Artykuł omawia obowiązki pełnomocnika strony w postępowaniu kasacyjnym. Został w nim wykorzystany pogląd z orzecznictwa sądowego.
Przypomnijmy …
Skarga kasacyjna w postępowaniu cywilnym przysługuje od prawomocnych orzeczeń i postanowień sądu II instancji kończących postępowanie w sprawie. Wnosi się ją do Sądu Najwyższego za pośrednictwem sądu okręgowego, który wydał zaskarżone orzeczenie.
Na temat skargi kasacyjnej pisaliśmy w artykule:
Skarga kasacyjna w postępowaniu cywilnym – wybrane zagadnienia (1)
W postępowaniu przed Sądem Najwyższym (SN) obowiązuje przymus adwokacko-radcowski, czyli zastępstwo strony przez adwokata lub radcę prawnego.
W uzasadnieniu Postanowienia z dnia 14 grudnia 2017 r. (sygn.. akt I UZ 53/17) Sąd Najwyższy wyjaśnił: „Przymus adwokacko-radcowski przewidziany w art. 87(1) § 1 k.p.c. ma charakter bezwzględny, co oznacza, że strony mogą występować w tym postępowaniu tylko reprezentowanie przez adwokata lub radcę prawnego. Samodzielny, osobisty udział – bez adwokata lub radcy prawnego – zależy wyłącznie od posiadania przez stronę zdolności postulacyjnej, przyznanej w art. 87(1) § 2 k.p.c.”.
Stąd też strona, która nie posiada zdolności postulacyjnej powinna ustanowić dla siebie pełnomocnika z wyboru w związku z postępowaniem kasacyjnym albo złożyć w sądzie wniosek o przyznanie pełnomocnika z urzędu.
Sprawdź:
Skarga kasacyjna w postępowaniu cywilnym – pomoc prawna z urzędu (2)
Czy ustanowiony adwokat lub radca prawny może odmówić sporządzenia skargi kasacyjnej?
Profesjonalny pełnomocnik strony z wyboru lub z urzędu na podstawie akt sprawy oceni, czy zachodzą podstawy do wniesienia skargi kasacyjnej do SN. Zgodnie z dyspozycją art. 118 par. 5 K.p.c., jeżeli adwokat lub radca prawny ustanowiony w związku z postępowaniem kasacyjnym lub postępowaniem ze skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, nie stwierdza podstaw do wniesienia skargi, jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić na piśmie o tym stronę oraz sąd, nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia zawiadomienia go o wyznaczeniu. Do zawiadomienia adwokat lub radca prawny dołącza sporządzoną przez siebie opinię o braku podstaw do wniesienia skargi. Opinia nie jest załączana do akt sprawy i nie jest doręczana stronie przeciwnej.
Potwierdza to Uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 21 września 2000 r., (sygn. akt III CZP 14/00): „Adwokat ustanowiony dla strony przez sąd może odmówić sporządzenia kasacji, jeżeli byłaby ona niedopuszczalna lub oczywiście bezzasadna”.
Niewskazane jest zatem wnoszenie skargi kasacyjnej, jeżeli z akt sprawy i z uzasadnienia orzeczenia wynika brak ku temu podstaw, a klient jedynie sobie tego życzy. Mimo upływu lat nadal aktualne jest Orzeczenie SN z dnia 24 listopada 1933 r. (sygn. akt III C 50/33): „Adwokat nie jest wyłącznie ślepym wykonawcą udzielonych mu przez stronę zleceń, ale jest – i na tem głównie polega jego zadanie – jej doradcą prawnym. Otrzymawszy od strony zlecenie przeprowadzenia jakiejś sprawy, wdrożenia kroków sądowych celem zrealizowania jej roszczenia, winien sprawę tę szczegółowo rozpatrzeć i poinformować stronę, jakie widoki powodzenia ma jej roszczenie w świetle obowiązujących przepisów prawnych.”
Czy adwokat lub radca prawny ma obowiązek kontaktować się osobiście ze stroną w sprawie wniesienia skargi kasacyjnej?
Pełnomocnik ustanowiony z urzędu w sprawie skargi kasacyjnej nie ma obowiązku osobistego kontaktowania się ze swoim klientem.
W uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 8 czerwca 2017 r. w sprawie o sygn. akt VI ACa 255/16 czytamy: „(…) obowiązkiem (…) pełnomocnika z urzędu, było przede wszystkim zapoznanie się z aktami, analiza stanu faktycznego i prawnego, a następnie wywiedzenie skargi kasacyjnej, względnie sporządzenie opinii o braku podstaw do jej złożenia. Z czego pozwana się w pełni wywiązała, sporządzając opinię wobec niestwierdzenia podstaw do wywiedzenia tego nadzwyczajnego środka zaskarżenia. W tej sytuacji zatem ciężar obowiązku spoczywał na pracy z aktami i polegał na analizie prawnej, nie zaś przeprowadzaniu spotkań z klientem, którego udział wobec braku wątpliwości, był zbędny, niezależnie od jego subiektywnych odczuć w tym zakresie”. Tożsamy pogląd wyraził Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 22 czerwca 2016 r.( sygn. akt I ACa 1211/15).
Czy pełnomocnik naruszył dobra osobiste strony – przykład z orzecznictwa
Kwestia odmowy wniesienia skargi kasacyjnej bez wcześniejszego spotkania pełnomocnika z klientem była rozpatrywana przez sądy apelacyjne. Ze stanu faktycznego sprawy o zadośćuczynienie (sygn. akt I C 1522/15) rozpatrywanej przez Sąd Okręgowy w Płocku w dniu 24 marca 2016 r. wynikało, że „Pozwany, bez spotkania się z powodem, stwierdził brak podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej. (…) Powód, jako podstawę prawną dochodzonego roszczenia wskazał naruszenie jego dóbr osobistych, poprzez jego zlekceważenie”.
Sąd oddalił wniesione powództwo. (…) W ocenie Sądu nie doszło do naruszenia jakichkolwiek dóbr osobistych powoda, w tym jego godności osobistej. Samo wydanie opinii w kwestii istnienia podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej, bez osobistej rozmowy pozwanego z powodem, nie było instrumentalnym potraktowanie powoda, czy jego lekceważeniem”.
Podsumujmy …
Pełnomocnik ustanowiony z wyboru lub przyznany z urzędu w sprawie skargi kasacyjnej napisze, podpisze i wniesie skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego , wtedy gdy z akt sprawy będzie wynikała taka konieczność. W orzecznictwie podkreślono: „Sensem skargi kasacyjnej, (…), jest przede wszystkim spowodowanie właściwego wykładania prawa przez sądy rozpoznające sprawę oraz poprawnego zastosowania obowiązujących w danym stanie faktycznym norm prawnych, jak również tym samym interpretacja przepisów i usuwanie wątpliwości prawnych”[1] .
Podstawa prawna:
Art. 87(1), art. 118 par. 5, art. 398(1) par. 1 Kodeksu postępowania cywilnego (t.j. Dz.U.2019.1460)
Objaśnienie:
[1] Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 8 czerwca 2017 r. w sprawie o sygn. akt sygn. akt VI ACa 255/16
Stan prawny na dzień 17 września 2020 roku
Wanda Książek – współpracownik Portalu
