Prawo do zwolnienia z podatku od towarów i usług (VAT), nawet z całej realizowanej sprzedaży, może przysługiwać przedsiębiorcom, o ile spełniają oni określone warunki prawne. Ze zwolnienia podmiotowego z VAT tego mogą zatem skorzystać tzw. drobni przedsiębiorcy, czyli podatnicy, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200.000 zł. Kwota podatku nie jest uwzględniana w ww. kwocie.
Do zwolnienia może także dojść w przypadku podmiotów dopiero co rozpoczynających działalność gospodarczą w sytuacji, gdy przewidywana wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczy określonego limitu (kwotę limitu oblicza się proporcjonalnie w stosunku do okresu prowadzenia działalności gospodarczej). Do wyliczenia proporcjonalnej kwoty limitu uprawniającego do skorzystania ze zwolnienia podmiotowego z VAT należy skorzystać ze wzoru: 200 000 zł × LD/365, gdzie LD to liczba dni prowadzenia działalności, jaka pozostała do końca roku.
Należy pamiętać, że według decyzji Rady Unii Europejskiej limit zwolnienia podmiotowego w VAT (wynoszący poprzednio 150.000 zł) miał zostać utrzymany do końca 2018 roku. Jednakże Polska złożyła wniosek do Komisji Europejskiej o udzielenie zgody na podwyższenie limitu w roku 2017 do kwoty 200.000 zł. Przedłużenie tego terminu będzie uwarunkowane od kwot podanych w dyrektywie 2006/112/WE w 2018 roku i od wniosków złożonych przez Polskę w tym zakresie(o przedłużenie obecnego limitu).
Dzięki zwolnieniu podmiotowemu z VAT mniejszy przedsiębiorca nie musi naliczać podatku i odprowadzać go do urzędu skarbowego oraz przygotowywać okresowych deklaracji jak również nie płaci do US kwoty podatku z własnej kieszeni w przypadku transakcji z nieuczciwymi kontrahentami.
Zaznaczyć należy, że w przypadku rozpoczynania działalności zwolnienie podmiotowe w VAT przysługuje z mocy prawa.
Natomiast przedsiębiorcy będący czynnymi podatnikami VAT mają prawo do zwolnienia najwcześniej po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracili to prawo lub z niego zrezygnowali i dodatkowo muszą złożyć aktualizację formularza VAT-R.
Ważne jest, że czynny podatnik VAT (tj. taki, który nie korzysta ze zwolnienia podmiotowego z VAT) ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych (zgodnie z art. 86 ust. 1).
Przepisy prawa przewidują także grupę podatników, którzy są pozbawieni prawa do zwolnienia podmiotowego z VAT. Są to przedsiębiorcy, którzy dokonujący sprzedaży takich produktów jak:
– wyroby z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali,
– towary opodatkowane podatkiem akcyzowym (z wyjątkiem energii elektrycznej, wyrobów tytoniowych oraz samochodów osobowych, innych niż nowe środki transportu, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji),
– tereny budowlane,
– budynki, budowle lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a) i b),
– nowe środki transportu,
– usługi prawnicze,
– usługi w zakresie doradztwa (z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego),
– usługi jubilerskie.
Podstawa prawna: art. 113 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r., poz. 710 z późn. zm.)
Stan prawny na 5 czerwca 2017 r.
