W artykule zostały omówione aspekty prawne majątku w spółce jawnej. Zatem co stanowi majątek spółki jawnej ?
Przypomnijmy:
Spółka jawna jest jedną z form prawnych prowadzenia działalności gospodarczej. Zaliczana jest do spółek osobowych prawa handlowego. W celu założenia spółki jawnej konieczne jest zawarcie umowy spółki oraz jej rejestracja w rejestrze przedsiębiorców KRS.
Na temat spółki jawnej pisaliśmy w artykule:
Spółka jawna: Istotne postanowienia umowy spółki jawnej (2)
Majątek spółki jawnej, czym jest
W świetle art. 28 Kodeksu spółek handlowych (K.s.h.) majątek spółki stanowią wkłady wniesione przez wspólników przy zawiązaniu spółki oraz majątek wypracowany (nabyty) przez spółkę w czasie jej działalności.
Oznacza to, że majątek spółki jawnej nie jest współwłasnością wspólników. Jego właścicielem jest spółka jawna. Wynika to z art. 8 par. 1 K.s.h.: „Spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe ….”.
Przykłady:
- Wspólnik X jako wkład wniósł do spółki jawnej nieruchomość. Od tej chwili właścicielem nieruchomości jest spółka, a nie wspólnik. Znajduje to odzwierciedlenie w akcie notarialnym (przeniesienie własności nieruchomości ) oraz w prowadzonej dla niej księdze wieczystej.
- W okresie działalności spółki jawnej wspólnik Y notarialnym aktem darowizny darował spółce jawnej nieruchomość zabudowaną budynkiem mieszkalnym. Stanowi ona majątek (mienie) nabyty przez spółkę.
Majątek spółki jawnej jest majątkiem odrębnym od majątków osobistych wspólników. Przykładowo w toczącym się postępowaniu egzekucyjnym wierzyciel wspólnika nie może żądać egzekucji należnej mu wierzytelności z majątku spółki.
W tym przypadku dłużnikiem jest bowiem osoba fizyczna (wspólnik), a nie spółka. Stąd też spółka jawna nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania, które wspólnik zaciągnął w imieniu własnym (pożyczka w banku).
Wniesienie wkładu do spółki jawnej – regulacja prawna
Wspólnicy, którzy zawiązują spółkę jawną mają ustawowy obowiązek wniesienia wkładu. [1] Stanowią one majątek spółki potrzebny na jej start na rynku. [2]
Z dyspozycji art. 25 pkt 2 K.s.h. wynika że obligatoryjnym (obowiązkowym) elementem umowy spółki jawnej jest określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość. Ustawodawca nie narzuca wniesienia wkładu minimalnego.
Wkłady nie są de facto wnoszone przed rejestracją spółki w KRS, ponieważ wtedy spółka nie istnieje jeszcze na rynku. Powinny być wnoszone po wpisaniu spółki jawnej do KRS [3], a konkretnie od dnia otrzymania postanowienia sądowego o jej wpisie do rejestru przedsiębiorców.
W umowie spółki wspólnicy mogą podać późniejszy termin wniesienia wkładów. Należy podkreślić, że spółka nie może zwolnić wspólnika z obowiązku wniesienia wkładu.
Zgodnie z art. 48 par. 2 K.s.h. wkład wspólnika może polegać na przeniesieniu lub obciążeniu własności rzeczy lub innych praw, a także na dokonaniu innych świadczeń na rzecz spółki.
Do spółki jawnej można wnieść:
- wkłady pieniężne,
- wkłady niepieniężne (aporty).
Ważne!
Jeżeli spółka jawna została założona przy wykorzystaniu wzorca umowy wspólnik wnosi wyłącznie wkład pieniężny (art. 48 par. 2(1) K.s.h.).
Majątek spółki jawnej – wkład pieniężny do spółki
Wkład pieniężny stanowi gotówka lub forma bezgotówkowa np. wpłata wspólnika na konto spółki, polecenie przelewu z konta osobistego wspólnika na rachunek bankowy spółki. Literatura prawnicza podaje, „że pieniądz bankowy może być uznany za wkład pieniężny, ponieważ powoduje takie same skutki jak przekazanie gotówki (…)”. [4]
Wkład pieniężny może zostać wniesiony w polskiej walucie PLN lub w innej walucie obcej. W zakresie przeliczania środków pieniężnych wyrażonych w walucie obcej na PLN przyjmuje się generalnie, że w przypadku otrzymania wpłaty na poczet pokrycia kapitału zakładowego w walucie obcej do przeliczenia tej wpłaty na walutę polską należy zastosować kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wpływu środków na rachunek spółki.
