Zmiany w prawie: Doręczenie pozwu przez komornika

W wyniku dużej nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego przez Ustawę z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (ustawa zmieniająca) [1] od dnia 7 listopada 2019 r. nastąpią zmiany w doręczaniu przesyłek sądowych. Czy zostanie zlikwidowana tzw. „fikcja doręczenia” pisma ze sądu, a może zmieni się jego doręczyciel? Odpowiedź  na to pytanie zawiera poniższy artykuł.  

W obecnym stanie prawnym przesyłki sądowe dostarcza Poczta Polska

W obecnym stanie prawnym nieodebranie przesyłki sądowej po dwukrotnym jej awizowaniu przez Pocztę Polską, sąd uznaje za prawidłowo doręczoną. Przesyłka wraca wtedy do sądu z adnotacją o odmowie jej przyjęcia przez adresata [2]. Powyższą czynność określa się jako „fikcję doręczenia”.

Część zmian w Kodeksie postępowania cywilnego (K.p.c.) weszła w życie z dniem 21 sierpnia 2019 r. Zmieniony został m.in. art. 139 par. 3 K.p.c., który dotyczy doręczeń  pism procesowych  stronom wpisanym do rejestru sądowego [3]. Zgodnie z dyspozycją w nim zawartą, jeżeli stronie podlegającej wpisowi do rejestru sądowego nie można doręczyć pisma w sposób przewidziany w artykułach poprzedzających ze względu na nieujawnienie w tym rejestrze zmiany adresu, pismo to pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia, chyba że nowy adres jest sądowi znany.

Nowy sposób doręczania pierwszego pisma sądowego

Od dnia 7 listopada 2019 r. po wejściu nowych przepisów ustawy zmieniającej nastąpi zmiana sposobu doręczenia przesyłek sądowych (np. pozew). Z dodanego do K.p.c. art. 139(1) wynika, że w przypadku, gdy adresat (pozwany) po powtórnej awizacji nie odbierze pisma ze sądu, wtedy sąd zawiadomi o tym powoda, prześle mu odpis pisma dla pozwanego i zobowiąże do doręczenia tego pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika. Powód w terminie dwóch miesięcy od otrzymania zobowiązania do doręczenia pisma przez komornika zobligowany będzie do złożenia do akt potwierdzenia doręczenia pisma pozwanemu przez komornika, albo do zwrócenia pisma i wskazania aktualnego adresu pozwanego, lub do przedłożenia dowodu, że pozwany przebywa pod adresem wskazanym w pozwie. Po bezskutecznym upływie terminu dwóch miesięcy sąd zawiesi postępowanie (art. 177 par. 1 pkt 6 K.p.c.).

Z treści art. 182 par. 1 K.p.c., wynika, że sąd umorzy zawieszone postępowanie, jeżeli wniosek o podjęcie postępowania nie zostanie zgłoszony w ciągu 3 miesięcy od daty postanowienia o zawieszeniu postępowania. Stąd tez powód musi się pośpieszyć z ustaleniem adresu pozwanego.

„Doręczenia  komornicze  są  z  reguły  szybkie,  pewne  i stosunkowo tanie, a także dają szerszą informację co do faktycznego miejsca pobytu adresata niż doręczenia  pocztowe.  Wykorzystanie tej drogi należy więc dopuścić, w  przypadkach,  gdy  walor doręczenia pisma sądowego pocztą jest wątpliwy. Ponieważ doręczenie takiego pisma jest przepustką do wydania orzeczenia, a to leży w interesie powoda, jego należy obciążyć zapewnieniem takiego doręczenia; sąd po upływie przewidzianego do tego terminu powinien dysponować oświadczeniem komornika o doręczeniu lub pewnym adresem pozwanego.” – czytamy w uzasadnieniu Ministerstwa Sprawiedliwości do projektu ustawy zmieniającej [4].

Doręczenie pozwu przez komornika  – jakie koszty

Poprzez wprowadzenie do K.p.c. nowego art. 139(1) ustawodawca zmienił związane z nim przepisy w ustawie o komornikach sądowych (u.k.s.) [5] i w ustawie o kosztach komorniczych (u.k.k.) [6]. W celu doręczenia pozwu poprzez komornika wymagane jest złożenie przez powoda stosownego wniosku oraz uiszczenie opłat z tego tytułu.

W art. 3 ust. 4 pkt 1 u.k.s. czytamy, że komornik „(…) na zlecenie sądu albo wniosek powoda zobowiązanego przez sąd na podstawie art. 139(1) § 1  ustawy Kodeks postępowania cywilnego – osobiście doręcza bezpośrednio adresatowi zawiadomienia sądowe, pisma procesowe oraz inne dokumenty sądowe za potwierdzeniem odbioru i oznaczeniem daty, albo stwierdza, że adresat pod podanym adresem nie zamieszkuje.

Z art. 41 ust. 1 u.k.k. za doręczenie pozwu komornik pobierze opłatę w wysokości 60 zł. Opłata pobierana będzie za doręczenie na jeden adres oznaczonego pisma w sprawie, niezależnie od liczby adresatów tego pisma tam zamieszkałych i liczby podjętych prób doręczenia.

W przypadku, gdy adres doręczenia będzie nieaktualny, wtedy komornik na wniosek powoda poszuka aktualnego adresu za dodatkową opłatą. Stanowi o tym:

• 3 ust. 4 pkt 1a u.k.s. gdzie na zlecenie sądu lub z wniosku powoda komornik podejmuje czynności zmierzające do ustalenia aktualnego adresu zamieszkania adresata,
• 41 ust. 2 u.k.k. zgodnie z którym opłata stała od wniosku o podjęcie czynności zmierzających do ustalenia aktualnego adresu zamieszkania adresata, wynosi  40 złotych.

W związku z doręczeniem pisma z sądu, komornikowi przysługuje zwrot zryczałtowanych kosztów dojazdu w granicach miejscowości będącej siedzibą kancelarii komornika w wysokości 20 złotych, jeżeli odległość między siedzibą kancelarii a miejscem czynności przekracza 10 km. Przy ustalaniu odległości bierze się pod uwagę najkrótszą drogę dojazdu samochodem (art. 15 ust. 2a u.k.k.).

Doręczenie pisma przez komornika może być bezskuteczne – co wtedy

W terminie 14 dni od dnia otrzymania zlecenia komornik dokonuje doręczenia  przesyłki sądowej Jeżeli nie zastanie adresata, wtedy ustala czy adresat zamieszkuje pod wskazanym adresem. Pomogą mu w tym instytucje wymienione w art. 761 par. 1 (1) K.p.c. tj. m.in. organy podatkowe, organy rentowe, banki, spółdzielni i wspólnoty mieszkaniowe.

Jeżeli próba doręczenia okaże się bezskuteczna, a zgodnie z ustaleniami komornika adresat zamieszkuje pod podanym adresem, w oddawczej skrzynce pocztowej adresata umieszcza się zawiadomienie o podjętej próbie doręczenia wraz z informacją o możliwości odbioru pisma w kancelarii komornika oraz pouczeniem, że należy je odebrać w terminie 14 dni od dnia umieszczenia zawiadomienia. Jeżeli pod wskazanym adresem zastano dorosłego domownika  adresata,  o możliwości  odbioru  pisma  poucza  się  dodatkowo  tego  domownika.  W przypadku bezskutecznego upływu terminu do odbioru pisma, pismo uważa się za doręczone w ostatnim dniu tego terminu, a komornik zwraca pismo podmiotowi zlecającemu doręczenie informując go o dokonanych ustaleniach oraz o dacie doręczenia.

Jeżeli próba doręczenia okaże się bezskuteczna, a zgodnie z ustaleniami komornika  adresat nie zamieszkuje pod wskazanym adresem, komornik zwraca pismo podmiotowi zlecającemu doręczenie informując go o dokonanych  ustaleniach. To samo dotyczy przypadku, gdy komornikowi mimo podjęcia wymaganych czynności nie udało się ustalić, czy adresat zamieszkuje pod wskazanym adresem.

W każdym z tych przypadków komornik udziela podmiotowi zlecającemu  informacji o dokonanych ustaleniach przez nadesłanie kopii protokołu (art. 3a u.k.s.).

Komornik zwróci  pismo sądowe – co teraz

Jeżeli komornik zwróci pismo sądowe, ponieważ adresat nie zamieszkuje pod podanym adresem, wtedy z art. 3b u.k.s. podmiot zlecający może wystąpić do tego komornika z wnioskiem o podjęcie czynności zmierzających do ustalenia aktualnego adresu zamieszkania adresata. 

Podsumujmy ….

Od dnia 7 listopada 2019 r. doręczenie przesyłki sądowej przez komornika wydłuży postępowanie sądowe. Dojdą dodatkowe koszty oraz zmniejszy się tzw. „fikcja doręczeń”. W ciągu 14 dni komornik na wniosek sądu lub powoda za opłatą 60 zł doręczy przesyłkę sądową np. nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym lub wniesione powództwo. W przypadku unikania przez adresata odbioru przesyłki, komornik pozostawi mu zawiadomienie o odbiorze w ciągu 14 dni w jego kancelarii.  Jeśli w tym czasie pismo nie zostanie odebrane, wtedy sąd będzie uważał je jako doręczone.

Objaśnienie:

[1] Chodzi tutaj o wejście w życie części przepisów Ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2019. 1469)

[2] Powyższe wynika z art. 139 par. 1- 2 Kodeksu postępowania cywilnego (tekst jedn. Dz.U. 2019.1460)

[3] Rejestr sądowy o którym mowa w art. 139 par. 3 K.p.c. to Krajowy Rejestr Sadowy

[4] Druk nr 3137 Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw – https://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/druk.xsp?nr=3137 (dostęp w dniu 25 września 2019 r.)

[5] ustawa o komornikach sądowych:  Ustawa z dnia 22 marca 2018 roku o komornikach sądowych (Dz.U. 2018. 771)

[6] ustawa o kosztach komorniczych: Ustawa z dnia 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych (Dz.U. 2018.770)

Wanda Książek – współpracownik Portalu