W dniu 18 maja 2016 r. Sąd Najwyższy w sprawie o sygn. V CSK 590/15 wydał postanowienie, którym stwierdził, że:
„Prowadzenie, nawet za zgodą właściciela, prac porządkowych na działce nie daje możliwości jej zasiedzenia. Takie dysponowanie gruntem może co najwyżej być określone jako posiadanie zależne”.
Dla przypomnienia – zasiedzenie nieruchomości jest instytucją prawa cywilnego, która umożliwia uzyskanie prawa własności nieruchomości w oparciu o posiadanie tej nieruchomości.
Podstawowy w tym zakresie przepis art. 172 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego stanowi, że:
„§ 1. Posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).
2. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze”.
Jak zatem wynika z powołanych przepisów, zasiedzenie nieruchomości wymaga spełnienia kilku warunków:
1) nieruchomość może zasiedzieć jedynie jej posiadacz – możliwość taka nie przysługuje właścicielowi (współwłaścicielowi),
2) posiadanie musi być posiadaniem samoistnym,
3) posiadanie musi być nieprzerwane,
4) w przypadku uzyskania posiadania w dobrej wierze – okres posiadania uprawniający do zasiedzenia wynosi 20 lat,
5) w przypadku uzyskania posiadania w złej wierze – okres uprawniający do stwierdzenia zasiedzenia to 30 lat.
Przepisy Kodeksu cywilnego dają definicję posiadania samoistnego oraz zależnego w art. 336 K.c. Zgodnie z tym przepisem „Posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).”
W wypadku stosowania art. 172 K.c. wprost dobra wiara polega na istniejącym w chwili uzyskania posiadania usprawiedliwionym przez okoliczności przekonaniu o przysługiwaniu posiadaczowi prawa własności. W innym przypadku – przy wiedzy negatywnej – uzyskanie posiadania nastąpi w złej wierze – co decyduje o dłuższym okresie czasu wymaganym do zasiedzenia nieruchomości.
Skoro z przytoczonego orzeczenia wynika, że zajmowanie się cudzą nieruchomością na zasadzie wykonywania prac porządkowych można traktować co najwyżej jako posiadanie zależne – to oznacza, że nie jest możliwe uzyskanie na tej podstawie prawa własności nieruchomości poprzez zasiedzenie.
WW.
