Przypomnijmy …
W świetle art. 29 Kodeksu spółek handlowych (K.s.h.) [1] każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę we wszystkich czynnościach sądowych i pozasądowych. W art. 30 par. 1 K.s.h. ustawodawca wprowadza zapis, zgodnie z którym umowa spółki może przewidywać, że wspólnik jest pozbawiony prawa reprezentowania spółki albo że jest uprawniony do jej reprezentowania tylko łącznie z innym wspólnikiem lub prokurentem.
Na temat reprezentowania spółki jawnej pisaliśmy w artykule:
Spółka jawna: Reprezentacja spółki jawnej przez wspólników
Literatura prawnicza podaje: „Do reprezentowania spółki jawnej mogą być również upoważnione osoby z poza grona wspólników, jeśli otrzymają stosowne umocowanie (jako prokurenci lub pełnomocnicy)”. [2]
Prokura – regulacja prawna
Z dyspozycji zawartej w art. 109(1) par. 1 Kodeksu cywilnego (K.c.) wynika, że prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
W uzasadnieniu wyroku z dnia 30 kwietnia 1997 r. w sprawie II UKN 82/97 Sąd Najwyższy wyraził następujący pogląd: „Istota prokury polega na udzieleniu prokurentowi przez uprawniony organ pełnomocnictwa na piśmie do działania w imieniu i na rachunek danego przedsiębiorstwa zarobkowego, przy czym czynności prokurenta (pełnomocnika) w granicach wynikających z ustawy lub z dalej idącego upoważnienia są równoznaczne z czynnościami mocodawcy”. Niniejszy pogląd jest aktualny w obecnym stanie prawnym.
Stosownie do art. 41 par. 1 K.s.h. ustanowienie prokury wymaga zgody wszystkich wspólników mających prawo prowadzenia spraw spółki. „Taka zgoda (następująca w drodze uchwały) jest decyzją z zakresu prowadzenia spraw spółki (…)” – podkreślono w piśmiennictwie. [3]
Kto może być prokurentem?
Udzielenie prokury powinno mieć formę pisemną pod rygorem nieważności. Natomiast prokurentem może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych (art. 109(2) K.c. ).
Przeczytaj także:
Czy spółka jawna może ustanowić prokurę?
Spółka jawna może ustanowić prokurę, ponieważ podlega obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. [4] Na podstawie art. 109(4) par. 1 K.c. można udzielić prokury kilku osobom łącznie (prokura łączna) lub oddzielnie.
W art. 109(4) par. 1(1) K.c. ustawodawca podaje, że prokura może obejmować umocowanie także albo wyłącznie do dokonywania czynności wspólnie z członkiem organu zarządzającego lub wspólnikiem uprawnionym do reprezentowania handlowej spółki osobowej.
Jak podaje literatura prawnicza jest to „tzw. prokura łączna mieszana (…)”. Jej udzielenie „ sprawia, że prokurent zostaje poddany mechanizmowi kontroli poprzez obowiązek współdziałania z członkiem organu zarządzającego (lub wspólnikiem uprawnionym do reprezentowania spółki osobowej), względnie dodatkowo z innym jeszcze prokurentem”. [5]
Ustanowienie prokury powinno zostać zgłoszone przez spółkę do rejestru przedsiębiorców KRS wraz z podaniem rodzaju udzielonej prokury, sposobem jej wykonywania oraz wzorem podpisu prokurenta lub prokurentów. [6] Zgłaszana jest wtedy zmiana we wpisie spółki oraz ogłoszenie zmian w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Więcej informacji na temat prokury znajduje się w artykule:
Jaki podatek od wynagrodzenia prokurenta?
Podsumujmy…
Spółkę jawną mogą oprócz wspólników reprezentować prokurenci, w tym we współdziałaniu ze wspólnikiem. W piśmiennictwie podkreślono: „W takim przypadku prokura ulega rozszerzeniu i odpowiada co do zakresu prawu wspólnika do reprezentacji spółki (obejmuje czynności określone w art. 29 § 2 k.s.h.). Należy przyjąć, iż w decyzji wspólników o uczynieniu prokurenta współpartnerem wspólnika mieści się upoważnienie rozciągające prokurę na te czynności, które normalnie pozostają poza nią”. [7]
Podstawa prawna:
– art. 29 par. 1, art. 30 par. 1, art. 41 par. 1, Kodeksu spółek handlowych
– art. 109(1) par. 1, art. 109(2), art. 109(4) par. 1 – 1(1), art. 109(8) Kodeksu cywilnego
Objaśnienie:
[1] Kodeks spółek handlowych: Ustawa z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (tekst jedn. Dz.U. 2019.505)
[2] Pyzioł W. (w:) Pyzioł W., Szumański A., Weiss I., Prawo spółek, Warszawa 2014. s. 66-67
[3] Tamże, s. 67
[4] art. 36 pkt 2 Ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. 2018. 986)
[5] Moskwa L., (w:) Koch A., Napierała J., Prawo spółek handlowych, Warszawa 2017, s. 208
[6] art. 109(8) Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny(tekst jedn. Dz.U. 2018.1025)
[7] Moskwa L., Napierała J., (w:) Koch A., Napierała J., Prawo spółek handlowych, Warszawa 2017, s. 231
Stan prawny na 28 marca 2019 roku
Wanda Książek – współpracownik Portalu
Masz pytania związane z tematem artykułu, bądź chcesz skonsultować swój problem prawny z zakresu prawa lub podatków?