Prowadzenie własnej działalności gospodarczej jest obecnie wskazywane jako dobra alternatywa dla pracy na etacie. Wiele osób, które zwolniło się z pracy etatowej rekomenduje to rozwiązanie. Bycie zatrudnionym „u siebie” w pewnych przypadkach rodzić może pewne problemy prawne. Na przykład wtedy, gdy własną firmę prowadzi matka, która urodziła dziecko. Czy przysługuje jej zasiłek macierzyński?
Prowadzenie własnej działalności gospodarczej przez kobiety – wady, zalety
Z roku na rok coraz więcej kobiet zakłada własną działalność gospodarczą. Z danych statystycznych wynika, że co trzecia firma w Polsce jest prowadzona przez kobiety. Powodem podjęcia decyzji o założeniu firmy jest chęć sprawdzenia się
„ na swoim” czy też dążenie do nieustannego rozwoju zawodowego.
Do zalet prowadzenia działalności gospodarczej przez kobiety należy zaliczyć:
- Poczucie niezależności,
- Realizowanie planów,
- Brak zależności w samorealizacji,
- Swobodę w dobieraniu współpracowników,
- Dowolność w wyborze miejsca pracy, jeśli kobieta jest mamą, może pracować z domu,
Należy także wymienić wady takiego rozwiązania, którymi są:
- Wysoki stres,
- Nieregularność w dochodach,
- Biurokracja,
- Praca ponad normatywny czas,
- Stała zmiana przepisów prawnych,
- Brak urlopu płatnego, jak jest to w przypadku umowy o pracę.
Zasiłek macierzyński – jakie to świadczenie, jakie są zasady jego wypłaty?
Na wstępie należy wyjaśnić, że zasiłek macierzyński to rodzaj świadczenia, wypłacanego w razie macierzyństwa. Zasiłek macierzyński ma status typowego świadczenia ubezpieczeniowego. Beneficjentką zasiłku macierzyńskiego może być Kobieta, która:
- Urodziła dziecko w okresie urlopu wychowawczego lub okresie ubezpieczenia chorobowego,
- Wychowywała dziecko w wieku do 7 lat, bądź wobec dziecka do 10 roku życia, któremu odroczono decyzję o obowiązku szkolnym i wystąpiła do sądu o jego przysposobienie, pracownicy, która wychowuje dziecko w ramach rodziny zastępczej, poza rodziną zastępczą zawodową, która nie jest spokrewniona z dzieckiem,
- Urodziła dziecko w momencie trwania urlopu wychowawczego, także pracownica, która przyjęła w trakcie urlopu wychowawczego dziecko na wychowanie i wystąpiła o jego przysposobienie.
- Urodziła dziecko po okresie trwania ubezpieczenia chorobowego, jeśli takie ubezpieczenie zakończyło się w czasie trwania ciąży – na skutek likwidacji miejsca pracy.
Ponadto istnieją pewne szczególnie przypadki wypłaty tego świadczenia. Mianowicie zasiłek macierzyński może być także wypłacony na rzecz ubezpieczonego, który:
- Przyjął na wychowanie dziecko w wieku do 7 roku życia i wystąpił o jego przysposobienie,
- Wychowuje dziecko poprzez przyjęcie go do rodziny zastępczej,
- Sprawuje opiekę nad dzieckiem w związku z jego porzuceniem i tym samym przerywa swoje zatrudnienie.
Zasiłek macierzyński – zasady naliczenia dla pracownicy zatrudnionej na podstawie Kodeksu pracy
W przypadku ustalania kwoty zasiłku macierzyńskiego do wypłaty ma zastosowanie zasada Kodeksu Pracy, zgodnie z którą wypłata następuje za czas urlopu macierzyńskiego, czy urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i wynosi 100 % wartości podstawy zasiłku.
W przypadku urlopu rodzicielskiego, miesięczny zasiłek macierzyński wynosi 100 % zasiłku za pierwsze sześć lub osiem tygodni oraz 60 % wymiaru podstawy zasiłku za okres pozostały, który jest ustalony przez kodeks pracy i przypada za pozostałe 26 tygodni urlopu. Miesięczny zasiłek macierzyński wynosi 80 % podstawy zasiłku za cały czas, który odpowiada urlopowi macierzyńskiemu, urlopowi na warunkach urlopu macierzyńskiego a także urlopowi rodzicielskiemu w momencie, kiedy ubezpieczona złożyła wniosek o udzielenie po urlopie macierzyńskim urlopu rodzicielskiego.
