przełożenia na kwestię łagodzenia czy zlikwidowania materialnoprawnych warunków tego zwolnienia”.   

Sąd powołał się, na uzasadnienie projektu zmian w u.p.s.d (druk Sejmu RP V Kadencji nr 736) z którego wynika wyraźnie, że zarówno obowiązek zgłoszenia, jak i obowiązek udokumentowania, są warunkami zwolnienia i ich celem jest uszczelnienie systemu podatkowego, a więc kontrola przepływu środków pieniężnych i niespełnienie któregokolwiek z nich powoduje opodatkowanie nabywcy według I grupy podatkowej.

NSA podzielił przy tym stanowisko Sądu pierwszej instancji – zgodnie z którym, „warunku udokumentowania przekazania środków pieniężnych na rachunek bankowy nabywcy nie spełnia przekazanie tych środków gotówką w obecności notariusza. Przepis art. 4a ust. 1 pkt 2 u.p.s.d. wyraźnie bowiem wskazuje, że przekazanie ma nastąpić na rachunek bankowy nabywcy”.

Ważne!

Pogląd NSA wyrażony w powyższym wyroku będzie pomocny dla osób, które kiedyś  otrzymają darowiznę środków pieniężnych od najbliższej rodziny. Nie powinny ich dostawać bezpośrednio w gotówce  nawet w obecności osób trzecich (np. notariusz),  tylko na swój rachunek bankowy albo przekazem pocztowym.  O otrzymanej darowiźnie należy powiadomić właściwy urząd skarbowy. Samo zgłoszenie organowi podatkowemu otrzymanej  darowizny  środków pieniężnych nie wystarcza, żeby organ podatkowy zwolnił obdarowanego  od podatku z tytułu spadków i darowizn. Konieczne jest również udokumentowanie  dokonanej darowizny np. na rachunek bankowy nabywcy  (dowód wpłaty, polecenie przelewu).

Źródło:  Wyrok  Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 stycznia 2017 r. , II FSK 3600/14 –  http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/275C291581

Objaśnienie: 

[1] Art. 4a. Ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn ( tekst. jedn. – Dz.U. 2016, poz. 205) :

1. Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1) zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2–5, 7 i 8 (…) , oraz

2) w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, (…) udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym. –  http://dziennikustaw.gov.pl/du/2016/205 (dostęp w dniu 16 sierpnia 2018 r.).

Stan prawny na 16 sierpnia 2018 roku

Wanda Książek – współpracownik Portalu

Zapraszamy do kontaktu z Kancelarią, jeśli artykuł ten Państwa zainteresował lub potrzebują Państwo więcej informacji.