W dniu 23 maja 2016 r. NSA (sygn. akt II FPS 6/15) podjął istotną uchwałę zgodnie z którą „Do decyzji o zakresie odpowiedzialności spadkobiercy przewidzianej w art. 100 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 ze zm.), nie stosuje się art. 68 § 1 powołanej ustawy”.
Co faktycznie oznacza ta uchwała
Uchwałą tą NSA potwierdził, że organy mają aż 5 lat licząc od śmierci spadkodawcy na wydanie decyzji o odpowiedzialności spadkobiercy za długi spadkowe. Tym samym wyłączone zostało w ten sposób zastosowanie 3 letniego terminu do wydania decyzji o odpowiedzialności spadkobiercy za długi spadkowe określonego właśnie we wskazanym wyżej art. 68 § 1 Ordynacji podatkowej.
Termin wydania decyzji o odpowiedzialności spadkobiercy – jakie były dotychczasowe stanowiska Sądów
Termin wydania decyzji o odpowiedzialności spadkobiercy za długu spadkowe był dotychczas interpretowany dwojako.
Pierwsze ze stanowisk wskazywało, że sporna decyzja ma charakter konstytutywny co sprawia, że odnosi się do niej art. 68 § 1 Ordynacji Podatkowej. Wynika to z faktu, że uchwała siedmiu sędziów NSA z dnia 27 września 1999 r., FPS 6/99, ONSA 2000, Nr 1, poz. 1 uznała, że decyzja taka nie może być deklaratoryjna, gdyż adresat decyzji był (uprzednio) prawnie zobowiązany samodzielnie obliczyć wysokość podatku i w określonym terminie podatek ten zapłacić. Tymczasem na spadkobiercach nie ciąży obowiązek samodzielnego obliczenia i zadeklarowania zobowiązań podatkowych. To organ podatkowy dostarcza określone informacje o wysokości przychodu, dochodu, zaliczek spadkodawcy.
Z kolei drugie stanowisko jest reprezentowane przez wojewódzkie sądy administracyjne, które wykazują, że decyzja o odpowiedzialności spadkobiercy ma charakter deklaratoryjny co jest jednoznaczne z faktem, że może być wydana do momentu upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Wpływ na deklaratoryjny charakter takiej decyzji ma odesłanie zawarte w art. 98 Ordynacji Podatkowej do przepisów kodeksu cywilnego w zakresie przyjęcia i odrzucenia spadku oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe.
Ostatecznie NSA w składzie 7 sędziów potwierdził charakter deklaratoryjny omawianej decyzji argumentując to faktem, że konstytutywny może być akt, który tworzy, zmienia lub uchyla stosunki prawne oraz działa od chwili ich wydania (ex nunc). Takiego charakteru nie ma decyzja od odpowiedzialności spadkobierców za długi spadkowe, nie kreuje ona bowiem nowego zobowiązania spadkobierców.
Termin wydania decyzji o odpowiedzialności spadkobiercy za długi spadkowe to zatem obecnie termin 5 – letni. Zatem decyzja o odpowiedzialności spadkobiercy za długi spadkowe może być wydana w ciągu 5 lat, czyli do czasu przedawnienia zobowiązania podatkowego (art. 70 par. 1 Ordynacji Podatkowej).
WW.
