W działalności gospodarczej spółki jawnej czasami zdarzają się sytuacje, których finał ma miejsce w sądzie. Tak będzie przykładowo, gdy kontrahent spółki lub spółka nie wywiązują się z zawartych umów. Pozostaje wówczas wezwanie do zapłaty, próba mediacji, a jeżeli nie przyniesie to rezultatu – wniesienie powództwa do sądu.
Czy spółka jawna posiada zdolność sądową?
„Zgodnie z art. 8 ustawy Kodeks spółek handlowych, spółki osobowe są podmiotami prawa, mają zatem zdolność prawną (…) Spółka jawna jest spółką osobową (art. 22 ust. 1 ustawy Kodeks spółek handlowych). Z tego wynikają <<określone konsekwencje prawne polegające przede wszystkim na tym, że należy ją traktować jako osobny od wspólników podmiot>> (…)” [1] .
Spółka ta ma zatem zdolność prawną, zdolność do czynności prawnych tzn. może nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, oraz ma zdolność sądową tj. może pozywać, być pozywaną, Jest wyodrębniona organizacyjnie i majątkowo od wspólników, czyli działa pod własną firmą. Z art. 4 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców [2] wynika, że spółka jawna posiada status przedsiębiorcy.
Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki jawnej – regulacja prawna
W świetle art. 22 par. 2 K.s.h. każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką.
Z art. 31 par. 1 K.s.h wynika, że wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (subsydiarna odpowiedzialność wspólnika).
Na podstawie art. 31 par. 2 K.s.h. wierzyciel spółki może wnieść powództwo przeciwko wspólnikowi, zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.
„Z powołanych wyżej przepisów wynika, że spółka jawna odpowiada za własne zobowiązania, a nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania wspólników, wspólnicy zaś ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem i bez ograniczenia. Odpowiedzialność wspólników ma charakter subsydiarny, co oznacza, że wierzyciel spółki, nie będący wierzycielem wspólnika może kierować egzekucję do majątku wspólnika wtedy kiedy egzekucja z majątku spółki byłaby bezskuteczna – uznał Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 13 listopada 2015 r. w sprawie o sygn.. akt I ACa 1059/15 .
Sprawdź także:
Co to jest odpowiedzialność subsydiarna w spółce osobowej?
Spółka jawna w sądzie – kto jest powodem ?
Spółka jawna jest powodem w sądzie, w szczególności gdy dochodzi od kontrahenta przysługującej mu wierzytelności. Powodami nie są natomiast jej wspólnicy. W postępowaniu sądowym spółkę reprezentują wspólnicy uprawnieni do reprezentacji w umowie spółki. W imieniu spółki może działać jej pełnomocnik procesowy np. adwokat.
Przykład:
Kontrahent X (pozwany) nie uregulował w terminie należności dla Spółki jawnej . Spółka jawna (powód ) po bezskutecznej próbie mediacji wniosła do sądu pozew o zapłatę.
Oznaczenie spółki jawnej (powód) w pozwie – przykład:
Powód:
XYZ Jan Kowalski Adam Nowak Spółka jawna KRS : ……………., adres ………………………. .
Pozew podpisują wspólnicy reprezentujący spółkę jawną. Do pozwu należy dołączyć aktualny odpis z Krajowego Rejestru Sądowego.
Sprawdź także:
Spółka jawna: Reprezentacja spółki jawnej przez wspólników
Spółka jawna w sądzie – kto jest pozwanym?
W przypadku, gdy pozwanym jest spółka jawna (spółka osobowa) wtedy powództwo wytacza się w sądzie rejonowym, wydział gospodarczy w okręgu którego znajduje się jej siedziba. Wierzyciel mający wierzytelność wobec spółki jawnej może wytoczyć powództwo przeciwko samej spółce jawnej a dopiero potem drugi pozew przeciwko jej wspólnikom lub może pozwać w jednym powództwie spółkę jawną solidarnie z jej wspólnikami (art. 31 par. 2 K.s.h.).
„Wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (art. 31§1 ksh). Przy czym przepis ten nie stanowi przeszkody do wniesienia powództwa przeciwko wspólnikowi, zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (art. 31 § 2 Ksh). Stąd też wierzyciel „Nie może (…) uzyskać tytułu wykonawczego i prowadzić egzekucji przed wykazaniem bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce, wierzyciel musi bowiem podjąć próbę zaspokojenia się z majątku spółki, a dopiero gdy okaże się to nieskuteczne może skierować egzekucję do majątku osobistego wspólników”. Tak uznał Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 28 kwietnia 2014 r., sygn. akt I ACa 752/13.
Przykład:
Spółka jawna X nie uregulowała w terminie należności dla przedsiębiorcy Y z tytułu zawartej z nim umowy zlecenia. Przedsiębiorca wykonał zlecenie, wystawił fakturę po bezskutecznej próbie mediacji ze spółką postanowił wnieść pozew o zapłatę. Składając pozew do sądu przedsiębiorca może skierować go przeciwko spółce jawnej i jej wspólnikom.
Przykład:
Pozwani:
- Spółka jawna : ……. (nazwa spółki, nadany jej nr KRS, adres spółki)
- Wspólnicy spółki jawnej : ………… (imiona, nazwiska, nr PESEL , adresy zamieszkania)
Pozew o zapłatę
- Powód wnosi o:
- zasądzenie solidarne od pozwanych na rzecz powoda kwoty ……… (słownie: …………) zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,
- zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu wg norm przepisanych,
- wydanie wyroku zaocznego, opatrzonego rygorem natychmiastowej wykonalności, w przypadku zaistnienia przesłanek przewidzianych w art. 339 K.p.c.
- Uzasadnienie
- Podpis powoda
- Załączniki na okoliczności podane w uzasadnieniu
- Odpis pozwu i załączników dla wszystkich pozwanych.
Podsumujmy ….
Wierzyciel spółki może wnieść pozew przeciwko spółce i jej wspólnikom, ponieważ ma wtedy większą szansę na odzyskanie swojej wierzytelności. W myśl art. 778(1) Kodeksu postępowania cywilnego [3] tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółce jawnej, (…) sąd nadaje klauzulę wykonalności przeciwko wspólnikowi ponoszącemu odpowiedzialność bez ograniczenia całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, jak również wtedy, gdy jest oczywiste, że egzekucja ta będzie bezskuteczna. Nie dotyczy to osoby, która w chwili wszczęcia postępowania w sprawie, w której został wydany tytuł egzekucyjny przeciwko spółce, nie była już jej wspólnikiem.
Podstawa prawna:
– art. 8, art. 22 par. 2, art. 31 Kodeksu spółek handlowych (tekst jedn. Dz.U. 2019.505)
Objaśnienie:
[1] Wyrok NSA z 6 lutego 2019 r., sygn. akt II OSK 1101/17
[2] ustawa Prawo przedsiębiorców: Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz.U. 2019. 1292)
[3] Kodeks postępowania cywilnego : Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn. Dz.U. 2019. 1460)
Wanda Książek – współpracownik Portalu
Stan prawny na dzień 12 grudnia 2019 roku
