Strona główna Aktualności Tytuł egzekucyjny, któremu nie nadaje się klauzuli wykonalności jako podstawa egzekucji

Tytuł egzekucyjny, któremu nie nadaje się klauzuli wykonalności jako podstawa egzekucji

5047
PODZIEL SIĘ
klauzula wykonalności Lexagit.pl porady prawne online

W postępowaniu egzekucyjnym obowiązuje generalna zasada, zgodnie z którą podstawą egzekucji może być wyłącznie dokument zwany tytułem wykonawczym. Zgodnie z treścią przepisu art. 776 Kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.) podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy, chyba że ustawa stanowi inaczej.  Tytuł wykonawczy jest podstawą egzekucji bez względu na rodzaj realizowanego w egzekucji roszczenia, bez względu na przedmiot egzekucji, oraz właściwość organu egzekucyjnego – o ile przepis szczególny nie stanowi inaczej (post. SN, I CZ 147/86). Zasadniczo podstawą wszczęcia i przeprowadzenia każdej egzekucji jest klauzula wykonalności.

Co to jest klauzula wykonalności

Klauzula wykonalności jest definiowana w nauce prawa jako akt sądowy, w którym sąd stwierdza, że tytuł egzekucyjny przedstawiony przez wierzyciela nadaje się do wykonania i że prowadzenie egzekucji przeciwko dłużnikowi jest dopuszczalne, oraz nakazuje urzędom i osobom zainteresowanym wykonanie tytułu egzekucyjnego (E. Wengerek, Sądowe postępowanie, s. 142).

Jakie są rodzaje tytułów egzekucyjnych?

Rodzaje tytułów egzekucyjnych zostały wskazane w art. 777 k.p.c. Tytułami egzekucyjnymi są:

  1. orzeczenie sądu prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu, jak również ugoda zawarta przed sądem;
  2. orzeczenie referendarza sądowego prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu;
  3. inne orzeczenia, ugody i akty, które z mocy ustawy podlegają wykonaniu w drodze egzekucji sądowej;
  4. akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej lub wydania rzeczy oznaczonych co do gatunku, ilościowo w akcie określonych, albo też wydania rzeczy indywidualnie oznaczonej, gdy w akcie wskazano termin wykonania obowiązku lub zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie;
  5. akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej do wysokości w akcie wprost określonej albo oznaczonej za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, gdy w akcie wskazano zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie obowiązku, jak również termin, do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności;
  6. akt notarialny wskazany w punkcie 4 i 5, w którym niebędąca dłużnikiem osobistym osoba, której rzecz, wierzytelność lub prawo obciążone jest hipoteką lub zastawem, poddała się egzekucji z obciążonego przedmiotu w celu zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej zabezpieczonemu wierzycielowi.

Ponadto, zgodnie z treścią przepisu art. 783 § 1 k.p.c. klauzula wykonalności w razie potrzeby oznacza zakres egzekucji – postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności wymienia także tytuł egzekucyjny, a w razie potrzeby oznacza świadczenie podlegające egzekucji i zakres egzekucji oraz wskazuje czy orzeczenie podlega wykonaniu jako prawomocne, czy jako natychmiast wykonalne […].

Kiedy klauzula wykonalności nie jest potrzebna?

W wypadkach przewidzianych w ustawie (przy czym nie chodzi tutaj tylko o ustawę Kodeks postępowania cywilnego, ale generalnie o każdy inny akt prawny rangi ustawy) postępowanie egzekucyjne może być wszczęte i w jego ramach przeprowadzona egzekucja wyłącznie na podstawie tytułu egzekucyjnego bez potrzeby zaopatrywania tego tytułu w sądową klauzulę wykonalności.

