Ustawa z dnia 9 października 2015 r. (opublikowana w Dz. U. 2015. poz. 1932 z dnia 23 listopada 2015 r.) wprowadzająca zmiany do ustaw o podatkach dochodowych dokonała zmiany dotychczasowych zasad ustalania momentu powstania przychodu do opodatkowania w przypadku sprzedaży udziałów w spółkach z o.o., akcji oraz innych papierów wartościowych.
Jak było do tej pory
Do końca 2015 r. przepis, który miał tutaj podstawowe znaczenie posiadał następujące brzmienie”
„Za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się: (…) 6) należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z: a) odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, b) realizacji praw wynikających z papierów wartościowych, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi” (art. 17 ust. 1 pkt. 6 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Przepis ten rodził wątpliwości interpretacyjne głównie w takich przypadkach, w których umowa sprzedaży przewidywała, że kupujący płacił będzie za nabyte walory ratami, szczególnie jeśli płatności ratalne przypadały w różnych latach kalendarzowych.
W takich sytuacjach organy podatkowe uznawały, że wszystkie skutki podatkowe powinny zostać ujawnione w zeznaniu podatkowym PIT – 38 za rok, w którym doszło do zawarcia umowy sprzedaży udziałów, akcji itp., nie uwzględniając w ogóle zapisów umownych przewidujących płatności ratalne.
Podstawą takiego stanowiska było uznanie, że „przychód należny” to po prostu przychód wpisany do umowy sprzedaży stanowiący cenę sprzedaży udziałów, czy akcji. Tak np. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z dnia 14.04.2014 r. ILPB2/415-86/14-2/JK, czy Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 9 marca 2015 r. IBPBII/2/415-1097/14/NG. Szerzej o sprzedaży udziałów/akcji w interpretacjach podatkowych pisaliśmy w jednym z artykułów.
Natomiast sądy administracyjne oraz specjaliści z zakresu prawa podatkowego interpretowali ten „przychód należny” jako przychód cywilistycznie „wymagalny. Dana kwota staje się natomiast w uproszczeniu wymagalna wówczas, gdy wierzycielowi (tutaj: sprzedającemu) przysługuje skutecznie prawo do domagania się od dłużnika (tutaj: nabywcy) zapłaty, a zatem wówczas gdy termin płatności danej kwoty (tutaj: raty wynagrodzenia za sprzedane walory), – oznaczony w umowie sprzedaży już nadszedł. Konsekwencją takiego stanowiska w przypadku rat wynagrodzenia za sprzedane walory jest okoliczność, iż zeznanie podatkowe za dany rok powinno obejmować tylko te kwoty, które w tym konkretnym roku kalendarzowym stały się wymagalne, a zatem nadszedł termin ich płatności. Tak np. WSA w Krakowie w wyroku z dnia 12 luty 2014 r. (sygn. akt I SA/Kr 2187/13), czy WSA w Rzeszowie w wyroku z 19 marca 2013 r.
Jakie przepisy obowiązują po 1.01.2016 r.
Wskazana wyżej nowelizacja usunęła z treści art. 17 ust. 1 pkt. 6) u.p.d.f. sformułowanie o „przychodach należnych” a jednocześnie wprowadziła nową regulację art. 17 ust. 1 ab u.p.d.f. w brzmieniu: „1ab. Przychód określony w ust. 1 pkt 6: 1) z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych powstaje w momencie przeniesienia na nabywcę własności udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych (…)”.
Od tej zatem pory o dacie powstania przychodu do opodatkowania decydować będzie ustalona przez strony data przeniesienia na nabywcę własności udziałów w spółce z o.o. czy papierów wartościowych, w tym akcji.
Praktycznie zatem w każdym przypadku konieczne będzie ustalenie daty przejścia walorów na nabywcę, przy czym uwzględnić trzeba sytuacje, że nie zawsze tym momentem jest data zawarcia samej umowy. Skutek rozporządzający może zostać bowiem przesunięty w czasie. Nowelizacja ta pogarsza także sytuację osób, które sprzedając akcje, udziały zdecydowały się na płatności ratalne przypadające np. w różnych latach kalendarzowych. Może być bowiem tak, że obowiązek zapłaty podatku powstanie zanim sprzedający pozyska faktycznie środki, służące także do zapłaty tego podatku.
PW
