Obowiązkiem każdego wspólnika spółki jawnej jest wniesienie wkładu. Do spółki jawnej założonej w sposób tradycyjny (nie przez Internet) mogą być wnoszone wkłady pieniężne i niepieniężne (aporty). [1] Jako aport do spółki jawnej może być wniesione m.in. także przedsiębiorstwo osoby fizycznej (jednoosobowa działalność gospodarcza). W zamian za wkład do spółki jawnej wspólnik otrzymuje prawo do udziału w zyskach i stratach spółki oraz prawa związane z prowadzeniem jej spraw czy reprezentowaniem spółki.
Czym jest „przedsiębiorstwo”?
Encyklopedia zarządzania definiuje „przedsiębiorstwo” jako jednostkę organizacyjną, która prowadzi określoną działalność gospodarczą. Jest ona „wyodrębniona prawnie, organizacyjnie, terytorialnie i ekonomicznie, obejmująca zasoby ludzkie, finansowe, zasoby materialne i niematerialne. Może prowadzić działalność handlową, usługową lub produkcyjną”. [2]
Składnikami materialnymi przedsiębiorstwa będą nieruchomości np. budynki oraz ruchomości tj. maszyny i urządzenia oraz produkty finalne firmy, czyli wszystko to co jest przedmiotem działalności przedsiębiorstwa.
Składnikami niematerialnymi będą m.in.: nazwa przedsiębiorstwa, koncesje, licencje i zezwolenia, patenty i inne prawa własności przemysłowej.
Prawną definicję „przedsiębiorstwa” zawiera art. 55(1) Kodeksu cywilnego (K.c).
Przeczytaj:
Czy osoba fizyczna wnosi do spółki jawnej całe przedsiębiorstwo, czy tylko jego część ?
Generalnie aport przedsiębiorstwa osoby fizycznej do spółki jawnej obejmuje całość takiego przedsiębiorstwa (całą firmę), a nie jego część np. maszyny.
Zaznaczyć jednak trzeba, że zgodnie z art. 55(2) K.c. czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.
Możliwe jest zatem wyłączenie z zakresu „przedsiębiorstwa” określonych składników, przy czym nie może to prowadzić do sytuacji, w której wnoszone przedsiębiorstwo nie będzie zdolne prowadzenia działalności gospodarczej.
Przykład:
Pan X prowadzi działalność gospodarczą w branży handlowo – usługowej i zatrudnia 5 osób na umowę o pracę. Zamierza on wnieść swoje przedsiębiorstwo aportem do zawiązywanej spółki jawnej Y o tym samym profilu działalności. Pracownicy firmy będą wtedy pracownikami spółki jawnej Y, ponieważ nastąpi zmiana pracodawcy (art. 23(1) Kodeksu pracy).
W jakiej formie powinno być wniesione przedsiębiorstwo do spółki jawnej?
Wniesienie aportu przedsiębiorstwa do spółki jawnej powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Stanowi o tym art. 75(1) par. 1 K.c.
Wyjątek stanowi sytuacja, w której elementem przenoszonego przedsiębiorstwa pozostawać będzie nieruchomość/nieruchomości. Wówczas „bezwzględnie należy zbyć przedsiębiorstwo w formie aktu notarialnego.” [3]
Czy spółka jawna odpowiada za zobowiązania cywilnoprawne wniesionego przedsiębiorstwa?
Z art. 33 K.s.h. spółka jawna jako nabywca przedsiębiorstwa odpowiada solidarnie ze zbywcą (przedsiębiorca jednoosobowy) za zobowiązania powstałe przy prowadzeniu tego przedsiębiorstwa przed dniem utworzenia spółki do wartości wniesionego przedsiębiorstwa według stanu w chwili wniesienia, a według cen w chwili zaspokojenia wierzyciela.
Literatura prawnicza wskazuje: „Zbycie przedsiębiorstwa powoduje, że dotychczasowy przedsiębiorca jednoosobowy oraz spółka odpowiadają solidarnie za << zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa>> (art. 55(4) k.c.). Dochodzi w tym zakresie do ustawowego przystąpienia przez spółkę do długów powstałych po stronie przedsiębiorcy jednoosobowego w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa (kumulatywne przejęcie długu)”. [4]
W jaki sposób powinna być określona wartość wnoszonego przedsiębiorstwa do spółki jawnej?
W piśmiennictwie podkreślono: „Ponieważ przedsiębiorstwo (…) obejmuje tylko aktywa, należy ocenić ich wartość i skład (art. 158 K.s.h.). Po wycenie aktywów należy ocenić także wartość pasywów i ich wartość odjąć od wartości aktywów”.[5] Należy podkreślić, że „odpowiedzialność spółki nabywającej przedsiębiorstwo w tym trybie jest ograniczona do wartości aktywów przedsiębiorstwa, to jednak pasywa umniejszają wartości aktywów wnoszonych do spółki jako aport”. [6]
Czy wyceny aportu przedsiębiorstwa wnoszonego do spółki jawnej powinien dokonać rzeczoznawca?
W umowie spółki jawnej wspólnik określa wartość wnoszonego wkładu (wkład pieniężny lub niepieniężny). Wspólnik może samodzielnie wycenić wnoszony aport przedsiębiorstwa do spółki albo skorzystać z usług rzeczoznawcy. Powyższe ma związek z opodatkowaniem umowy spółki jawnej podatkiem od czynności cywilnoprawnej.
Na temat podatku od czynności cywilnoprawnej pisaliśmy w artykule:
Podatki w spółce jawnej: PCC od umowy spółki jawnej (1)
Z kolei na temat skutków podatkowych aportu przedsiębiorstwa osoby fizycznej do spółki jawnej pisaliśmy w artykule:
Spółka jawna: Aport przedsiębiorstwa osoby fizycznej do spółki jawnej – skutki podatkowe
Podstawa prawna:
– art. 25, art. 33 Kodeksu spółek handlowych
– art. 55(1) – 55 (2) , art.55(4) , art. 75(1) Kodeksu cywilnego
Objaśnienie:
[1] Jeżeli spółka jawna została założona przy wykorzystaniu wzorca umowy wspólnik wnosi wyłącznie wkład pieniężny (art. 48 par. 2(1) K.s.h.)
[2] Encyklopedia zarządzania – https://mfiles.pl/pl/index.php/Przedsi%C4%99biorstwo (dostęp w dniu 30 kwietnia 2019 r.)
[3] Wniesienie przedsiębiorstwa aportem do nowej spółki – https://www.biznes.gov.pl/en/publikacje/2624-wniesienie-przedsiebiorstwa-aportem-do-nowej-spolki-z-oo (dostęp w dniu 30 kwietnia 2019 r.)
[4] Pieczniak – Kopaczyńska K., Pozycja prawna wspólnika spółki jawnej , Warszawa 2013, s. 547
[5] Koch A., Napierała J., Prawo spółek handlowych , Warszawa 2017, s. 180
[6] Tamże, s. 180
Stan prawny na 30 kwietnia 2019 roku
Wanda Książek – współpracownik Portalu
Masz pytania związane z tematem artykułu, bądź chcesz skonsultować swój problem prawny z zakresu prawa lub podatków?
