Artykuł odpowiada na pytanie: Czy podatnik z I grupą niepełnosprawności ruchowej odliczy w ramach ulgi rehabilitacyjnej wydatek na pobyt na turnusie rehabilitacyjnym jego opiekuna? W artykule zostały wykorzystane wyjaśnienia organów skarbowych w powyższej kwestii.
Z art. 26 ust. 7a pkt 5 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 200 (ustawa o PIT) wynika, że podatnik z niepełnosprawnością lub podatnik, na którego utrzymaniu pozostają osoby niepełnosprawne może odliczyć w rocznym zeznaniu PIT wydatek poniesiony na pobyt na turnusie rehabilitacyjnym. [1]
Z niniejszego odliczenia podatnik może skorzystać wtedy, gdy ponosi w całości lub w części koszty swojego pobytu na turnusie rehabilitacyjnym. Nie jest istotne, czy otrzymał skierowanie od lekarza rodzinnego (dofinansowanie) czy sam wykupił pobyt na turnusie w ośrodku, który został wpisany na listę organizatorów turnusów rehabilitacyjnych. Najważniejsze jest posiadanie faktury imiennej wystawionej przez ośrodek rehabilitacyjny.
Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej (Znak: ILPB2/415-211/11-5/TR) z dnia 2 czerwca 2011 r. uznał: „Jedną z fundamentalnych przesłanek skorzystania z rzeczonej ulgi (-) jest jednak, aby ww. wydatek dotyczył osoby niepełnosprawnej”.
Pisaliśmy o tym:
Ulgi w PIT: Ulga rehabilitacyjna (1) – https://lexagit.pl/ulgi-pit-ulga-rehabilitacyjna-1/
Ulgi w PIT: Ulga rehabilitacyjna, w tym ulga na leki (2) – https://lexagit.pl/ulgi-pit-ulga-rehabilitacyjna-tym-ulga-leki-2/
Ulgi w PIT: Ulga rehabilitacyjna (4)
Odliczenie w ramach wydatku poniesionego na opiekuna osoby dorosłej niepełnosprawnej – wyjaśnienie organów skarbowych
Na turnus rehabilitacyjny podatnik mający orzeczoną I grupę niepełnosprawności narządu ruchu jedzie zawsze z opiekunem. Faktura VAT obejmuje w takim przypadku koszt pobytu obu osób. W takiej sytuacji odliczeniu jednak podlega pobyt podatnika na turnusie. Tak bowiem stanowi art. 26 ust. 7a pkt 5 ustawy o PIT. Z niniejszego przepisu nie wynika wprost, aby odliczeniu podlegał wydatek poniesiony na opiekuna osoby niepełnosprawnej.
Zdaniem organów skarbowych wydatek poniesiony na opiekuna można odliczyć na podstawie art. 26 ust. 7a pkt 7 ustawy o PIT. Zgodnie z dyspozycją tego przepisu za wydatki poniesione w ramach ulgi rehabilitacyjnej uważa się także opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2. 280 zł.
Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku w decyzji w sprawie interpretacji prawa podatkowego (Znak: BI/415-0502/05) wydanej w dnia 30 czerwca 2006 r. wyjaśnił: „(..) osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczone do I grupy inwalidztwa mogą odliczyć od dochodu wydatki na cele rehabilitacyjne poniesione na:
- opłacenie przewodników w kwocie nie przekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł,
- opłacenie pobytu na turnusie rehabilitacyjnym”.
