Jak wycenić spółkę – pod kątem sprzedaży czy aportu?

Podjęcie decyzji czy o sprzedaży, o czy wniesieniu aportu stawia wspólników przed nowym wyzwaniem, tj. przeprowadzenia wyceny spółki. Nie jest to jednak takie łatwe. Obecnie na rynku oferuje się spółkom przynajmniej kilka mechanizmów przeprowadzenia wyceny ich wartości. Wówczas pojawia się pytanie, którą metodę i dlaczego warto wybrać?

Wycena spółki, czyli co?

Wycena spółki, wycena przedsiębiorstwa to dokonanie profesjonalnego określenia całościowej wartości takiej jednostki gospodarczej. Prawidłowa wycena musi być kompleksowa, więc uwzględniać nie tylko oczywiste wartości materialne spółki (np. sprzęt produkcyjny, budynki, nieruchomości), ale i jej wartości niematerialne (np. patenty, znaki towarowe, znaki graficzne itp.). Prowadzenie wyceny daje określone efekty, a więc dzięki niej:

• Kierownictwo może inicjować transakcje np. sprzedażowe, bowiem dysponuje wyliczoną wartością spółki, ma świadomość jaka to kwota;
• Kierownictwo może podejmować działania inwestycyjne, np. występować o kredyty inwestycyjne, bowiem wyceniona spółka stanowi naturalne zabezpieczenie dla ewentualnych kredytów zabezpieczonych hipotecznie;
• Kierownictwo dysponujące wyceną spółki, może jako partner biznesowy przekonywać o wysokim potencjalne swojej spółki, jej aktualnej wartości, skali wypracowywanych dochodów;
• Kierownictwo może podejmować jeszcze bardziej trafne decyzje w dziedzinie zarządzania spółką, gdy ma rozeznanie, jaka jest wartość spółki.

Praktyka pokazuje, że przedsiębiorstwa na przeprowadzenie wyceny najczęściej decydują się w szczególnym czasie, tj. wtedy, gdy:

• Rozważa się dokonanie z udziałem spółki transakcji kupna – sprzedaży, czy przejęcia strategicznego;
• Kierownictwo chce zweryfikować, jak spółka jest dochodowa, jaka jest jej rynkowa wartość;
• Gdy jest to niezbędne dla aspektów rozliczeniowych, podatkowych danej jednostki gospodarczej;
• Gdy Kierownictwo firmy chce wykazać zdolność kredytową spółki na etapie wnioskowania o przyznanie jej kredytu;
• Przed zainicjowaniem postępowań przekształceniowych w danej jednostce gospodarczej.

Kilka metod przeprowadzenia wyceny finansowej – którą wybrać?

Nauki finansowe, które przede wszystkim zajmują się przeprowadzaniem wycen spółek i innych jednostek gospodarczych, jako najbardziej powszechne metody wskazują:

• Metody majątkowe – wycena spółki jest przeprowadzona na podstawie głównie spisywania, analizowania, aktualizowania w czasie elementów majątku danej jednostki gospodarczej;
• Metody porównawcze – wycena spółki sprowadza się do tego, że wskaźniki finansowe dla niej wyliczone są porównywane z wartościami tych wskaźników, typowymi w danym czasie dla najlepszych firm w branży;
• Metody dochodowe – wycena spółki opiera się na ustaleniu wartości istniejącej między z jednej strony wartością spółki, a z drugiej dochodami, jakie spółka wypracowuje w danej perspektywie czasu.

Każda z wyżej wymienionych metod oczywiście występuje na rynku i jest przeprowadzana pod odmiennymi postaciami.

Metody te wreszcie w praktyce są stosowane w odmiennych sytuacjach gospodarczych – co to znaczy? Metody majątkowe mają zastosowanie głównie w prowadzonych postępowaniach sądowych, np. gdy konieczna jest wycena wartości spółki w związku z prowadzonym postępowaniem spadkowym po śmierci jednego ze wspólników. Metody porównawcze wymagają przeprowadzenia zaawansowanych wyliczeń wskaźników, stosuje się je głównie w sprawach inwestycyjnych, np. przy spółkach giełdowych, przed ich wejściem na rynek, czy przed dokonaniem z ich udziałem fuzji. Metody dochodowe są stosowane jako uwiarygodnienie, czy przeprowadzenie rozbudowanej wyceny metodą porównawczą. Ich zastosowanie jest również na etapie sprzedaży firmy, czy przed procesem łączenia firm.

Wycena spółki a problem wiarygodności informacji …..

Przeprowadzenie wyceny spółki chociaż jest w praktyce działaniem trudnym, mozolnym, czasochłonnym i wymagającym odpowiedniej wiedzy, nie zawsze daje satysfakcjonujący efekt przynajmniej dla udziałowców, Kierownictwa wycenianej spółki. Dlaczego?

Stosowane i wyżej wyliczone metody są niestety metodami mocno zmatematyzowanymi. Zatem, uwzględniają tylko w wycenie te materialne i niematerialne składniki, którym da się przypisać przynajmniej szacunkowe wartości.

Taka wycena nie uwzględnia natomiast tego, co składa się na wartości niemierzalne spółki, np. poziom kompetencji, wykształcenia, doświadczenia jej Ekspertów, Pracowników. Bardzo silną stroną firmy może też być sama w sobie jej kultura organizacyjna. To również walor, któremu nie jest możliwe przypisanie mierzalnej wartości. Podobnych elementów spółki można znaleźć znacznie więcej.

Wiele wreszcie stosowanych w takich wycenach danych ma jedynie wartości przybliżone, co naturalnie sprawa że wycena jest również rachunkiem obarczonym przynajmniej częściowym błędem. Jako majątek spółki uwzględnia się to, co wydano na zakup danego składnika majątku przy uwzględnieniu jego zużycia w czasie. To również budzące wątpliwości podejście. Wielu podnosi zarzut, dlaczego przy takiej wycenie składnika majątkowego nie uwzględnia się tego, jaki dochodów docelowo generuje (czy jest w stanie wygenerować) taki składnik majątku.

Sumując, należy uznać, że wycena spółki jest działaniem szczególnym, przydatnym i w wielu okolicznościach koniecznym do przeprowadzenia. Dzięki niej uzyskuje się przynajmniej szacunkowe wyliczenia, jaka jest wartość spółki. Warto jednak mieć na uwadze, że obecnie do wyboru jest przynajmniej kilka metod wyceny spółki. Każda z nich ma swoje zalety, jak i wady. Stosowanie każdej z nich jest zalecane w określonych okolicznościach, uwarunkowanych celem przeprowadzania wyceny.

Joanna Jaskiernia – współpracownik Portalu