Majątek spółki jawnej – wkład niepieniężny do spółki jawnej
W piśmiennictwie wskazano, że wkładem niepieniężnym w spółce jawnej mogą być:
„1) prawa rzeczowe,
2) prawo do przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części,
3) prawa na dobrach niematerialnych (własność intelektualna),
4) prawa obligacyjne i inne prawa majątkowe,
5) świadczenie pracy i usług.”[5]
Do praw rzeczowych zalicza się prawo własności nieruchomości i ruchomości, prawo użytkowania wieczystego. Prawem na dobrach niematerialnych są m.in. majątkowe prawa autorskie. Z art. 1 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych [6] prawo autorskie obejmuje „każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze (…)”.
Przedmiotem prawa autorskiego są utwory: wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe), plastyczne, fotograficzne, lutnicze, wzornictwa przemysłowego, architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne, muzyczne i słowno-muzyczne, sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne, audiowizualne (w tym filmowe). [7]
Natomiast do praw majątkowych czy papierów wartościowych ucieleśniających prawa obligacyjne należą: akcje, obligacje, weksle (np. weksel własny z poręczeniem wekslowym, indosowany in blanco), udziały (np. udziały w spółce z o.o.). Do innych praw majątkowych zalicza się prawo do patentu.
Wycena wkładów niepieniężnych
W Kodeksie spółek handlowych nie ma żadnych dyspozycji w zakresie wyceny wkładów niepieniężnych. Zatem wspólnicy samodzielnie ustalają wartości wnoszonych przez siebie wkładów i wskazują je w umowie spółki jawnej.
Wartość przedmiotu wkładu do spółki jawnej, podobnie jak do innych spółek powinna być generalnie zbliżona do cen rynkowych.
Umownie określona wartość wkładów niepieniężnych nie ma realnego znaczenia dla wierzyciela spółki, ponieważ za nieuregulowane zobowiązania spółki wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (subsydiarna odpowiedzialność wspólnika). [8]
Przeczytaj również:
Co to jest odpowiedzialność subsydiarna w spółce osobowej?
Podsumowanie
Na zakończenie zadajmy sobie pytanie: Czy w chwili rozpoczęcia swojej działalności gospodarczej spółka jawna może w ogóle nie posiadać majątku?
W piśmiennictwie podkreślono: „Teoretycznie spółka jawna może rozpocząć swoją działalność bez żadnego majątku. Z art. 48 § 2 KSH wynika bowiem, że wkład nawet wszystkich wspólników może polegać jedynie na wykonywaniu określonej pracy „na rzecz spółki” albo na udostępnianiu rzeczy tylko do używania (art. 82 par. 3 KSH). Są to wkłady nie posiadające „zdolności bilansowej” niewchodzące do majątku spółki. (…) Stan w którym spółka nie posiada żadnego majątku, może jednak być stanem raczej tylko przejściowym, jako że „prowadzenie przedsiębiorstwa” bez jakichkolwiek aktywów pieniężnych lub rzeczowych nie jest praktycznie możliwe”. [9]
Podstawa prawna:
– art. 3, art. 8, art. 25 pkt 2, art. 25 (1) par. 1, art. 28, art. 31 par. 1, art. 48, art. 48 par. 2(1) Kodeksu spółek handlowych
Objaśnienia:
[1] art. 3 K.s.h.
[2] Rynek jest to termin ekonomiczny, który m.in. „można rozumieć (…) jako zespół warunków umożliwiających przeprowadzenie transakcji kupna i sprzedaży dóbr i usług” – https://mfiles.pl/pl/index.php/Rynek (dostęp w dniu 31 stycznia 2019 r.)
[3] art.25(1) par. 1 K.s.h.
[4] Szczotka J., Spółka jawna, Bydgoszcz – Lublin 2003, s. 52
[5] Tamże, s. 53
[6] ustawa o prawie autorskim : Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn. Dz.U. 2018 .1191)
[7] art. 1 ust. 2 ustawy o prawie autorskim
[8] art. 31 par. 1 K.s.h.
[9] Pyzioł W., Szumański A., Weiss I., Prawo spółek, Warszawa 2014, s. 54
Stan prawny na 31 stycznia 2019 roku
Wanda Książek – współpracownik Portalu
Masz pytania związane z tematem artykułu, bądź chcesz skonsultować swój problem prawny z zakresu prawa lub podatków?
https://digiartia.com/product/legal-power-law-firm-html-template/
https://digiartia.com/product/justitia-multiskin-lawyer-legal-wordpress-theme/
