Spółka cywilna w sądzie – kto jest stroną postępowania?

W działalności gospodarczej spółki cywilnej czasami zdarzają się sytuacje, których finał ma miejsce w sądzie. Tak będzie przykładowo, gdy kontrahent spółki lub spółka nie wywiązują  się z zawartych umów. Pozostaje wówczas wezwanie do zapłaty, próba mediacji, a jeżeli nie przyniesie ona rezultatu – wniesienie powództwa do sądu. Powstaje pytanie:  Kogo należy wtedy pozwać – spółkę cywilną, czy jej wspólników?

Czym jest spółka cywilna

Spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą. Jest umową (stosunek prawny) zawartą pomiędzy co najmniej dwoma wspólnikami – przedsiębiorcami, którzy na zasadzie zaufania  zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego podanego w umowie (art.860 par. 1 K.c.). Przedsiębiorcą jest każdy ze wspólników spółki cywilnej.

W orzecznictwie podkreślono: „W obrocie prawnym w procesie, spółkę cywilną można oznaczyć tylko poprzez wskazanie wszystkich wspólników, zważywszy, że spółka cywilna jest jednostką organizacyjną, która nie posiada zdolności prawnej, a tym samym w obrocie nie może występować pod innym oznaczeniem, gdyż to co nazywamy spółką cywilną nie posiada własnej odrębnej od wspólników osobowości. Jeżeli w procesie dochodzona jest wierzytelność, która wchodzi do majątku wspólnego wspólników to należy wskazać wszystkich wspólników, bo to oni mają podmiotowość i zdolność sądową” – wyrok Sądu Najwyższego (SN) z dnia 11 października 2013 r. (I CSK 14/13).

Spółka cywilna w sądzie  – kto jest powodem ?  

Wspólnicy spółki cywilnej, a nie spółka mogą dochodzić roszczeń np. wierzytelności w postępowaniu sądowym. Ma to związek ze współwłasnością łączną majątku wspólników. Spółka cywilna nie posiada majątku, tylko każdy z jej wspólników jest jego współwłaścicielem.

Przykład:

Kontrahent X (pozwany) nie uregulował w terminie należności dla Spółki cywilnej. Wspólnicy spółki (powodowie) po bezskutecznej próbie mediacji wnoszą  do sądu pozew o zapłatę.

Oznaczenie wspólników jako powodów powinno zawierać imiona i nazwiska wszystkich wspólników spółki, ich adresy oraz numery PESEL oraz informację o prowadzonej  działalności gospodarczej jako wspólnik w spółce cywilnej.

Przykład:

Powodowie:

1. Jan Kowalski, ul. Donikąd 1, 00 – 000 ……………, PESEL: …………….. prowadzący działalność gospodarczą jako wspólnik spółki cywilnej: „Jan Kowalski, Adam Nowak –  Spółka cywilna”.
2. Adam Nowak, ul. Donikąd 2, 00 – 000 ……………, PESEL:  ……………. prowadzący działalność gospodarczą jako wspólnik spółki cywilnej: „Jan Kowalski, Adam Nowak –  Spółka cywilna”.

Pozew podpisują czytelnie wszyscy wspólnicy, jeżeli nie są reprezentowani przez pełnomocnika. 

Co istotne, żaden ze wspólników nie może wnosić o zasądzenie od kontrahenta  na jego rzecz należności za usługę wykonaną przez spółkę. Potwierdził to Sąd Najwyższy (SN) w Uchwale  z dnia 9 lutego 2011 (sygn. akt. III CZP 130/10): „Wspólnik spółki cywilnej nie jest legitymowany do dochodzenia wierzytelności wchodzącej w skład majątku wspólnego wspólników tej spółki”.

Spółka cywilna  w sądzie  – kto jest pozwanym?

Spółka cywilna nie może być pozywana do sądu. Pozywani mogą być solidarnie wszyscy jej wspólnicy.

Przykład:

Spółka cywilna nie uregulowała w terminie należności dla kontrahenta Y . Kontrahent po bezskutecznej próbie mediacji ze wspólnikami spółki decyduje się wnieść powództwo o solidarną zapłatę od wspólników Spółki.

Oznaczenie wspólników jako pozwanych powinno zawierać imiona i nazwiska wszystkich wspólników spółki, ich adresy oraz numery PESEL oraz informację o prowadzonej  działalności gospodarczej jako wspólnik w spółce cywilnej.

Przykład:

Pozwani:

1. Jan Kowalski, ul. Donikąd 1, 00 – 000 ……………, PESEL: …………….. prowadzący działalność gospodarczą jako wspólnik spółki cywilnej: „Jan Kowalski, Adam Nowak –  Spółka cywilna”.
2. Adam Nowak, ul. Donikąd 2, 00 – 000 ……………, PESEL:  ……………. prowadzący działalność gospodarczą jako wspólnik spółki cywilnej: „Jan Kowalski, Adam Nowak –  Spółka cywilna”.

Odpowiedzialność solidarna wspólników

Z dyspozycji art. 864 K.c. wynika, że za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiadają solidarnie. W wyroku z dnia 3 czerwca 2015 r., (sygn. akt I ACa 1508/14) Sąd Apelacyjny w Łodzi zdefiniował pojęcie  »zobowiązania spółki« jako „wszystkie zobowiązania, których podmiotami są łącznie wszyscy wspólnicy i które powstały po ich stronie na skutek tego, że są wspólnikami spółki cywilnej. Chodzi o zobowiązania wspólników, które nie są ich zobowiązaniami osobistymi, natomiast wynikają z działalności spółki cywilnej i jej celu”.

Stąd też w petitum pozwu należy napisać :

„Wnoszę o zasądzenie solidarnie od Wspólnika ………..(imię i nazwisko),   Wspólnika ………….. (imię i nazwisko)  kwoty ………. (słownie: ……………….) zł  tytułem …………………. .”

Powstaje pytanie dlaczego „solidarnie”? Otóż  dlatego, gdyż w przypadku nie egzekwowania przez wspólników wyroku sądowego komornik ściągnie zadłużenie od nich wszystkich. Jeżeli powód pominie w petitum pozwu wyraz „solidarnie”, wówczas mogą wystąpić  problemy z odzyskaniem należności od wspólników, jeżeli  dobrowolnie każdy z nich jej nie ureguluje.

Generalnie bowiem można żądać zapłaty od jednego ze wspólników spółki cywilnej, każdy ze wspólników odpowiada przecież zgodnie z przepisami za całość zobowiązań spółki. W takiej jednak sytuacji można prowadzić egzekucję tylko wobec tego konkretnego wspólnika. Opłaca się zatem wytoczyć postępowanie przeciwko wszystkim wspólnikom, wówczas bowiem większa jest szansa na zaspokojenie wierzytelności choćby w toku postępowania egzekucyjnego.

Podstawa prawna:

– art. 860 par. 1, art. 864  Kodeksu cywilnego

Stan prawny na 4 grudnia 2018 roku

Wanda Książek – współpracownik Portalu

ZOBACZ E-BOOK ZWIĄZANY Z TEMATEM: