W dniu dzisiejszym tj. 21 sierpnia 2019 r. zmieniają się przepisy Ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz. U. 2019 poz. 785). Nowelizacja tego aktu prawnego to tylko część zmian w postępowaniu cywilnym wprowadzonych przez Ustawę z 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, opublikowaną w Dzienniku Ustaw pod pozycją 1469.
Od 21 sierpnia br. wzrosną niektóre dotychczasowe opłaty sądowe. Do ustawy zostaną wprowadzone także nowe opłaty. Poznajmy najważniejsze z nich.
Opłaty od pozwu w sprawach cywilnych – ile wyniosą?
W artykule 12 i 13 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (u.k.s.c.) ustawodawca wprowadził wyższe opłaty od pozwu wnoszonego w sprawach cywilnych. Zmieniła się opłata stała w sprawach o prawa niemajątkowe i majątkowe.
Opłata stała od wniesionego powództwa w sprawach o prawa niemajątkowe nie może być́ niższa niż̇ 30 złotych i wyższa niż̇ 10 000 złotych.
Jeżeli roszczenie o prawa majątkowe objęte pozwem nie przekracza 20 000 zł , wtedy obowiązuje opłata stała. Jej wysokość uzależniona jest od wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia i wynosi:
- do 500 złotych – w kwocie 30 złotych,
- ponad 500 złotych do 1500 złotych – w kwocie 100 złotych,
- ponad 1500 złotych do 4000 złotych – w kwocie 200 złotych,
- ponad 4000 złotych do 7500 złotych – w kwocie 400 złotych,
- ponad 7500 złotych do 10000 złotych – w kwocie 500 złotych,
- ponad 10000 złotych do 15000 złotych – w kwocie 750 złotych,
- ponad 15000 złotych do 20000złotych – w kwocie 1000 złotych.
Jeżeli wartość przedmiotu sporu lub wartość przedmiotu zaskarżenia wynosi ponad 20 000 złotych wówczas pobierana jest opłata stosunkowa wynoszącą 5% tej wartości, nie więcej jednak niż 200 000 złotych.
Opłata od wniosku o zawezwanie do próby ugodowej – czy się zmieni?
Od dnia 21 sierpnia 2019 r. wzrasta opłata od wniosku o zawezwanie do próby ugodowej (art. 19 u.k.s.c.). Nie będzie już opłatą stałą tylko wyniesie 1/4 opłaty od wniesienia pozwu. Projektodawca ustawy nowelizującej podkreślił, „(-) że ustalenie tej części na poziomie jednej piątej (na etapie projektu zmian – przyp. WK) opłaty wystarczy do zapobieżenia nadużywaniu instytucji wniosku o zawezwanie do próby ugodowej, a jednocześnie nie uczyni postępowania pojednawczego nieosiągalnym dla stron” [1].
Czy nastąpiły zmiany w opłatach od wniosków w sprawach nieprocesowych?
Ustawa nowelizująca zmienia opłaty stałe od wniosku z zakresu prawa o księgach wieczystych oraz od wniosku w sprawach z zakresu prawa spadkowego.
Opłata od wniosku o założenie księgi wieczystej, połączenie nieruchomości w jednej księdze wieczystej, która jest już prowadzona, odłączenie nieruchomości lub jej części, sprostowanie działu I-O, wpis ostrzeżenia lub dokonanie innych wpisów (art. 44 ust. 1 u.k.s.c. ) jest stała i wynosi 100 zł .
Opłata stała od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku, zabezpieczenie spadku, sporządzenie spisu inwentarza lub odebranie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku (art. 49 ust. 1 u.k.s.c.) wynosi 100 zł. Projektodawca uważał, że „(-) stwierdzenie nabycia spadku, (-) można przeprowadzić zarówno przed sądem, jak i przed notariuszem (akt poświadczenia dziedziczenia). Jednak nietrudno przewidzieć, dokąd udadzą się spadkobiercy po stwierdzenie nabycia spadku, jeżeli opłata sądowa wynosi 50 zł, a taksa notarialna – 100 zł plus 23% VAT” [2] .
Czy zmienia się opłata od pozwu w sprawach gospodarczych?
Z dniem 21 sierpnia 2019 r. wzrasta opłata od pozwu w sprawie o rozwiązanie spółki, wyłączenie wspólnika ze spółki, uchylenie uchwały wspólników lub uchwały walnego zgromadzenia spółki, stwierdzenie nieważności uchwały wspólników lub uchwały walnego zgromadzenia spółki, ustalenie istnienia lub nieistnienia uchwały organu spółki, uchylenie uchwały zgromadzenia obligatariuszy lub stwierdzenie nieważności uchwały zgromadzenia obligatariuszy (art. 29) z dotychczasowych 200 zł do 5000 złotych.
