Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest odrębnym od wspólników podmiotem prawnym, posiadającym osobowość prawną. Wspólnicy spółki nie odpowiadają za zobowiązania spółki, są zobowiązani jedynie do świadczeń określonych w umowie spółki.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być zawiązana przez jedną lub więcej osób fizycznych lub prawnych. Jeśli spółkę zawiązują co najmniej dwie osoby, muszą one zawrzeć umowę spółki. Warto wspomnieć, że stosownie do przepisu art. 151 § 2 kodeksu spółek handlowych (k.s.h.), spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie może być zawiązana wyłącznie przez inną jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
Zgodnie z art. 157 § 2 k.s.h., umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialności musi być zawarta w formie aktu notarialnego. Niezachowanie tej formy szczególnej czynności prawnej, powoduje, że umowa taka jest nieważna i nie wywołuje skutków prawnych. Również każda zmiana umowy będzie wymagać zachowania formy aktu notarialnego.
Minimalna, a zarazem obligatoryjna treść umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością określona jest w art. 157 § 1 k.s.h. W umowie spółki powinna być określona firma i siedziba spółki. Firma spółki może być obrana dowolnie, powinna jednak zawierać dodatkowe oznaczenie „spółka z ograniczoną odpowiedzialnością”. Siedziba spółki z o.o. to miejscowość, w której mieści się siedziba zarządu spółki. Nie jest wymagane wpisywanie do umowy pełnego adresu siedziby spółki; nie jest to również wskazane ze względów praktycznych, ponieważ przy każdej zmianie adresu konieczna byłaby zmiana całej umowy. Siedziba spółki z o.o. musi się mieścić na terenie Rzeczpospolitej Polskiej.
Umowa spółki z o.o. musi również określać przedmiot jej działalności. Może on być określony w sposób opisowy, w szczególności nie jest obligatoryjne wskazywanie w umowie przedmiotu działalności precyzyjnie według rodzajów, określonych według Polskiej Klasyfikacji Działalności. Ponadto, umowa spółki z o.o., powinna określać czas jej trwania, jeżeli jest czas określony.
Jednym z kluczowych elementów umowy spółki z o.o. jest określenie wysokości jej kapitału zakładowego. Obecnie, minimalna wysokość kapitału zakładowego w spółce z o.o. wynosi 5.000,- złotych. Ponadto, umowa spółki z o.o. musi określać, czy wspólnik może mieć jeden, czy więcej udziałów w kapitale zakładowym, a także liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników. Jeżeli wspólnicy mogą posiadać większą liczbę udziałów, udziały te muszą mieć jednakową wartość nominalną i są niepodzielne. Minimalna wartość takich udziałów wynosi obecnie 50,- złotych. Wkład wniesiony do spółki w celu pokrycia udziału może być wniesiony w formie pieniężnej bądź niepieniężnej (aport); w tym drugim przypadku umowa spółki powinna szczegółowo określać przedmiot tego wkładu oraz osobę wspólnika wnoszącego aport, jak również liczbę i wartość nominalną objętych za ten aport udziałów.
Poza wymienionymi elementami, od których zależy ważność zawartej umowy spółki z o.o., umowa spółki z o.o. może zawierać postanowienia dodatkowe, oparte na normach k.s.h. oraz postanowienia dodatkowe, nieprzewidziane w k.s.h., wprowadzone zgodnie z zasadą swobody umów, ograniczone jednak naturą stosunku prawnego spółki. Przepisy k.s.h. można podzielić co do zasady na takie, które są fakultatywne, a zatem tylko ich wprowadzenie do umowy będzie skutkowało uregulowaniem danej kwestii (np. w zakresie ograniczeń w obrocie udziałami); nadto, w tej grupie znajdują się takie przepisy, które w sytuacji ich zastosowania w konkretnej sytuacji, stają sią normami bezwzględnie obowiązującymi (np. obowiązek dopłat nie jest wprowadzony przepisem obligatoryjnym, nie mniej jednak, o ile wspólnicy w ogóle się na dopłaty zdecydują, ustawa wymaga, aby były one nakładane i uiszczane przez wspólników równomiernie w stosunku do ich udziałów). K.s.h. zawiera również szereg przepisów dyspozytywnych, które dają wspólnikom swobodę w zakresie modyfikacji podstawowych reguł, obejmujących określone kwestie (np. przepis dotyczący sposobu reprezentacji w spółce z o.o.). Różnica w stosunku do norm fakultatywnych polega na tym, że o ile wspólnicy w umowie nie postanowią inaczej, przepis dyspozytywny niejako automatycznie zapełni tę „lukę”, ogólną regułą w nim przewidzianą.
Warto podkreślić, że z chwilą zawarcia umowy spółki z o.o. powstaje spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji. Powstanie bytu docelowego, czyli spółki z o.o., mającej osobowość prawną, wymaga dodatkowo spełnienia wymogu w postaci wniesienia przez wspólników wkładów na pokrycie kapitału zakładowego w pełnej wysokości oraz ustanowienia organów spółki, wreszcie złożenie wniosku o wpis spółki do rejestru przedsiębiorców KRS, prowadzonego przez odpowiednie wydziały sądów rejonowych. Dopiero z chwilą wpisania spółki do rejestru powstaje spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jako osoba prawna (konstytutywny charakter wpisu).
Autor: Katarzyna Hendigery-Małczyńska, radca prawny
Gregorowicz-Ziemba Krakowiak Gąsiorowski Kancelaria Prawna