Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów – pozycja i kompetencje

Konkurencja to hasło, którym stosunkowo często się posługujemy. Nie zawsze jednak właściwie. Dla wielu konkurencja to po prostu obszar rywalizowania. Na konkurencję należy jednak przede wszystkim patrzeć jako na swoisty typ dobra publicznie pożądanego. Efektywna konkurencja między przedsiębiorcami często prowadzi do wyższego poziomu konkurencyjności całej gospodarki. Wyższa konkurencyjność gospodarki to z kolei wzrost gospodarczy, czy rosnący poziom zatrudnienia w kraju. Z uwagi na te, jak i inne zależności zdecydowanie ochrona konkurencyjności jest pożądana.

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów jako szczególny strażnik konkurencyjności w Polsce

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest podmiotem szczególnie zaangażowanym w ochronę konkurencji w polskiej gospodarce. Podejmuje zatem wszelakie aktywności, nakierowane w szczególności na eliminowanie nadużywania pozycji dominującej przez przedsiębiorców jak również do wyłączenia zawierania przez nich niedozwolonych porozumień gospodarczych. Zaznaczenia wymaga tu jednak, że przedsiębiorcy swoją pozycję dominującą mogą eksponować na wiele sposobów. Między innymi wprowadzając zbyt wysokie ceny, zmuszając strony współpracujące z nimi do zawierania umów na niekorzystnych warunkach, czy poprzez utrudnianie wejścia i działania nowym jednostkom gospodarczym w danej branży, na danym rynku. Rolą Prezesa UOKiK jest odpowiednie identyfikowanie, wykazywania, jak i zwalczanie takich praktyk.

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów dysponuje szczególnymi kompetencjami, jakimi?

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów dysponuje szczególnymi kompetencjami w ochronie konkurencji. Odpowiada przede wszystkim zaś za:

• sprawowanie kontroli nad tym, jak przedsiębiorcy w swojej działalności uwzględniają przepisy o ochronie konkurencji i konsumentów,
• pracę i przygotowanie dla rządu raportów w sprawie przestrzegania zasad ochrony konkurencji, jak i projektów dla opracowania właściwej polityki konsumenckiej,
• opiniowanie projektów aktów normatywnych, odnoszących się do sfery ochrony konkurencji,
• przygotowywanie i przedstawianie Radzie Ministrów dokumentów, odnoszących się do rozwoju polityki konkurencji i polityki konsumenckiej,
• gromadzenie, analizowanie, wyjaśnianie orzecznictwa sądów, wydawanego w sprawach z zakresu ochrony konkurencji i konsumentów.

Najbardziej jednak transparentną i dostrzegalną działalnością Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest prowadzenie bezpośrednich postępowań antymonopolowych, gdy zostaną zidentyfikowane praktyki, godzące w konkurencyjność. Znane są przypadki, gdzie Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów podejmował bezpośrednie interwencje, mające na celu rozpoznanie, czy przedsiębiorcy nie tworzą ukrytej koncentracji swoją działalnością. W sytuacji, gdy je wykrył, niejednokrotnie nakładał na strony kary finansowe, których wysokość zwykle wynosiła ponad 30 mln zł. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, realizując swoje działania, podejmuje także czynności kontrolne w przypadku tego, jak są rozdzielane, użytkowane środki na cele publiczne. Dopełnieniem wyżej wymienionych aktywności jest także prowadzenie przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów działalności typowo edukacyjnej, informacyjnej. Między innymi mającej na celu podnoszenie świadomości publicznej w sferze ochrony konkurencji, czy ochrony praw konsumentów, a także tego jak sami konsumenci mogą chronić swoje interesy i prawa, gdzie kolejno powinni występować, gdy te będą naruszane.

Ochrona przed naruszeniem konkurencyjności jest możliwa poprzez cztery typy postępowań

Ochrona szeroko rozumianej konkurencyjności, ochrona przed wystąpieniem monopolu, czy ukrytej koncentracji w praktyce może być realizowana na cztery sposoby. Po pierwsze jest to możliwe w drodze typowego postępowania antymonopolowego (administracyjnego). Takie postępowania są wszczynane, gdy istnieje podejrzenie, że dane podmioty mogły zawrzeć ukryte porozumienie, czy podejmują aktywności na rzecz budowy swojej pozycji dominującej. Jeśli postępowanie administracyjne wykaże, że rzeczywiście te podejrzenia są zasadne, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów może na takie jednostki nałożyć karę finansową w wysokości nawet do 10% obrotów, jakie zostały osiągnięte przez nie w roku poprzedzającym ten, w którym dochodzi do nałożenia kary. Drugie postępowanie to typowe postępowanie kontrolne, które jest podejmowane dla sprawdzenia, czy w danym przypadku nie dochodzi do koncentracji przedsiębiorców. Możliwe jest także wszczynanie specjalnego postępowania antymonopolowego w ramach Unii Europejskiej na podstawie stosownych zapisów traktatowych. Przesłanką jednak do jego wszczęcia jest podejrzenie, że zachowanie, będące przedmiotem ewentualnego badania może stanowić realne zagrożenie (mieć wpływ) na stosunki handlowe realizowane w ramach współpracy między państwami Unii Europejskiej. Po czwarte można wreszcie wszczynać postępowania dla ochrony konkurencji i konsumentów poprzez aktywności Europejskiej Sieci Konkurencji.

Kończąc,

uznać należy, że utrzymanie konkurencyjności w gospodarce jest szczególnie pożądane. Jej natomiast utrata może być realnym zagrożeniem i mieć daleko idące konsekwencje. W Polsce Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów podejmuje bezpośrednie aktywności dla jej ochrony. Jest swoistym organem zarówno nadzorczym, jak i kontrolnym. Jego celem jest rzeczywiście doprowadzenie do tego, aby przedsiębiorcy respektowali w toku swojej aktywności przepisy o ochronie konkurencji i konsumentów.

 MM.