Przewodnik osoby niepełnosprawnej – kim jest
W ustawie o PIT nie ma definicji „przewodnik”, „(-) dlatego też wyjaśnienie tego słowa należy wywieść z definicji słownikowej. Zgodnie z definicją zamieszczoną we Współczesnym Słowniku Języka Polskiego PWN, przewodnik oznacza osobę prowadzącą kogoś, wskazująca drogę, oprowadzającą po jakimś terenie. Z powyższej definicji wynika zatem, że przewodnik powinien towarzyszyć osobie niepełnosprawnej – poprzez wskazywanie jej drogi lub oprowadzanie po jakimś terenie – w związku z wykonywaniem przez nią pewnych czynności”. [3]
Osoba z kręgu rodziny podatnika nie może być jego przewodnikiem – stanowisko organów skarbowych
„Na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przewodnikiem osoby niewidomej lub osoby z niepełnosprawnością ruchową może być każda osoba fizyczna. Nie ma zatem znaczenia wiek, czy stopień pokrewieństwa z osobą niepełnosprawną”- czytamy w interpretacji indywidualnej (Znak: IPTPB2/415-146/13-6/KSM) wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi w dniu 5 czerwca 2013 r.
Jest jednak wyjątek od powyższej zasady. Podkreśla to organ wydający niniejszą interpretacje podatkową : „(-) stosownie do przepisów ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy, pełnienie przez żonę funkcji przewodnika nie można utożsamiać z opłaceniem przewodnika, bowiem stanowi ona codzienną pomoc współmałżonka. Również wykonywanie podstawowych zadań opiekuńczych przez dzieci Wnioskodawcy, nie może być zakwalifikowane, jako pomoc przewodników, ponieważ stanowią one realizację rodzinno-prawnych instytucji wzajemnej pomocy między rodzicami a dziećmi i dziećmi a rodzicami” .
Odliczenie w ramach ulgi wydatku poniesionego na opiekuna niepełnosprawnego dziecka – wyjaśnienie organów podatkowych
W sytuacji, gdy niepełnosprawne dziecko wyjeżdża na turnus rehabilitacyjny ze swoim opiekunem w ramach ulgi odliczeniu w ramach ulgi rehabilitacyjnej podlega wyłącznie koszt pobytu dziecka (osoby niepełnosprawnej), zaś wydatek na pobyt opiekuna nie może być uwzględniony w ramach ulgi – wyjaśnia Krajowa Informacja Skarbowa. [2] Zaznaczyć trzeba, że w przypadku dzieci do 16 roku orzeka się o niepełnosprawności jednakże bez orzekania stopnia.
Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej (Znak: ITPB2/415-171/12/RS) wydanej w dniu 17 maja 2012 r. stwierdził „(-) że wszystkie ulgi podatkowe – w tym ulga rehabilitacyjna – funkcjonują w polskim systemie podatkowym na zasadzie wyjątku od zasady powszechności opodatkowania, (-) dlatego też wykładnia przepisów ich dotyczących musi być wykładnią ścisłą, co oznacza, że nie może być ani rozszerzająca, ani też zawężająca.
(-) Zatem poniesienie wydatku związanego z pobytem opiekuna osoby niepełnosprawnej nawet wówczas, gdy obecność taka była konieczna do pomocy przy wykonywaniu codziennych czynności przez osobę niepełnosprawną, nie uprawnia Wnioskodawczyni do dokonywania odliczeń w ramach przedmiotowej ulgi, gdyż ww. wydatek nie mieści się w katalogu zawartym w art. 26 ust. 7a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”.
Sposób udokumentowania wydatków poniesionych na opłacenie przewodników
Podatnik z I grupą niepełnosprawności narządu ruchu ma możliwość odliczenia w zakresie ulgi rehabilitacyjnej wydatku na przewodnika, jeżeli:
1) korzystał z jego pomocy,
2) poniósł stosowne wydatki z tego tytułu oraz
3) potrafi je udowodnić.
Stosownie do art. 26 ust. 7c ustawy o PIT w przypadku wydatków poniesionych m.in. na przewodnika osoby niepełnosprawnej nie jest wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających ich wysokość. Jednakże na żądanie organów podatkowych podatnik jest obowiązany przedstawić dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności: wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika. „Organ podatkowy ma bowiem nie tylko prawo ale i obowiązek wyjaśnienia wszystkich okoliczności związanych z zastosowaną w zeznaniu rocznym przez podatnika ulgą podatkową” – podkreślił Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej (Znak: ITPB2/415-114/10/IL) z dnia 30 kwietnia 2010 r.
Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach natomiast wyjaśnił: „W toku weryfikacji organowi podatkowemu można więc przedstawić każdy dowód świadczący o tym, że osoba niepełnosprawna istotnie poniosła wydatki na opłacenie przewodnika (może to być więc np. każda umowa cywilnoprawna zawarta z przewodnikiem czy też pokwitowanie odebrania płatności za wykonaną usługę oraz wskazanie danych osób (tj. imienia, nazwiska, adresu zamieszkania) świadczących pomoc w charakterze przewodników osób niepełnosprawnych oraz wskazanie wysokości wypłaconego im wynagrodzenia). [4] Co istotne, „(-) jeśli dana osoba nie potrafi wykazać, że wydatek poniosła, nie może go odliczyć w ramach tejże ulgi. Jednocześnie osoby pełniące funkcję przewodników osób niepełnosprawnych winny wykazać wartości otrzymanych gratyfikacji w rocznym zeznaniu podatkowym, gdyż zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych otrzymane przez nich świadczenia stanowią przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym” [5]
Podsumujmy …
Stosownie do art. 26 ust. 7a pkt 5 ustawy o PIT za wydatki na cele rehabilitacyjne oraz związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych uważa się wydatki poniesione na odpłatność za pobyt podatnika z niepełnosprawnością na turnusie rehabilitacyjnym. W przypadku, gdy podatnik posiada I stopień niepełnosprawności narządu ruchu, wówczas może wtedy z art. 26 ust. 7a pkt 7 odliczyć wydatki na opiekuna – przewodnika. Odliczenie przysługuje w kwocie poniesionej, przez podatnika, ale nie wyższej niż 2. 280 zł w roku podatkowym. Należy podkreślić, że osoby będące przewodnikami osób niepełnosprawnych winny wykazać otrzymaną kwotę w swoim rocznym zeznaniu podatkowym, gdyż zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT podlega ona opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Co ważne, „w sytuacji gdy przewodnikiem podatnika jest małżonek, wówczas nie można skorzystać z ulgi, gdyż zgodnie art. 23 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (-) małżonkowie są obowiązani do wspólnego pożycia i wzajemnej pomocy i wierności (-). Należy podkreślić, że codzienna pomoc współmałżonka nie jest tożsama z opłaceniem przewodnika, o którym mowa w cytowanych przepisach”- wyjaśnia organ skarbowy. [6]
Podstawa prawna:
art. 26 ust. 7a pkt 5, pkt 7, art. 26 ust. 7b ,art. 26 ust. 7e Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 200)
Objaśnienie:
[1] Z art. 26 ust. 7e chodzi tutaj o podatników, na których utrzymaniu pozostają następujące osoby niepełnosprawne: współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe, jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają kwoty 10 080 zł.
[2] Krajowa Informacja Skarbowa, Ulga rehabilitacyjna Roczne rozliczenie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2017 r. – http://www.kis.gov.pl/documents/6609173/7571635/ulga+rehabilitacyjna.pdf (dostęp w dniu 28 marca 2018 roku)
[3] Interpretacja indywidualna (Znak: IPTPB2/415-146/13-6/KSM) z dnia 5 czerwca 2013 r. wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
[4] Interpretacja indywidualna (Znak: IBPBII/1/415-280/13/MK) z dnia 4 czerwca 2013 r. wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
[5] Interpretacja indywidualna (Znak: IBPBII/1/415-193/09/TK) z dnia 22 maja 2009 r. wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
[6] Interpretacja indywidualna (Znak: IBPBII/1/415-150/09/TK) z dnia 6 marca 2009 r. wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
Stan prawny na 28 marca 2018 roku
Wanda Książek – współpracownik Portalu
Zapraszamy do kontaktu z Kancelarią, jeśli artykuł ten Państwa zainteresował lub potrzebują Państwo więcej informacji.
