Strona główna Aktualności Neutralność podatkowa likwidacji spółki osobowej – obecne stanowiska organów podatkowych

Neutralność podatkowa likwidacji spółki osobowej – obecne stanowiska organów podatkowych

962
PODZIEL SIĘ
Businessman relaxing on his chair while the business grows

Z dniem 1 stycznia 2011 r. do Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jendol. Dz. U z 2012, poz. 361 ze zm. – dalej u.p.d.f.) wprowadzona została regulacja art. 14 ust. 3 pkt. 10) u.p.d.f. (analogiczna regulacja art. 12 ust. 4 pkt 3a lit a) została wprowadzona także do Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych). Zgodnie z powołanym przepisem:

„Do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2 (z pozarolniczej działalności gospodarczej przyp. MG), nie zalicza się: (…) 10) środków pieniężnych otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu likwidacji takiej spółki (…)”. art. 14 ust. 3 pk. 10) u.p.d.f. (art. 12 ust, 4 pkt. 3a lit. a) u.p.d.p.

Przepis ten interpretowany był przez podatników w ten sposób, że w sytuacji likwidacji każdej ze spółek nie mających osobowości prawnej (przypomnieć należy że od dnia 1.01.2014 r. do tej kategorii pod względem podatkowym nie zalicza się już spółek komandytowo-akcyjnych) – środki pieniężne uzyskiwane przez wspólników z rozliczenia majątku spółki po likwidacji – były wolne od podatku. Na słuszność takiej interpretacji wskazywała sama gramatyczna/literalna treść przepisu, która nie stawiała żadnych dodatkowych warunków do zwolnienia ww. przychodów z opodatkowania podatkiem dochodowym.

Od jakiegoś czasu coraz bardziej powszechna staje się nieco inna interpretacja ww. przepisów – prezentowana przez organy podatkowe. Najczęściej w interpretacjach tych pojawiają się zapisy typu:  

  • „W orzecznictwie sądowoadministracyjnym wskazuje się, że interpretacja przepisów regulujących kwestie związane z zakończeniem uczestnictwa wspólnika w spółce niebędącej osobą prawną, tj. interpretacja m.in. art. 14 ust. 3 pkt 10 i pkt 12 lit. b ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych powinna być dokonywana z uwzględnieniem zarówno wykładni systemowej, historycznej, jak i celowościowej tych przepisów, tj. ich ratio legis, którym przede wszystkim było wyeliminowanie podwójnego opodatkowania tych samych przysporzeń majątkowych uzyskanych przez podatnika (vide wyroki WSA w Olsztynie z 11 kwietnia 2013 r. sygn. akt I SA/Ol 130/13, WSA w Gdańsku z 22 maja 2013 r. sygn. akt I SA/Gd 387/13, z 2 lipca 2013 r. sygn. akt I SA/Gd 479/13 oraz sygn. akt I SA/Gd 481/13, WSA w Krakowie z 12 marca 2014 r. sygn. akt I SA/Kr 134/14 oraz z 19 marca 2014 r. sygn. akt I SA/Kr 133/14). Nie może ona zatem odbywać się w oderwaniu od prawnopodatkowego statusu podmiotu nabywającego określone składniki majątku (otrzymywane później przez podatnika na skutek likwidacji spółki jawnej lub komandytowej) na poszczególnych etapach funkcjonowania oraz obowiązujących wówczas ten podmiot zasad opodatkowania.
  • Co do zasady bowiem przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie będzie powodowało otrzymanie tych składników majątku, których źródłem będzie majątek opodatkowany wcześniej zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o podatku dochodowym wykorzystywany do prowadzonej przez spółkę działalności. Natomiast te składniki majątku, które będą miały swoje źródło w majątku nieopodatkowanym podatkiem dochodowym (za wyjątkiem sytuacji, w której źródłem pochodzenia tych składników majątku będą przychody zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym, bądź od których zaniechano poboru podatku), będą skutkować powstaniem u podatnika przychodu w momencie ich otrzymania na skutek likwidacji spółki jawnej lub komandytowej. W przeciwnym bowiem przypadku, mogłoby dojść do całkowitego nieopodatkowania przysporzeń majątkowych (zarówno na etapie ich powstania w trakcie funkcjonowania spółki, jak i ich otrzymania przez wspólnika) co byłoby sprzeczne z generalną zasadą opodatkowania wynikającą z cyt. art. 9 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a także z istotą podatków dochodowych”.
  • Jeżeli środki pieniężne, jakie ma otrzymać Wnioskodawca z tytułu likwidacji Spółki osobowej, będą pochodziły z dochodów wypracowanych w Spółce osobowej, które zostały opodatkowane u Wnioskodawcy albo z niepodzielonych zysków wypracowanych w Spółce kapitałowej, które na moment przekształcenia podlegały opodatkowaniu po stronie Wnioskodawcy, zgodnie z treścią art. 24 ust. 5 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – otrzymanie przez Wnioskodawcę, jako wspólnika Spółki osobowej środków pieniężnych w związku z likwidacją tej Spółki – nie będzie skutkować dla Niego powstaniem przychodu, stosownie do art. 14 ust. 3 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”.

Tezy takie wynikają, m.in. z interpretacji:

  • Interpretacja Dyrektora IS w Katowicach IBPBI/1/4511-215/15/ŚS z dnia 15 maja 2015 r.
  • Interpretacja Dyrektora IS w Katowicach IBPBI/1/4511-119/15/ŚS z dnia 29 kwietnia 2015 r.
  • Interpretacja Dyrektora IS w Łodzi IPTPB1/4511-32/15-2/MD z dnia 14 kwietnia 2015 r.
  • Interpretacja Dyrektora IS w Warszawie IPPB1/415-1437/14-2/EC z dnia 17 marca 2015 r.

Jak zatem widać organy podatkowe, przyjmują neutralność podatkową otrzymania środków pieniężnych z likwidacji spółki osobowej, ale tylko dla przypadków w których kwoty te pochodzą ze środków już opodatkowanych w spółce osobowej, czy też uprzednio opodatkowanych w spółce kapitałowej przed przekształceniem (jeśli takie przekształcenie miało miejsce) lub też z opodatkowanych zysków niepodzielonych (kategoria ta także pojawia się w przypadku przekształcenia).

Powstaje pytanie czy tego typu wykładnia pozostaje uzasadniona biorąc pod uwagę:

  • brzmienie analizowanego przepisu prawa,
  • decydujące znaczenie wykładni językowej w zakresie interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Małgorzata Gach – Kancelaria Gach, Hulist, Mizińska, Wawer – adwokaci i radcowie prawni sp. p.