Podstawą wymiaru zasiłku jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie, które zostało wypłacone danej pracownicy za czas 12 miesięcy, które poprzedzały miesiąc, w którym powstało prawo do otrzymywania zasiłku. Jeśli Pracownica złożyła odpowiedni wniosek o skorzystanie z całości urlopu macierzyńskiego, a potem urlopu rodzicielskiego, to takiej osobie przysługuje wyrównanie do 100 % podstawy zasiłku. Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest organem uprawnionym do ustalania wysokości zasiłku a także wpłacie takich zasiłków po zakończeniu ubezpieczenia. Zakład wypłaca zasiłek dla osób uprawnionych do jego otrzymywania za czas po zakończeniu ubezpieczenia, ubezpieczonym, którzy podlegają ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu pracy u Pracodawcy zagranicą i osobom prowadzącym działalność pozarolniczą.
Zasiłek macierzyński dla matki prowadzącej działalność gospodarczą – krok po kroku
Kobiety – matki, które prowadzą działalność gospodarczą, opłacają składki na ubezpieczenie zdrowotne i emerytalne obowiązkowo – są uprawnione do uzyskania zasiłku macierzyńskiego.
Analizowany zasiłek może być wypłacony dla prowadzącej firmę kobiety, która w trakcie trwania ubezpieczenia chorobowego, w czasie urlopu wychowawczego:
- Urodziła dziecko,
- Wychowuje dziecko do 7 roku życia, które przyjęła do rodziny.
W następstwie wejścia w życie nowelizacji ustawy o ubezpieczeniu społecznym w razie choroby i macierzyństwa uległa zmianie podstawa obliczania wymiaru zasiłku dla osób, które prowadzą działalność gospodarczą.
Przy uprzednio obowiązujących przepisach kobieta, która prowadziła działalność gospodarczą musiała opłacić tylko jedną składkę chorobową, żeby móc uzyskać zasiłek macierzyński. Po dokonaniu zmian, kobieta, która prowadzi działalność gospodarczą ale krócej niż rok i opłaca składki, które są wyższe od minimum przyjętego w ustawie, zostaje przyznane świadczenie zasiłku macierzyńskiego w wysokości minimalnej, które jest powiększone o dwunastą część za każdy miesiąc opłacania składek, który przypadał przed nabyciem świadczenia.
Matka, która opłacała wyższe składki i prowadziła firmę przez 4 miesiące otrzyma zasiłek o wartości 60 % wynagrodzenia oraz 3/12 składki o podwyższonej wartości. Jeśli chce nabyć zasiłek w 100 % wysokości to będzie musiała opłacać składki wyższe przez cały rok przed urodzeniem dziecka.
Jeśli matka podlega ubezpieczeniu z prowadzonej przez siebie działalności, to może w samodzielny sposób podjąć decyzję o wysokości opłacanej składki. Im wyższa wartość składki, tym wyższy wymiar zasiłku. W 2018 roku istnieje ograniczenie, co do maksymalnej wysokości podstawy składek na ubezpieczenie chorobowe i wynosi 11 107, 50 zł, co daje kwotę roczną w wysokości 133 290 zł.
Jeśli następuje zbieg ubezpieczenia zatrudnionej i prowadzenia działalności gospodarczej to płacenie składek jest uzależnione od wielkości wynagrodzenia z umowy o pracę. Jeśli kobieta, która prowadzi działalność gospodarczą otrzymuje pensję minimalną, której wysokość na rok 2018 wynosi 2100 zł brutto, opłacenie składek jest dobrowolne, obowiązkiem jest płatność składki zdrowotnej. Tylko z umowy o pracę kobieta ciężarna, która prowadzi własną działalność otrzyma prawo do zasiłku macierzyńskiego.
Zgodnie z powyższym, kobieta prowadząca własną działalność gospodarczą jest uprawniona do uzyskania zasiłku macierzyńskiego. W pewnych jednak przypadkach będą miały zastosowanie zmodyfikowane zasady jego naliczenia (zbieg sytuacji – matka jest zatrudniona na umowę o pracę i prowadzi własną firmę).
Materiał opracowany na podstawie:
- Kodeks pracy. Komentarz, red. L. Florek, Warszawa 2017.
- Rzetecka-Gil, Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby
i macierzyństwa. Komentarz, Warszawa 2009.
- Stopka, Prawo do zasiłku macierzyńskiego i opiekuńczego – wybrane
zagadnienia, Monitor Prawa Pracy 2010, nr 7.
- Wypych – Żywicka, Świadczenia z ubezpieczenia chorobowego – wybrane zagadnienia,
(w:) Ubezpieczenia chorobowe, Iwonicz Zdrój 2010.
Stan prawny na dzień 25 września 2018 r.
Joanna Jaskiernia – współpracownik Portalu
Masz pytania związane z tematem artykułu, bądź chcesz skonsultować swój problem prawny z zakresu prawa lub podatków?
