W dniu 23 stycznia 2018 r. wpłynął o Sejmu RP rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw. Projekt ustawy został przygotowany w Ministerstwie Sprawiedliwości. Wprowadza on zmiany w terminach windykacji roszczeń.
Przedawnienie – obecny stan prawny w zakresie terminu windykacji roszczeń
Termin przedawnienia roszczeń został uregulowany w art. 118 Kodeksu cywilnego (K.c.). Z jego dyspozycji wynika, że „termin przedawnienia wynosi lat dziesięć”, jeżeli przepis szczególny np. ustawa nie podaje innego terminu. Co istotne, roszczenia o świadczenia okresowe oraz związane z prowadzeniem działalności gospodarczej przedawniają się po 3 latach.
W obowiązującym stanie prawnym, jeżeli wierzyciel chce sądownie odzyskać dług przedawniony, wtedy dłużnik może po upływie terminu przedawnienia „(-) uchylić się od jego zaspokojenia” (art. 117 par. 2 K.c.). Sąd nie bierze bowiem pod uwagę przedawnienia z urzędu. Oznacza to, że w sytuacji, gdy dłużnik nie podniesie zarzutu przedawnienia w czasie rozprawy lub w sprzeciwie od nakazu zapłaty, wtedy sąd zasądzi na rzecz wierzyciela żądaną kwotę.
Pisaliśmy o tym w artykule:
Dług sprzed kilku lat – zapłacić czy nie? – https://lexagit.pl/dlug-sprzed-kilku-zaplacic/
Niektóre projektowane zmiany nowelizacyjne
W ustawie nowelizującej Ministerstwo Sprawiedliwości proponuje:
- Przedawnienie z mocy prawa poprzez dodanie do K.c. art. 117 par. 2 (1) zgodnie z którym po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi.
W uzasadnieniu projektu ustawy czytamy: „Zgodnie z projektowanym art. 117 § 2 (1) k.c. skutek przedawnienia będzie następował z mocy samego prawa. W przypadku upływu terminu przedawnienia efekt niekorzystny dla uprawnionego w postaci przekształcenia roszczenia w roszczenie niezaskarżalne będzie realizować się więc bez udziału dłużnika. Wykonywania swego prawa nie można widzieć w samym uchyleniu się od zadośćuczynienia roszczeniu, gdyż dłużnik jedynie korzysta z ustawowych skutków upływu terminu przedawnienia. Choć jest oczywiste, że upływ terminu może się okazać dla niego niezwykle korzystny, nie sposób postawić mu zarzutu nadużycia prawa; zarzut ten będzie bezprzedmiotowy”. [1]
Oznacza to, że sąd ma obowiązek badania, czy roszczenie objęte powództwem jest przedawnione. W przypadku, gdy termin przedawnienia już minął, powództwo zostanie oddalone i windykacja roszczeń nie będzie możliwa.
Projektodawca proponuje także „(-) wprowadzenie normy (projektowany art. 117(1) § 2 k.c.), mającej charakter klauzuli generalnej, określającej przesłanki podlegające ocenie organu stosującego prawo, dokonywanej w odniesieniu do standardów pozaustawowych. Pozwoli to sądowi, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, na nieuwzględnienie upływu terminu przedawnienia. Proponowana regulacja złagodzi tym samym rygor ustawowego skutku upływu terminu przedawnienia”.
- Skrócenie przedawnienia roszczeń z dziesięciu do sześciu lat oraz pozostawienie bez zmian 3 – letniego terminu dla przedawnienia roszczeń okresowych i związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (projektowany art. 118 K.c.)
Projektodawca uważa, że: ”Skrócenie ogólnego terminu przedawniania będzie (-) służyć także stabilności i pewności stosunków społecznych, co jest podstawowym celem instytucji przedawnienia”, a „(-) termin 6 letni przyczyni się do wskazywanego zwiększenia stabilności stosunków prawnych i będzie jednocześnie terminem wystarczającym na podjęcie przez uprawnionego czynności w celu dochodzenia roszczenia”.
- Zmianę sposobu ustalania upływu terminu przedawnienia (projektowany art. 118 K.c.)
