Wynagrodzenie w umowie o pracę – w kwocie netto czy brutto

Ustalając warunki wynagrodzenia z umowy o pracę – pracownicy zainteresowani są zwykle tylko określeniem kwoty netto, a zatem tej która powinna być im wypłacona czy przelana na rachunek bankowy. Oprócz tejże kwoty z wynagrodzeniem związane są inne jeszcze dodatkowe elementy tj. składki ubezpieczeniowe czy podatek. Te z kolei kwoty są potrącane przez pracodawcę z wynagrodzenia pracownika, czy też w części przez niego finansowane. Całość ta w obiegowym ujęciu stanowi wartość brutto.

Jak zatem umowa o pracę powinna określać to wynagrodzenie

W pierwszym rzędzie wskazać trzeba, że przepisy Kodeksu pracy nie zawierają wprost jednoznacznego wskazania co do sposobu określenia ww. wynagrodzenia. Pewną wskazówką jak się jednak wydaje może być art. 29 § 1 pkt. 3) K.p. Przepis ten mówi, że umowa o pracę ma określać strony umowy, jej rodzaj, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy. W szczególności ustawodawcy chodzi tu o zapisy wskazujące na rodzaj pracy, miejsce wykonywania pracy, wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia.

Z kolei na to, że określone kwoty pieniężne, które pracodawca odlicza na poczet zaliczki na podatek dochodowy czy składki na ubezpieczenie społeczne, stanowią część należnego pracownikowi wynagrodzenia za pracę, wskazywano w orzecznictwie sądowym już dawno (tak np. SN w uzasadnieniu uchwały z 20 września 1990 r., III PZP 14/90, OSNCP 1991 r. z. 2-3, poz. 29).

Skoro ustawodawca położył w treści powołanego przepisu art. 29 k.p. nacisk na obowiązek opisania składników wynagrodzenia, to tym samym wydaje się, że poprawnie umowa o pracę powinna określać wynagrodzenie w kwocie brutto.

Co wynika z orzecznictwa sądowego

Orzecznictwo sądowe także stoi zasadniczo na stanowisku, że poprawne jest określenie wysokości wynagrodzenia w kwotach brutto.

Warto tutaj wskazać np. na uchwałę SN z dnia 7 sierpnia 2001 r. III ZP 13/01,  w której sąd wskazał m.in., że „Z przepisów tych w sposób niewątpliwy wynika, że wynagrodzenie za pracę należy się pracownikowi, stanowiąc całość obejmującą także tę część, którą pracodawca może (ma obowiązek) potrącić (odliczyć). Nie można więc w ogóle konstruować takiej definicji wynagrodzenia za pracę, w której będzie się wyróżniać część wynagrodzenia za pracę należną pracownikowi (wynagrodzenie netto) i część, która pracownikowi nie przysługuje. Wynagrodzenie za pracę należy się pracownikowi w całości i takie wynagrodzenie wyznaczone jest przez treść stosunku pracy, a więc w takiej wysokości należy je zasądzać w sporze sądowym między stronami stosunku pracy. Pojęcie wynagrodzenia „brutto” w ogóle nie występuje w przepisach prawa pracy i ma raczej znaczenie potoczne. Prawo pracy posługuje się bowiem tylko pojęciem wynagrodzenia za pracę jako takiego. Potoczne znaczenie ma też pojęcie wynagrodzenia „netto”, przez które należy rozumieć część wynagrodzenia za pracę wypłacaną pracownikowi, ale tylko wtedy, gdy pracodawca dokona stosownych odliczeń na podstawie innych przepisów prawa”.

W ostatnim czasie pogląd ten poparł SN w wyroku z dnia 9 lipca 2014 r, I PK 250/13. Sąd ten wskazał, że tylko pensja określona w wartości brutto jest ekwiwalentem pracy podatnika. Sąd uznał jeszcze, że ustalenie wynagrodzenia w kwocie netto, nawet gdy jest ono wywodzone z należnego pracownikowi wynagrodzenia brutto, może mieć tylko charakter hipotetyczny. SN podniósł nadto, że wynagrodzenie za pracę oznacza całość zapłaty za pracę i obejmuje także część, którą pracodawca odlicza jako składki na ubezpieczenia społeczne i zaliczki na podatek dochodowy.

Wydaje się zatem, że poprawnie umowa o pracę powinna wskazywać wynagrodzenie pracownika w kwocie brutto, uwzględniającej wszystkie jej składniki. Podanie w umowie o pracę wynagrodzenia netto – nie końca – jak wynika z podanych orzeczeń SN – informuje pracownika, ile on faktycznie zarabia. Tak sformułowana umowa o pracę byłaby zatem wadliwa. W konsekwencji, aby zachować się poprawnie obok istniejącego już wynagrodzenia netto, wskazane byłoby uzupełnienie umów o pracę o pozycję wynagrodzenia brutto.

GM.