Konieczność podwyższenia opłaty od wnoszonego powództwa ws. dotyczących spółek handlowych projektodawca uzasadnia tym „(-) że powództwa w sprawach dotyczących spółek handlowych często bywają wykorzystywane jako narzędzia w konfliktach wewnątrz tych spółek. Oznacza to, że opłaty w dotychczasowej wysokości 2.000 złotych nie motywują wystarczająco stron takich sporów do ich rozwiązywania bez angażowania sądu” [3] .
Jakie nowe opłaty wprowadza ustawa nowelizująca?
Ustawa nowelizująca wprowadza m.in.:
- Opłatę sprawach o usunięcie niezgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności, zwolnienie zajętego przedmiotu od egzekucji (art. 13c u.k.s.c.). Jest ona pobierana przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej ponad 40 000 złotych pobiera się opłatę stałą w kwocie 2 000 złotych.
- Opłatę od pisma o rozszerzenie powództwa lub zmianie wartości przedmiotu sporu (art. 25a u.k.s.c.). Opłatę niniejszą sąd pobiera w wysokości różnicy między opłatą należną od powództwa rozszerzonego lub zmienionego a opłatą należną sprzed rozszerzenia lub zmiany powództwa, nie niższej jednak niż 30 złotych.
- Opłatę od wniosku o doręczenie orzeczenia lub zarządzenia z uzasadnieniem (art. 25b u.k.s.c.). Jest to opłata stała w kwocie 100 zł.
- Opłatę od wniosku o wezwanie na rozprawę świadka, biegłego lub strony, jeżeli wniosek został złożony po zatwierdzeniu planu rozprawy (art. 34a u.k.s.c.). Niniejsza opłata wynosi 100 złotych, a w przypadku konieczności zarządzenia przymusowego sprowadzenia świadka pobiera się dodatkowo opłatę w kwocie 200 złotych.
Czy opłaty kancelaryjne pozostaną bez zmian?
Ustawa nowelizująca zmienia również opłaty kancelaryjne.
Po zmianie przepisów za:
- wniosek o wydanie na podstawie akt poświadczonego odpisu, wypisu lub wyciągu, odpisu orzeczenia ze stwierdzeniem prawomocności, odpisu orzeczenia ze stwierdzeniem wykonalności lub zaświadczenia zapłacimy 20 złotych za każde rozpoczęte 10 stron wydanego dokumentu,
- wniosek o wydanie na podstawie akt zapisu dźwięku albo obrazu i dźwięku z przebiegu posiedzenia opłata kancelaryjna wynosie 20 złotych za każdy wydany informatyczny nośnik danych,
- wniosek o wydanie kopii dokumentu, znajdującego się w aktach sprawy trzeba zapłacić 20 złotych za każde rozpoczęte 20 stron wydanej kopii.
Zmianę wysokości opłat kancelaryjnych po nowelizacji projektodawca uzasadnia zapobieżeniu „(…) nadużyciom polegającym np. na żądaniu kopiowania całych akt (-). (-) Rozwiązanie to jest zbliżone do stosowanego w sądach administracyjnych, gdzie opłata jest stała za pierwszą stronę dokumentu” [4].
Podsumujmy …
W projekcie ustawy zmieniającej czytamy , że wcześniejsza nowelizacja u.k.s.c. miała miejsce 12 lat temu. Od tego czasu „ (-) wysokość opłat sądowych pozostała na poziomie ustalonym przed 12 laty. (-) Zaniżony poziom opłat sądowych powoduje, że strony sporów nie podejmują prób ich rozwiązywania w inny sposób, lecz od razu wnoszą sprawy do sądu. W ten sposób sądy zalewa nadmiar spraw drobnych, (-) przez co wydłuża się oczekiwanie na rozstrzygnięcia w poważniejszych sprawach” [5]. Na pewno po dniu 21 sierpnia br. ze względu na wzrost kosztów sądowych zawezwania do próby ugodowej będą częściej zamiast pozwów kierowane do sądu .
Podwyżka kosztów sądowych wchodzi w życie bez dłuższego okresu między publikacją ustawy a jej wejściem w życie czyli vacatio legis. Jest to zdecydowanie za krótki okres na przygotowanie się zainteresowanych stron do nadchodzących zmian.
Objaśnienie:
[1] Druk nr 3137 Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw – https://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/druk.xsp?nr=3137 (dostęp w dniu 21 sierpnia 2019 r.)
[2] Tamże
[3] Tamże
[4] Tamże
[5] Tamże
Wanda Książek – współpracownik Portalu
Zapraszamy do kontaktu z Kancelarią, jeśli artykuł ten Państwa zainteresował lub potrzebują Państwo więcej informacji.