Możliwość wszczęcia i przeprowadzenia egzekucji na podstawie tytułów wykonawczych lub innych dokumentów bez potrzeby zaopatrywania ich w klauzulę wykonalności została przewidziana w przepisach prawa w odniesieniu  m.in. do:

  • prawomocnego postanowienia o ukaraniu grzywną – zgodnie z treścią art. 7681 prawomocne postanowienie komornika o ukaraniu grzywną podlega wykonaniu w drodze egzekucji sądowej bez zaopatrywania go w klauzulę wykonalności.
  • prawomocnego postanowienia komornika w przedmiocie kosztów egzekucyjnych – zgodnie z treścią art. 7701 prawomocne postanowienie komornika w przedmiocie kosztów podlega wykonaniu bez potrzeby zaopatrywania go w klauzulę wykonalności.
  • prawomocnego postanowienia o przysądzeniu własności – zgodnie z treścią przepisu art. 999 § 1 Prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności jest tytułem wykonawczym do wprowadzenia nabywcy w posiadanie nieruchomości i opróżnienia znajdujących się na tej nieruchomości pomieszczeń bez potrzeby nadania mu klauzuli wykonalności.
  • prawomocnego postanowienia nakazującego dłużnikowi zapłatę wierzycielowi sumy pieniężnej za czas zwłoki w wykonaniu czynności niezastępowalnej – zgodnie z treścią art. 10501 p.c.
  • prawomocnego postanowienia nakazującego dłużnikowi zapłatę wierzycielowi sumy pieniężnej za naruszenie obowiązku zaniechania lub nieprzeszkadzania czynnościom wierzyciela – zgodnie z treścią art. 10511 1 k.p.c. oraz 10501 § 3 k.p.c.
  • orzeczenia co do kosztów i grzywien, które podlegają egzekucji sądowej – zgodnie z treścią art. 228 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi grzywny orzeczone w postępowaniu przed sądem administracyjnym są także, oprócz kosztów sądowych, dochodami budżetu państwa. Należności te podlegają egzekucji sądowej bez nadawania orzeczeniu klauzuli wykonalności.

Ponadto na podstawie przepisów ustawy Prawo upadłościowe:

  • zgodnie z treścią przepisu art. 174 jeżeli syndyk napotyka przeszkody ze strony upadłego przy obejmowaniu majątku upadłego, wprowadzenia syndyka w posiadanie majątku upadłego dokonuje komornik sądowy. Podstawę wprowadzenia stanowi postanowienie sądu o ogłoszeniu upadłości lub postanowienie o powołaniu syndyka bez potrzeby nadawania mu klauzuli wykonalnośc
  • zgodnie z art. 327 § 2 i 3 jeżeli rzecz obciążona zastawem rejestrowym znajduje się w posiadaniu zastawnika lub osób trzecich, zastawnik zawiadamia o zaspokojeniu się syndyka. Sędzia-komisarz może wyznaczyć zastawnikowi stosowny termin do zaspokojenia się z przedmiotu zastawu. Jeżeli zastawnik nie skorzystał z tego prawa w wyznaczonym terminie, osoba, u której znajduje się rzecz obciążona zastawem rejestrowym, obowiązana jest wydać przedmiot zastawu syndykowi. W sprawach, o których mowa w ust. 2, postanowienie sędziego-komisarza o wydaniu syndykowi przedmiotu zastawu podlega wykonaniu bez nadawania mu klauzuli wykonalności.
  • zgodnie z treścią art. 364 z dniem uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania upadłościowego upadły odzyskuje prawo zarządzania swoim majątkiem i rozporządzania jego składnikami. Syndyk wyda niezwłocznie upadłemu jego majątek, księgi, korespondencję i dokumenty. W przypadku potrzeby sędzia-komisarz wyda postanowienie nakazujące przymusowe odebranie majątku. Prawomocne postanowienie ma moc tytułu wykonawczeg

Podstawa prawna:

Art. 776 i nast. K.p.c.

Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. (tekst jedn. Dz. U. z 2017, poz. 2344 z późn. zm.)

 Stan prawny na dzień 7 lutego 2018 r.

Joanna Mucha – współpracownik Portalu