Z projektowanego art. 118 K.c. wynika, że bieg terminu przedawnienia kończy się z upływem ostatniego dnia roku kalendarzowego. „Przy proponowanym liczeniu terminy przedawnienia zostaną w istocie nieco wydłużone (o czas do końca roku kalendarzowego). W związku z tym, w końcowej części projektowanego przepisu zamieszczono zastrzeżenie, że reguła ta nie będzie dotyczyć terminów przedawnienia krótszych niż dwa lata”.
- Przedawnienie roszczeń stwierdzonych tytułem wykonawczym (zmiana art. 125 par. 1 K.c. )
Nastąpi zmiana dyspozycji art. 125 par. 1 K.c. poprzez wprowadzenie przedawnienia z upływem sześciu lat dla roszczeń wynikających z prawomocnego orzeczenia sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczenia sądu polubownego, jak również roszczenia stwierdzonego ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd. Po tym skróconym czasie dochodzenie roszczeń w trybie postępowania egzekucyjnego nie będzie możliwe.
Projektodawca podkreśla: „Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenie okresowe należne w przyszłości podlegałoby przedawnieniu trzyletniemu”.
- Zmiany Kodeksie postępowania cywilnego dotyczące egzekucji komorniczej z rachunku bankowego dłużnika (projektowany art. 889 par. 1 pkt 1, art. 889(2) K.p.c.).
Projekt ustawy nowelizującej zakłada również zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego (K.p.c.) w zakresie egzekucji komorniczej z rachunku bankowego dłużnika.
Z dyspozycji art. 893 (2a) K.p.c. komornik doręcza pisma bankowi za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego, a bank wnosi pisma do komornika wyłącznie za pośrednictwem tego systemu. Bank bezzwłocznie przekazuje wtedy zajętą kwotę na konto komornika.
Zgodnie z niniejszym projektem nowelizacyjnym Ministerstwo Sprawiedliwości uważa, że „Konieczne jest zatem wprowadzenie rozwiązań umożliwiających, z jednej strony podjęcie przez dłużnika obrony przed egzekucją, a z drugiej strony uniemożliwiających dłużnikowi uchylenie się od egzekucji przez rozporządzenie środkami zgromadzonymi na zajętym rachunku”.
Rozwiązanie to chce się unormować poprzez dodanie do K.p.c art. 889 (2) o następującej treści: „Bank przekazuje środki pieniężne z zajętego rachunku na rachunek bankowy komornika niezwłocznie po upływie siedmiu dni od daty doręczenia zawiadomienia o zajęciu. Jednak w razie egzekucji bieżących alimentów lub rent bank niezwłocznie przekazuje środki pieniężne z zajętego rachunku na rachunek bankowy komornika”.
W tym okresie dłużnik może wnieść np. powództwo o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego. Co istotne, nie będzie to możliwe w sytuacji, gdy komornik zajmie konto bankowe w celu zaspokojenia roszczeń alimentacyjnych lub zasądzonej od dłużnika renty na rzecz osoby poszkodowanej.
Podsumowanie
Projektowane regulacje ustawowe skłonią wierzycieli do szybszego wnoszenia pozwów o zapłatę, ponieważ ogólny termin przedawnienia roszczeń będzie krótszy. Uświadomią ich również o tym, że przedawnienie sąd będzie badał z urzędu, a nie na zarzut podniesiony przez dłużnika na rozprawie lub w odpowiedzi na pozew albo w sprzeciwie od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym. Zapobiegnie to także skupywaniu przez firmy windykacyjne przedawnionych roszczeń oraz wykorzystanie niewiedzy dłużników w zakresie przysługujących im praw.
Źródło: Sejm RP – http://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/druk.xsp?nr=2216
Objaśnienie:
[1] Projekt ustawy: http://orka.sejm.gov.pl/Druki8ka.nsf/Projekty/8-020-825-2018/$file/8-020-825-2018.pdf (dostęp w dniu 2 lutego 2018 roku)
Wanda Książek – współpracownik Portalu
https://digiartia.com/product/legal-power-law-firm-html-template/
https://digiartia.com/product/justitia-multiskin-lawyer-legal-wordpress-theme/